Αν αλήθεια θέλουμε να ζήσουμε, καλύτερα να αρχίσουμε τώρα αμέσως.
Αν δεν το θέλουμε, δεν πειράζει, αλλά καλύτερα να αρχίσουμε να πεθαίνουμε.
W.H. Auden
Ως έθνος βρισκόμαστε σήμερα σ’ ένα κρίσιμο σημείο. Στην ώρα των αποφάσεων. Συνήθως μας απασχολούν τα μικρά και καθημερινά. Άλλοτε πάλι τα πολύ μεγάλα και οικουμενικά. Συχνά μας παγιδεύουν ερωτήματα που δεν είναι δυνατό να απαντηθούν οριστικά. Π.χ. υπάρχει ή όχι ζωή μετά τον θάνατο; Δημιουργούμε σύμβολα και μύθους, ώστε να παρηγορηθούμε και να υπερβούμε την τραγικότητα της ύπαρξης.
Μια ζωή στεγνά και απόλυτα ορθολογική δεν θα είχε νόημα. Εκατομμύρια άνθρωποι σκοτώθηκαν όχι μόνο υπηρετώντας οικονομικά συμφέροντα, αλλά ιδέες και σύμβολα και οι κοινωνίες προχώρησαν.
Εκείνες που σε κρίσιμες ώρες αδιαφόρησαν αναφέρονται μόνο σε κάποιες σελίδες της ιστορίας. Μας βαρύνει μια μεγάλη και λαμπρή ιστορική διαδρομή. Αν δεν σταθούμε αντάξιοι της και δεν αναλάβουμε τις ευθύνες μας και δεν πάρουμε τις αναγκαίες αποφάσεις, το μέλλον θα είναι σκοτεινό.
Με υποκριτική αφέλεια παρακολουθούμε τα τελευταία χρόνια, όσα συμβαίνουν και τα αποδεχόμαστε παθητικά. Κάποτε έφταιγε ο διεθνής καπιταλισμός και ιμπεριαλισμός. Κάποτε ο κομμουνιστικός δάκτυλος. Κάποτε η Δύση. Ποτέ εμείς και ο τρόπος που λειτουργούμε ως πολίτες και ελεύθερα σκεπτόμενοι άνθρωποι. Η μετάθεση ευθύνης όμως είναι καταστροφική.
Φυσικά το ψεύδος έχει τη γοητεία του. Φυσικά ο λαϊκισμός πουλά εκλογικά. Φυσικά οι υπερπατριώτες μας συγκινούν και θαυμάζουμε τις δήθεν ηρωικές κορώνες. Φυσικά η ψυχρή λογική χωρίς συναίσθημα υποβαθμίζει τον άνθρωπο.
Δεν είναι όμως δυνατό να παρακολουθούμε ως αδιάφοροι θεατές τον εξευτελισμό βασικών θεσμών του δημοκρατικού πολιτεύματος και να σφυρίζουμε αδιάφορα.
Το δίλημμα που θέτει ο ποιητής είναι αμείλικτο. Αν θέλουμε να ζήσουμε πρέπει να το αποφασίσουμε τώρα αμέσως. Αύριο θα είναι αργά. Δικαιώματα και ελευθερίες χωρίς υποχρεώσεις και ευθύνη δεν υπάρχουν.
Η ζωή είναι μια συνεχής διαδικασία επιλογών. Είναι αδύνατο να είναι ορθές όλες μας οι επιλογές. Αρκεί στην πορεία να διορθώνουμε τα λάθη μας. Είναι καλύτερη μια απόφαση με διακινδύνευση παρά «δειλοί και άβουλοι αντάμα να προσμένουμε κάποιο θάμα».
Αν πάλι επιθυμούμε να πεθάνουμε, ας πεθάνουμε τουλάχιστον κανονικά. Χωρίς των δειλών τα παρακάλια και παράπονα. Στο δράμα της ζωής δεν είμαστε θεατές. Ούτε ο Θεός έχει βάλει την υπογραφή του για το τέλος μας.
Αρκεί με προσοχή, σύνεση και γενναιότητα να επωμιστούμε την ευθύνη μας και καθένας να αλλάξει και τη σκέψη και την πρακτική του.
«Για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή». Για να βελτιώσουμε την καθημερινότητά μας και να συνεχίσουμε να υπάρχουμε ως έθνος η δουλειά που απαιτείται είναι λιγότερη.