Το τρίμηνο που διέρρευσε από την εισβολή πανδημίας στην ανθρωπότητα, δίδαξε πολλά. Ταυτόχρονα, όμως, ήρθαν στο προσκήνιο και σε κάποιες περιπτώσεις έγιναν πραγματικότητα σοβαρές μεταβολές στην καθημερινή πρακτική, κάποιες πρόσκαιρες αλλά και ορισμένες που μάλλον ήρθαν για να παραμείνουν δίπλα μας για άγνωστο, επί του παρόντος, χρονικό διάστημα.
Αναφέρομαι στην εργασία κάποιων επαγγελματικών κλάδων μακρυά από τις συνήθεις τους θέσεις και κυρίως στον θεσμό της εργασίας από το σπίτι. Στην πραγματικότητα, βέβαια, η κρίση της πανδημίας, μάλλον, έδρασε ως καταλύτης σε μια διαδικασία η οποία είχε ήδη δρομολογηθεί σταδιακά και το σπουδαιότερο από πολύ καιρό πριν. Οι παλιές εποχές της αλήστου μνήμης φαίνεται πως σιγά-σιγά οδηγούνται στις σελίδες της ιστορίας.
Πόσο μακρυνό άραγε είναι και φαντάζει το γεγονός, όπως μου το διηγήθηκε επιστήθιος φίλος, τότε που σε ένα γραφείο ελληνικού οργανισμού με μόνιμο προσωπικό πέντε-έξι υπαλλήλων, σε διάστημα τριών μόλις μηνών προσλήφθηκαν αίφνης άλλοι επτά και για να μην έρχονται σε επαφή ο ένας με τον άλλον, μάλλον οι μεν με τους δε, τοποθέτησαν μόνοι τους διαφράγματα από νοβοπάν στα ενδιάμεσα ώστε ούτε καν να βλέπονται μεταξύ τους, προφανώς για λόγους πολιτικών διαφωνιών;
Αναμφίβολα, για να επιστρέψουμε εις τα καθ’ ημάς, το καθεστώς που άρχισε να παίρνει σάρκα και οστά σε ολοένα και μεγαλύτερη κλίμακα, έχει θετικά και αρνητικά σημεία. Ο εργαζόμενος εκ του μακρόθεν μπορεί να διαθέτει τον χρόνο του παράλληλα με την κύρια ασχολία του, και σε άλλα ζητήματα προσωπικά και οικογενειακά.
Αποφεύγει τις περισσότερες μετακινήσεις με ότι θετικό συνεπάγεται αυτό, όπως μεγάλη μείωση ή και παντελή εξάλειψη των εισιτηρίων, αποφυγή απώλειας χρόνου για την καθημερινή του μετακίνηση στο χώρο της εργασίας, ενώ δεν πρέπει να παραλείπουμε την ταυτόχρονη οικολογική ωφέλεια απ’ όλα αυτά.
Οι επιχειρήσεις από τη μεριά τους ίσως ωφεληθούν επίσης από την δρομολογούμενη τροποποίηση των εργασιακών εκείνων συνθηκών των υπαλλήλων τους, αφού θα καταφέρουν να μειώσουν την έκταση και τα ενοίκια των γραφείων και φυσικά όλων των υπόλοιπων υποχρεωτικών λειτουργικών τους εξόδων.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα και ερώτημα είναι πόσο απαραίτητη είναι η φυσική παρουσία των διοικητικών υπαλλήλων των νοσοκομείων που κλείνουν τα ραντεβού των ασθενών στα διάφορα ιατρεία; Η απάντηση εκ προοιμίου περιττή. Τόσο τηλεφωνικά, με την εκτροπή του τηλεφώνου, όσο και διαδικτυακά, μπορούν κάλλιστα όλες αυτές οι γραφειοκρατικές διαδικασίες να γίνουν από το σπίτι.
Κι’ αν αυτά φαίνονται και φαντάζουν δύσκολα στην καθ’ ημέρα πρακτική, τι θα λέγαμε αν συζητούσαμε ακόμα και για χειρουργικές επεμβάσεις εκ του μακρόθεν; Επιστημονική φαντασία, ίσως αναφωνήσουν κάποιοι. Όχι ακριβώς!
Η ιστορία έχει αμέτρητες σελίδες αδιάβαστες από πολλούς. Να υπενθυμίσουμε, λοιπόν, πως στις 7 Σεπτεμβρίου 2001, τέσσερις μόλις μέρες πριν από την επίθεση και καταστροφή των Δίδυμων Πύργων του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου της Νέας Υόρκης, από την ίδια πόλη εκτελέστηκε η πρώτη διατλαντική χειρουργική επέμβαση σε έναν ασθενή που νοσηλευόταν στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Στρασβούργου!
Η χειρουργική επέμβαση πραγματοποιήθηκε από ένα κτήριο στο Μανχάταν και όχι μέσα από κάποιο συγκεκριμένο νοσοκομείο. Οι γνωστοί στην ιατρική κοινότητα χειρουργοί Jacques Marescaux και M. Gagner, βρίσκονταν στη Νέα Υόρκη, ενώ οι συνάδελφοί τους Leroy and Smith, βρίσκονταν στο χειρουργείο του νοσοκομείου του Στρασβούργου, έτοιμοι να παρέμβουν εάν αυτό κρινόταν απαραίτητο από τις συνθήκες.
Η χειρουργική επέμβαση η οποία έγινε επιτυχώς συνίστατο σε λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή, μια συνηθισμένη καθημερινή επέμβαση, σήμερα, για τα περισσότερα νοσοκομεία του πλανήτη. Ήταν η απαρχή της μεγάλης επιτάχυνσης που δόθηκε και στην ρομποτική χειρουργική, η οποία βεβαίως και συνεχίζεται ακάθεκτη και στις μέρες μας. Η τηλεχειρουργική είχε ήδη μπει σε καλό αυλάκι!
Οι μηχανικοί της France Telecom και οι ειδικοί της εταιρείας του ρομποτικού συστήματος έκαναν τη δουλειά τους με τον καλύτερο τρόπο, παίρνοντας το κύριο μερίδιο της επιτυχίας από την ιατρική χειρουργική μονάδα, ένθεν κακείθεν του Ατλαντικού Ωκεανού.
Θα μπορούσαμε λοιπόν να αναφέρουμε πάμπολλα παραδείγματα, όπου η εργασία μπορεί να μετατοπισθεί μερικώς σε κατ’ οίκον απασχόληση, χωρίς καμία έκπτωση στην ποιότητα των προσφερόμενων υπηρεσιών, χωρίς φυσικά να υπαινίσσομαι ότι δεν υπάρχουν και αρνητικές επιπτώσεις. Όλα όμως, όπως δείχνουν τα πράγματα, θα γίνουν πραγματικότητα σταδιακά. Απαραίτητη προϋπόθεση η ύπαρξη σοβαρού, ταχύτατου και αξιόπιστου διαδικτύου.
Αναφέρομαι, όπως είναι ευνόητο, για τη χώρα μας, όπου οι συνθήκες θυμίζουν άλλη μια κατάντια μας! Αλήθεια πόσο ικανοποιημένοι είναι οι συμπολίτες μας στη συγκεκριμένη υπηρεσία την οποία εσαεί χρυσοπληρώνουν; Ενδιαφέρονται καθόλου οι υπεύθυνοι των διαφόρων εταιρειών που δραστηριοποιούνται στο συγκεκριμένο θέμα στην πατρίδα μας να το μάθουν; Μάλλον όχι, παρά το γεγονός ότι σίγουρα έχουν δει τις διάφορες αρνητικές και χλευαστικές, σε μεγάλο βαθμό, κριτικές των πελατών τους.
Δικαιολογίες σε συνεχόμενη βάση ρίχνοντας το ανάθεμα και τις ευθύνες, όπως συμβαίνει πάντοτε, αλλού. Συνηθισμένη ιστορία, θα μου πείτε, για τη Χαρτόβια! Αλήθεια οι νυν κυβερνώντες οι οποίοι όπως τουλάχιστον δείχνουν οι προθέσεις τους και έχουν ως πρωταρχικό σκοπό την ψηφιοποίηση της χώρας σκέπτονται να πράξουν κάτι θετικό και προς αυτή τη κατεύθυνση;
Όταν ο Θουκυδίδης έλεγε «οι καιροί ου μενετοί», δεν το έλεγε μόνο για την εποχή του, αλλά το άφησε παρακαταθήκη και για πολλούς άλλους, αιώνες αργότερα! Η εποχή που οι γιαγιάδες μας περίμεναν τηλεγράφημα ή φαξ από τους παππούδες μας, πέρασε ανεπιστρεπτί!