Με την εορτή των Φώτων αποχαιρετούμε τις εορταστικές ημέρες και ξαναμπαίνουμε στον κανονικό ρυθμό της ζωής μας. Φιλόσοφοι, επιστήμονες, ποιητές και στοχαστές έχουν προσπαθήσει να συλλάβουν την αληθινή φύση του φωτός.
Ο Γ. Γραμματικάκης στο κλασικό του μελέτημα «Η Αυτοβιογραφία του φωτός» με ανθηρό λόγο καταθέτει όχι μόνο την επιστημονική άποψη, αλλά και πολυποίκιλες θεωρήσεις του φωτός.
Φυσικά το Άγιο φως συνδέεται περισσότερο με την Ανάσταση και το θαύμα της παρουσίας του επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο.
Ο σκοτεινός φιλόσοφος της Εφέσου, ο Ηράκλειτος, θα υποστηρίξει ότι το πυρ αποτελεί τη βασική ουσία των πάντων. Ανάβει με μέτρο και σβήνει με μέτρο ακολουθώντας μια συνεχή κυκλική πορεία μετασχηματισμών σε γη, αέρα και νερό.
Πολλοί λαοί λάτρεψαν τον Ήλιο ως θεό και πηγή του φωτός και οι μάνες με την απέραντη τρυφερότητά τους αποκαλούν το λατρεμένο τους πλάσμα «φως μου».
Οι ερωτευμένοι βλέπουν στο αγαπημένο πρόσωπο το φως τους και νοηματοδοτούν τη ζωή τους αναλόγως. Βλέπουν την ομορφιά της ζωής με την παρουσία της αγαπημένης τους και βυθίζονται στο σκοτάδι, όταν εκείνη απουσιάζει για λίγο.
Μια αχτίνα φωτός μάς χαρίζει ελπίδες και τα σκοτάδια μάς πλημυρίζουν όταν το φωτεινό πρόσωπό της απομακρύνεται.
Θα περιοριστώ σε κάποια ανθολόγηση από ποιητές που αγαπώ.
Ο Κ. Βάρναλης φαντάζεται την Μαγδαληνή να υποδέχεται τον Χριστό με τους στίχους:
Ήρθες Εσύ μιαν άγια ώρα
Όραμα θείο και ξαφνικό
Και γέμισε ήλιο, ανθόν, οπώρα
Κελαηδισμό παθητικό
Όλ’ η καρδιά μας όλη η χώρα
Η παρουσία του Θεανθρώπου αποκαλύπτει στην αμαρτωλή την ομορφιά του κόσμου και δικαιώνει την ύπαρξη.
Ο Διονύσιος Σολωμός στον «Ύμνο στην Ελευθερία» αφού στους πρώτους στίχους του αποκαλύπτεται ως πανέμορφη κόρη η ελευθερία με το σπαθί και το ανήσυχο βλέμμα, στις στροφές 94 και 95 την ώρα της μάχης με τον εχθρό, η ελευθερία καταυγάζεται από το φως και σε φως μεταστοιχειώνεται.
Α, το φως που σε στολίζει
Σαν ηλίου φεγγοβολή,
Και μακρόθεν σπινθηρίζει
Δεν είναι, όχι, από τη γη.
*****
Λάμψιν έχει όλη φλογώδη
Χείλος, μέτωπο, οφθαλμός
Φως στο χέρι, φως στο πόδι
Κι όλα γύρω σου είναι φως
Ο Παντελής Πρεβελάκης στον «Νέο Ερωτόκριτο» που αποτελεί επίσης την αποθέωση των αγώνων της Κρήτης για την ελευθερία και το αντίδωρο στον τόπο που τον γέννησε, καλεί όλους τους αγωνιστές να σηκωθούν όλοι μαζί, έτσι πολλές σπίθες θα κάνουν το σκοτάδι να φέγγει.
Όσοι αγαπήσαμε το φως
ας σηκωθούμε ομάδι!
Σπίθες πολλές αν μαζωχτούν
Θα φέξει το σκοτάδι
(Δ. 369-70)
Στο ποίημα «Κίχλη» ο Γ. Σεφέρης, ένα ποίημα που θεωρείται από τα πιο δύσκολα από τους μελετητές του έργου του, θα καταλήξει με τους στίχους
Αγγελικό και μαύρο φως
…………
Αγγελική και μαύρη μέρα
…………..
Τραγούδησε μικρή Αντιγόνη, τραγούδησε, τραγούδησε…
δε σου μιλώ για περασμένα, μιλώ για την αγάπη·
στόλισε τα μαλλιά σου με τ’ αγκάθια του ήλιου,
Σκοτεινή κοπέλα·
Η καρδιά του Σκορπιού βασίλεψε,
ο τύραννος μέσα από τον άνθρωπο έχει φύγει,
κι όλες οι κόρες του πόντου, Νηρηίδες, Γραίες
τρέχουν στα λαμπυρίσματα της αναδυομένης·
όποιος ποτέ του δεν αγάπησε θ’ αγαπήσει στο φως·
Το ποίημα γράφεται στον Πόρο τον Οκτώβριο του 1946. Έχει τελειώσει η κατοχή και ετοιμάζεται ο εμφύλιος. Η μικρή Αντιγόνη που ζητά ο ποιητής να τραγουδήσει έχει στην ψυχή της το σκοτάδι της οικογενειακής τραγωδίας και εκείνο προβάλλεται στο βάθος της ψυχής της.
Πάντως το «φ ω ς ι λ α ρ ό ν» ήρθε. Από τον καθένα μας εξαρτάται να αγαπήσουμε τη ζωή και ο στίχος του Γιώργου Σεφέρη « ό π ο ι ο ς π ο τ έ τ ο υ δ ε ν α γ ά π η σ ε θ’ α γ α π ή σ ε ι σ τ ο φ ω ς » μας δείχνει τον δρόμο. Έναν δρόμο με αγκάθια αλλά και με ρόδα.