Ανέκαθεν ο άνθρωπος χαιρετούσε τον συνάνθρωπό του, όταν τον συναντούσε ή όταν έφευγε από κοντά του. Πανάρχαιο και παγκόσμιο το φαινόμενο. Στην ιστορία την δική μας, που έχει βαθιές ρίζες, μπορούμε να παρακολουθήσομε τις αρχές του χαιρετισμού.
Οι πρόγονοί μας χαιρετιούνταν μεταξύ τους με την λέξη «Χαίρε» (=να είσαι χαρούμενος, να έχεις χαρά) ή «Χαίρετε» για πολλούς, και στην συνάντηση και στον αποχωρισμό . Ωραία ευχή. Σήμερα ο λαϊκός χαιρετισμός μας, βγαλμένος από μέσα μας, που δεν έχει τις ρίζες του σε άλλους, είναι το «Γεια σου», ο οποίος, λέγεται επίσης και στην συνάντηση και στην αποχώρηση. Η έννοιά του είναι: εύχομαι στην υγεία σου, να έχεις υγεία. Ωραία ευχή και αυτή. Και αυτό το «Γεια σου», «Γεια σας» έχει τις ρίζες του σε χρόνια πανάρχαια.
Κρίμα που σήμερα συχνά αντικαθίσταται από εκείνο το ανόητο «Τα λέμε». Οι αρχαίοι Έλληνες στις παρέες τους, στα συμπόσιά τους, πριν από την πρώτη πόση, έχυναν από την κούπα τους λίγο κρασί στο έδαφος, σαν θυσία στους θεούς τους (αυτό λεγόταν λοιβή ή χοή) και έλεγαν μιαν ευχή, π. χ. «υγείαν σοι» (=υγεία σ’ εσένα που μας κερνάς ) ή «υγείαν ημίν» (=στην υγεία μας). Το «υγείαν σοι» έγινε «στην υγεία σου» και αργότερα «γεια σου», όπως το λέμε σήμερα. Λέμε βέβαια, σε πιο επίσημο ύφος, και «Χαίρετε», από το χαίρω, σε άφιξη ή σε αναχώρηση. Αρχαίο και αυτό.
Οι πρόγονοί μας έλεγαν «χαίρω». Το «χαίρομαι», όπως το λέμε σήμερα, θεωρούνταν βαρβαρισμός, δηλαδή λεγόταν από βαρβάρους που δεν μιλούσαν σωστά ελληνικά. Ο Αριστοφάνης στις κωμωδίες του βάζει περιπαικτικά δούλους βαρβάρους να λένε χαίρομαι αντί χαίρω. Και οι Αθηναίοι που το άκουγαν γελούσαν.
«Χαίρε» λοιπόν και «Χαίρετε» είναι πανάρχαιοι ελληνικοί χαιρετισμοί. Και του «Γεια σου» η προέλευση είναι αρχαία. Τα «Καλημέρα» και τα λοιπά είναι ξενικά, από την Ευρώπη εισηγμένα: «Good morning» αγγλικά, «Guten Morgen» γερμανικά, «Bon jour» γαλλικά, «Dobroye utro» ρωσικά…
Για όλα αυτά οι δικοί μας πρόγονοι έλεγαν «Χαίρε». Κάπως ανεπίσημος και λαϊκός χαιρετισμός στους Ευρωπαίους σήμερα είναι το «Hallow» αγγλικά, σε συνάντηση, που ετυμολογικώς είναι συγγενικό με το holy (=ιερός, άγιος) (1) και το λένε και οι Γερμανοί «Hallo» (εκείνο το Tschüs δεν ξέρω από πού ξεφύτρωσε). Το λένε και οι Γάλλοι Allô! στο τηλέφωνο.
Γενικώς ο χαιρετισμός είναι ευχή που εκφράζει την καλή διάθεση του ανθρώπου προς τον συνάνθρωπό του.
Μακάρι οι ευχές νά ‘πιαναν.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ.1) Dictionary of Word Origins, by John Ayto.