Ο δημόσιος βίος βρίθει από απαίδευτες και παράδοξες αντιλήψεις. Φαίνεται πως η πανδημία τις ενίσχυσε περαιτέρω. Μολονότι θα έπρεπε να συμβεί το αντίθετο. Τώρα μάλιστα, όπου τα προβλήματα της υγειονομικής κρίσης γίνονται εντονότερα. Η πλειονότητα της πολιτικής τάξης, της επιστημονικής κοινότητας, καθώς και οι διάφοροι εκπρόσωποι των ΜΜΕ, δείχνουν να έχουν χάσει το μέτρο. Ο λόγος και η εικόνα τους εγείρουν ερωτήματα για την αξιοπιστία, αλλά και για τη σοβαρότητά τους. Το διαπιστώνουμε σχεδόν καθημερινά, ακούγοντας και βλέποντας τα όσα υποστηρίζουν και πράττουν.
Κι όλα αυτά τη στιγμή που ο κορωνοϊός αντεπιτίθεται, τα κρούσματα πολλαπλασιάζονται ραγδαία κι ο αριθμός των διασωληνωμένων μεγαλώνει. Επιπλέον, τα αδιέξοδα στην οικονομία, την εργασία και την κοινωνία σωρεύονται απειλητικά. Αντί, λοιπόν, να επικρατήσει η σύνεση και η περίσκεψη -χωρίς υπερβολή- κυριαρχούν η αμεριμνησία, η απερισκεψία και η ελαφρότητα.
Αρκεί να ρίξουμε μια ματιά στον κομματικό ανταγωνισμό. Συμπολίτευση και αντιπολίτευση πολιτεύονται με τρόπο που δεν συνάδει με την κρισιμότητα της συγκυρίας. Μοναδικό μέλημά τους, όπως αποδεικνύεται, αποτελεί η αποκόμιση πολιτικού κέρδους. Και οι δυο τους λησμονούν το αυτονόητο: Αν δεν ελεγχθεί το κύμα της κρίσης, θα έχει επιζήμιες επιπτώσεις παντού. Ήδη τα πρώτα σημάδια αρχίζουν να εκδηλώνονται. Αποκαλυπτικά είναι τα ευρήματα της έρευνας της Μetron Analysis, όπως παρουσιάστηκαν στον Κύκλο Ιδεών του Ευάγγελου Βενιζέλου.
Η εμπιστοσύνη των πολιτών απέναντι στους κυβερνώντες και στους αντιπολιτευόμενους κλονίστηκε. Ιδιαίτερα στις νεότερες ηλικίες, όπου η δυσαρέσκεια αυξάνεται και η αποδοκιμασία διευρύνεται. Οι ιθύνοντες της πολιτικής προφανώς δεν αντιλαμβάνονται ότι το καίριο ζήτημα δεν είναι να χαϊδεύουν τα αυτιά των πολιτών. Ούτε να υιοθετούν τις όποιες επιθυμίες τους προκειμένου να γίνουν αρεστοί. Απεναντίας, ο ρόλος τους είναι κατ’ εξοχήν παιδαγωγικός, υποδεικνύοντας τον δρόμο που πρέπει να ακολουθήσει μια κοινωνία.
Εξίσου σημαντικά αποδεικνύονται και τα προβλήματα που απορρέουν από τη συμπεριφορά των ειδικών επιστημόνων και των γιατρών. Με τις αλλεπάλληλες δημόσιες παρεμβάσεις τους και την πανσπερμία των απόψεών τους το μόνο που επιτυγχάνουν είναι να προκαλούν σύγχυση. Αρκετοί δε με ευκολία διολισθαίνουν από το γνωστικό τους πεδίο, καλοπιάνοντας ακόμη και τους καθ’ έξιν «ανυπάκουους». Με την υπερέκθεσή τους στα Μέσα Ενημέρωσης περισσότερο δείχνουν να νοιάζονται για την προβολή και την επιβεβαίωσή τους, παρά για τη διατύπωση τεκμηριωμένης επιστημονικής άποψης.
Δυστυχώς, λίγες αλλά φωτεινές οι εξαιρέσεις εκείνων που μιλούν δημοσίως. Ξεχωρίζω τον δόκτορα Γιώργο Παυλάκη, ο οποίος διαθέτει εξαιρετικές περγαμηνές στις ΗΠΑ στον τομέα της έρευνας. Τον αναφέρω, καθώς δεν διστάζει, όταν χρειάζεται, να πηγαίνει κόντρα στο ρεύμα, εκθέτοντας με καθαρό τρόπο τις απόψεις του.
Στον πολυδύναμο δε χώρο των μίντια, τα πράγματα είναι πολύ πιο σύνθετα και προβληματικά. Η διαχείριση της πανδημίας συνοδεύεται με κάμποση δόση επιπολαιότητας. Σ’ αυτό συντείνει και η αγωνία των δημοσιολογούντων να συμβαδίζουν με την περιρρέουσα ατμόσφαιρα. Στις πρωινές ενημερωτικές ζώνες, τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές, έντονη είναι η ροπή στον ανορθολογισμό και τον λαϊκισμό. Σταθερή επίσης είναι και η συνεχής προσπάθειά τους, τροφοδοτώντας άγονες, αχρείαστες κομματικές αντιπαραθέσεις, χάριν της τηλεθέασης.
Η πολιτική αλλαγή, για την οποία γίνεται πολύς λόγος κατά περιόδους, αν δεν έχει το απαιτούμενο βάθος, δεν μπορεί να άρει τις διαχρονικές παθογένειες του κομματικού συστήματος. Ούτε να συμβάλλει στην αναμόρφωση και στον εκσυγχρονισμό του δημόσιου βίου. Πολλώ μάλλον στην εναρμόνισή μας με τα πραγματικά προβλήματα, αφήνοντας στην άκρη την αμεριμνησία, την επιπολαιότητα και την ελαφρότητα.
*Ο Γιώργος Πανταγιάς είναι σύμβουλος Στρατηγικής και Επικοινωνίας, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της POLITY A.E.