Η καθημερινότητα όλων μας έχει αλλάξει δραματικά και φαίνεται ότι βρισκόμαστε ακόμα στην αρχή, καθώς τα περιοριστικά μέτρα έχουν χρονικό ορίζοντα ενός τουλάχιστον μήνα.
Υιοθετώντας για την ασυνήθιστη αυτή εμπειρία, μια διαφορετική οπτική, μπορούμε να αντιληφθούμε και να αξιοποιήσουμε τα θετικά της στοιχεία. Κάθε δύσκολη κατάσταση κρύβει μία ευκαιρία, αν είμαστε σε θέση να την αδράξουμε, αφού δώσουμε στον εαυτό μας το χρόνο που χρειάζεται για να αποδεχτεί τη νέα κατάσταση.
Αν είμαστε ειλικρινείς με τον εαυτό μας, οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι η ανάπαυλα που φέρνει ο περιορισμός στο σπίτι, είναι κάτι που το είχαμε ανάγκη σε σωματικό και ψυχολογικό επίπεδο, με δεδομένο ότι οι καθημερινοί ρυθμοί των περισσότερων από μας ήταν εξουθενωτικοί.
Τα περιοριστικά μέτρα, όσο αντιφατικό κι αν ακούγεται, μας φέρνουν σε μια κατάσταση ελευθερίας που προσδιορίζεται από το διαθέσιμο χρόνο, που είχε εκμηδενιστεί από το γεμάτο πρόγραμμα της κανονικότητας το οποίο μας κρατούσε εγκλωβισμένους σε μια ατέλειωτη λίστα υποχρεώσεων, επαγγελματικών ή μη, που κατάπιναν το χρόνο μας. Και πίσω από την ελευθερία που μπορεί να δώσει ο διαθέσιμος χρόνος μπορούμε να ανακαλύψουμε μια άλλη μορφή ελευθερίας, εσωτερικής, που είναι πέρα από τις εξωτερικές συνθήκες και προσδιορίζεται από μας και τη δυνατότητα να κοιτάξουμε μέσα μας.
Πράγματι, είναι γεγονός ότι η αναγκαστική παύση μας δίνει την ανεκτίμητη ευκαιρία να αλλάξουμε εστίαση στη σκέψη μας. Από το μέλλον να στραφούμε στο παρόν και από το έξω στο μέσα. Για να χαρούμε τις στιγμές μας είναι απαραίτητο να έχουμε το χρόνο να σταματήσουμε.
Το αίσθημα βιασύνης που συνόδευε τη ζωή μας, και μας κρατούσε σε εγρήγορση ώστε να προλαβαίνουμε τα πάντα, είχε γίνει δεύτερη φύση μας και μετατόπιζε την οπτική μας στο μέλλον, στερώντας μας τη χαρά να ζήσουμε το τώρα μας.
Η ζωή περνούσε χωρίς να το αντιληφθούμε. Ξοδευόταν στις υποχρεώσεις και δε μας άφηνε ούτε το χρόνο, ούτε τη διάθεση και την υπομονή για ενδοσκόπηση. Τώρα μπορούμε να συνειδητοποιήσουμε τα συναισθήματα, τις πραγματικές μας ανάγκες, να αξιολογήσουμε και να βελτιώσουμε τη συμπεριφορά μας, να υιοθετήσουμε μια περισσότερο ενσυνείδητη και λιγότερο μηχανική στάση ζωής.
Από την άλλη, οι παρούσες συνθήκες, μας οδηγούν να εκτιμήσουμε όσα έχουμε αρχίσει να νοσταλγούμε από την καθημερινότητά μας, και τα οποία υποτιμούσαμε γιατί τα είχαμε δεδομένα ή γκρινιάζαμε γιατί μας είχαν κουράσει, και να συνειδητοποιήσουμε την ουσιαστική τους αξία για τη ζωή μας.
Η εργασία, η κοινωνικοποίηση, η συνάντηση με φίλους ή την ευρύτερη οικογένεια, η τήρηση των εθίμων. Τώρα είναι η πιο πρόσφορη στιγμή να επανεκτιμήσουμε και να επαναπροσδιορίσουμε τις διαπροσωπικές μας σχέσεις, να συνδεθούμε περισσότερο με τα άτομα που μας συντροφεύουν σε αυτό το πρωτόγνωρο μονοπάτι.
Αυτή η περίοδος μπορεί είναι η καταλληλότερη να φροντίσουμε τον εαυτό μας με αγάπη, μια πολυτέλεια που η γεμάτη καθημερινότητα δεν μας το επέτρεπε. Πόσες φορές δεν είχαμε εκφράσει την επιθυμία να είχαμε το χρόνο να διαβάσουμε ένα καλό βιβλίο, να αποκτήσουμε νέες γνώσεις, να μαγειρέψουμε ένα διαφορετικό φαγητό, να ασχοληθούμε με μια δραστηριότητα που μας ενδιαφέρει και μας χαλαρώνει, να ασκηθούμε, να αφιερώσουμε χρόνο στα πρόσωπα της οικογένειάς μας, να κάνουμε αλλαγές στο σπίτι ή απλά να περάσουμε χρόνο χωρίς να κάνουμε τίποτα.
Τέλος, από τα σημαντικότερα οφέλη της παρούσας κατάστασης είναι η ευκαιρία να διευρύνουμε το εγώ μας, και να νιώσουμε σύνδεση με ολόκληρη την ανθρωπότητα με την οποία μοιραζόμαστε το ίδιο πρόβλημα.
Δεν είναι λίγες οι φορές που έχουμε νιώσει μοναξιά μέσα στο πλήθος, που έχουμε αισθανθεί αποκομμένοι μέσα στους πολλούς. Και τώρα που είμαστε απομονωμένοι στο σπίτι, ξαφνικά βιώνουμε μια αίσθηση ενότητας με όλη την ανθρωπότητα. Είμαστε απομονωμένοι, αλλά ταυτόχρονα όλοι μαζί.
Ο ανθρωπισμός μας αφυπνίζεται, οι άλλοι δεν είναι πια ξένοι. Πολλοί από μας ρίχνουν τον εαυτό τους στον κίνδυνο για το συνάνθρωπο που δε γνωρίζουν, γίνονται εθελοντές στα νοσοκομεία, μέσα στις πιο επικίνδυνες εστίες διασποράς. Η επιστημονική κοινότητα συνεργάζεται στενά, το κράτος απευθύνεται αμεσότερα στον πολίτη, περισσότερο οικεία, οι χώρες αποδεικνύουν την αλληλεγγύη τους με δωρεές τόνων υγειονομικού υλικού.
* Η Γιάννα Χουρδάκη είναι ψυχολόγος