Βρισκόμαστε μπροστά σε εθνικές εκλογές που θα καθορίσουν την πορεία της χώρας μας για τα επόμενα χρόνια. Προηγήθηκαν οι δημοτικές, περιφερειακές εκλογές και οι ευρωεκλογές που ανάγκασαν την κυβέρνηση να καταφύγει στην ψήφο του λαού που φάνηκε αναγκαία, αφού αποδείχτηκε ότι δεν έχει ρίζες ούτε στην αυτοδιοίκηση ούτε γενικότερα στην κοινωνία. Αν συνειδητοποιήσει και τα λάθη της θα είναι καλό. Φαίνεται όμως ότι κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει. Οι πολίτες θα κληθούν να ψηφίσουν.
Καθένας έχει τα δικά του κριτήρια. Άλλος προσωπικά, άλλος γενικότερα. Κάθε λαός εκλέγει την ηγεσία που του ταιριάζει. Επειδή μιλήσαμε πολύ για την κρίση, θα ήθελα απλώς να πω ότι αν θέλουμε να θεμελιώσουμε την δημοκρατία μας και να υπερβούμε πραγματικά την κρίση αρκεί να χρησιμοποιήσουμε την κρίση μας και να σταθεροποιήσουμε τους βασικούς θεσμούς και αξίες που έχουν σοβαρά κλονιστεί.
Εκείνο που παρακολουθώ στις προεκλογικές συζητήσεις είναι ότι ο πολιτικός λόγος έχει περιοριστεί στην οικονομία. Κι αν ακόμα δεχτούμε ότι η οικονομία είναι η βάση, δεν αρκεί. Η θεσμική θωράκιση είναι αναγκαία, ώστε σε μια εποχή αβεβαιότητας και γρήγορων αλλαγών να μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε τις νέες δυνατότητες που η επιστήμη, η τεχνολογία και οι καινοτομίες δημιουργούν.
Βασική παθογένεια του πολιτικού μας συστήματος είναι τα αρχηγικά κόμματα. Κανένα κόμμα δεν έχει εσωκομματική δημοκρατία. Όμως μόνο σε ανώριμες δημοκρατίες είναι αναγκαίοι οι ηγέτες. Δυστυχώς χρειαζόμαστε ακόμα πολλά για να το επιτύχουμε. Επίσης, θεμέλιο της Δημοκρατίας είναι η απονομή της δικαιοσύνης. Δεν είναι δυνατό για να τελεσιδικήσει μια απόφαση να απαιτούνται δέκα και δεκαπέντε χρόνια. Κανείς αρχηγός δεν υποσχέθηκε ότι έχει ως στόχο όλες οι δίκες να τελεσιδικούν σε 5 χρόνια.
Ακόμα η λέξη “αξιολόγηση” και “αξιοκρατία” απουσιάζει από τον προεκλογικό λόγο. Δίνεται έμφαση στα κοινωνικά κριτήρια που φυσικά πρέπει να απουσιάζουν από τις θέσεις ιδιαίτερης ευθύνης. Σε μια δημοκρατική κοινωνία πρέπει να εξασφαλίζονται συνθήκες ίσων ευκαιριών, πάντα όμως ισότητα στο τέλος. Ο καλός πρέπει να αμείβεται και ο μη ικανός και αδιάφορος να παραμένει στάσιμος.
Η ανάταξη της χώρας θα είναι δύσκολη. Όπως δύσκολη θα είναι και η αποκατάσταση της αξιοπιστίας της πολιτικής και των πολιτικών. Η Δημοκρατία είναι το πολίτευμα του μέτρου, όχι της μετριότητας. Αν διδαχτήκαμε από τα λάθη μας μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα πάμε μπροστά.
*Ο Ζαχαρίας Καραταράκης είναι φιλόλογος.