Ο Φρόυντ σε μια μελέτη του με τίτλο “Ο Πολιτισμός πηγή δυστυχίας” αποφαίνεται ότι τα ανθρώπινα ένστικτα και ιδιαίτερα η libido καταπιέζονται, δεν εκφράζονται ελεύθερα, απωθούνται και έτσι δημιουργούνται οι ψυχώσεις. Γι’ αυτό φταίει ο πολιτισμός και οι κανόνες ηθικής που έχει κάθε κοινωνική ομάδα.
Ας με συγχωρήσουν οι ψυχαναλυτές που έχουν θεοποιήσει τον Φρόυντ. Αλλά δεν θα επιθυμούσα να ζήσω σε μια κοινωνία ζούγκλα με ελεύθερη έκφραση όλων των ενστικτωδών δυνάμεων. Ο άνθρωπος οφείλει να εκφράζεται ως άνθρωπος και φυσικά ο πολιτισμός και οι τέχνες συμβάλλουν σε αυτό. Γι’ αυτό, όταν σε διάφορα συμβούλια αναφέρονται «Τα πολιτιστικά» ως ουδέτερο και εγγράφονται στον προϋπολογισμό τους κάποια κονδύλια μικρά, αντιδρώ.
Με την ενεργοποίηση όλων των τοπικών συλλόγων φαίνεται ότι η Κρήτη ανθοφορεί. Οργανώνονται κρητικές βραδιές με λυράρηδες. Παρουσίαση προϊόντων και τοπικής μαγειρικής. Μια επιδερμική αναφορά σε τέτοιες εκδηλώσεις θα συσκοτίσει απλώς αντί να αποτυπώσει την διαφορά ανάμεσα στην διασκέδαση και την ψυχαγωγία που αποτελεί γόνιμο μορφωτικό αγαθό.
Θα περιοριστώ αναγκαστικά σε απλές νύξεις από εμπειρίες που μου επέτρεψε ο χρόνος να έχω σε παραστάσεις του Ηρακλείου. Στην πόλη του Ηρακλείου φαίνεται ότι ο ένας κύκλος διαδέχεται τον άλλο και όπως τις ρώσικες μπαμπούσκες ξεπετάγονται διάφοροι κύκλοι που εκπορεύονται πότε από εδώ και πότε από εκεί.
Σε άλλο χώρο ίσως αναφερθώ συγκεκριμένα. Το καλαίσθητο πρόγραμμα των κεντρικών εκδηλώσεων «Ηράκλειο – Καλοκαίρι 2018» με την σφραγίδα του καλλιτεχνικού διευθυντή κ. Γιώργου Αντωνάκη αποδεικνύει με μια απλή ανάγνωση ότι ένας άνθρωπος με λίγα πρόσωπα ως συνεργάτες, αλλά με μεράκι, γνώση και αφοσίωση μπορεί να κάνει θαύματα. Οι άλλοι επιμέρους κύκλοι που ξεπροβάλλουν δεν μας επιτρέπουν να διακρίνουμε τον λόγο που εμπλέκονται και συσσωρεύονται παράλληλα.
Στη θεατρική παράσταση με τις Θεσμοφοριάζουσες του Αριστοφάνη σε μετάφραση Παντελή Μπουκάλα και σκηνοθεσία του Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου υπήρξε επιτέλους σεβασμός προς τον μεγάλο κωμικό.
Η θεατρική παράσταση “Ο Ερωντας στην Κρήτη” με τρία μονόπρακτα του Παντελή Πρεβελάκη, “Η δεύτερη εντολή”, “Το τρελό αίμα” και “Το χέρι του σκοτωμένου” σε σκηνοθεσία του Γιώργου Μαρκόπουλου ικανοποίησε απόλυτα. Και οι ηθοποιοί και η μουσική και η επιλογή των έργων απέδειξαν ότι έχουμε το ανθρώπινο δυναμικό, ώστε επιτέλους να αποκτήσουμε το δικό μας θέατρο.
Το ίδιο εξαιρετική ήταν η παράσταση της Ηλέκτρας του Ευριπίδη σε σκηνοθεσία του Θέμη Μουμουλίδη. Άλλωστε όλες οι μέχρι σήμερα παραστάσεις του ίδιου σκηνοθέτη ήταν εξαιρετικές. Επίσης, παρά το ολιγοπρόσωπο, η χορωδία «Άγιος Δημήτριος» που υποστηρίζεται από το Επιμελητήριο με Δ/νση του Νίκου Αντωνακάκη μάς χάρισε μια όμορφη βραδιά.
Ένα απλό μπράβο σε όλους που συνέβαλαν, ώστε να λειτουργήσουν τόσο όμορφα όλα, ίσως τους αδικεί. Ο πρόεδρος του Μουσείου κ. Μιχάλης Ταρουδάκης, η διευθύντρια κ. Βαρβάρα Τσάκα και η κ. Ρένα Παπαδάκη αναμφισβήτητα κοπίασαν πολύ και το αποτέλεσμα δικαίωσε τον κόπο τους.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε η παράσταση La voix humaine (Τηλεφωνώντας στον Ζαν Κοκτώ). Στο έργο του Κοκτώ μιλάει μόνο η γυναίκα. Στην παράσταση ένα γυναικείο σώμα σπαράζει για το τέλος ενός έρωτα ενώ ακούγεται μια ανδρική φωνή.
Σκηνοθέτης ήταν ο Κ. Μακάκης, τα κείμενα και η αφήγηση ήταν του Δ. Φοινίτση και ερμήνευε η ηθοποιός η Δ. Δασκαλάκη. Είναι πολύ ενθαρρυντικό ότι έχουμε στην πόλη μας νέα παιδιά με καλλιέργεια και ευαισθησία και ακόμα πιο ενθαρρυντικό ότι τους δίνεται η δυνατότητα μέσα από τις εκδηλώσεις του Δήμου να εκφραστούν.
Μεσούντος του καλού μήνα Αυγούστου που ο λαός μας εύχεται νά ‘ταν δυο φορές το χρόνο, η Αυτοδιοίκηση αποδεικνύει την αξία ενός θεσμού που είναι κοντά στον πολίτη. Φυσικά η κεντρική εξουσία όχι μόνο δεν δείχνει εμπιστοσύνη, ώστε να της εξασφαλίσει επιτέλους οικονομική αυτάρκεια και λειτουργική αυτοτέλεια, αλλά τελευταία με τον νόμο ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ που ψήφισε η Βουλή, αν τελικά εφαρμοστεί, θα διαλύσει κι αυτό τον θεσμό με το πρόσχημα της εφαρμογής της περίφημης απλής, άδολης αναλογικής που υμνούν όσοι αιθεροβάμονες οραματίζονται ότι ο νόμος θα φέρει την περίφημη συναίνεση και συνεννόηση.
Όμορφα οράματα όπως των πρώτων επαναστατών της Οκτωβριανής Επανάστασης που κατέληξαν δυστυχώς σε τραγωδίες όπου εφαρμόστηκαν με τη βία. Με τη βία δεν αλλάζουν οι κοινωνίες. Και στον έρωτα και στην πολιτική η αμοιβαία συμβολή δημιουργεί θαύματα. Σ’ αυτά ελπίζουμε.
* Ο Γιώργος Σχορετσανίτης είναι χειρουργός και διευθυντής του χειρουργικού τομέα στο ΠΑΓΝΗ