Στο πολιτικό μας σύστημα η σχέση αιτίου και αποτελέσματος είναι κατά έναν ανόητο τρόπο κουκιά καθαρισμένα. Όλα κατανοούνται ως εκκρεμές άσπρου – μαύρου. Η πολυπλοκότητα και η συνθετότητα των πραγμάτων δεν έχει και τους περισσότερους υποστηρικτές.
Στην κοινωνική μας ζωή, ισχύει πολύ συχνά η απόλυτη αιτιοκρατία, ιδίως όταν χτίζεται επάνω στο συναίσθημα της συνθηματολογίας που διαμορφώνει εξ αρχής τέτοιες προβλέψιμες συμπεριφορές, ώστε κάθε λογική και ψύχραιμη προσέγγιση για την αναζήτηση της αλήθειας να ομοιάζει με τον σπόρο του γεωργού της παραβολής: καταπατήθηκε, φαγώθηκε, ξεράθηκε, έπεσε στα αγκάθια και τελικά δεν καρποφόρησε.
Στην Ελλάδα, ανέκαθεν ο αντιπολιτευτικός λόγος αναζητούσε μανιωδώς τις ατυχίες και τις δυστυχίες για να εξυφάνει επάνω τους τον καμβά της αιτιοκρατικής του βεβαιότητας.
Και είναι πάντα λόγος χαμηλής λεκτικής διαφοροποίησης. Είναι επομένως και λόγος φτωχής επιχειρηματολογικής συγκρότησης. Αρέσκεται στο να παρακάμπτει θεσμούς, ζεσταίνεται στο να προβάλλει πεποιθήσεις, με τα παρωχημένα υλικά των κλισέ.
Άντε μετά να βρεις την αλήθεια σε αυτό το συνονθύλευμα. Στην κοινωνική ζωή των δημοκρατιών, αλήθεια χωρίς πίστη στους θεσμούς και χωρίς υποστήριξή τους δεν υπάρχει. Διαφορετικά, η αλήθεια δολοφονείται.
Έτσι και τώρα. Τα πορίσματα και οι ετυμηγορίες έχουν ήδη βγει μέσα από τα δημοσιογραφικά άρθρα και τις τηλεοπτικές δίκες: στην κυβέρνηση ανευρέθηκαν οι δολοφόνοι που θέλουν να συγκαλύψουν το φοβερό δυστύχημα στα Τέμπη.
Ο σταθμάρχης που είχε την ευθύνη λειτουργίας των γραμμών του τρένου δεν φταίει σε τίποτα, ξεχάστηκε. Ατομική ευθύνη δεν υπάρχει. Ευκαιρία να πέσει η κυβέρνηση. Ας είναι. Καιρός να προετοιμάζονται οι ανεκδιήγητοι εκείνοι τύποι που τρέφονται από τον πόνο και τη μιζέρια.
Έτσι και τώρα. Όλοι έχουν γίνει δικαστές και εδικοί στα πορίσματα. Απονέμουν «δικαιοσύνη» κατά το εύρος της καλπικής τους ονείρωξης. Η διάκριση των εξουσιών και η τήρηση των νομικών διαδικασιών πιστώνεται ως συνομωσία της εξουσίας.
Δικαιοσύνη α λα καρτ όμως δεν υπάρχει. Η αδιαμφισβήτητη ευθύνη της κυβέρνησης και οι χειρισμοί της, έθρεψαν τους δημοκόλακες.
Έγιναν ασυγχώρητα λάθη, οι κυβερνώντες δεν αφουγκράστηκαν τον θρήνο του κόσμου. Άφησαν την πρωτόγνωρη συναισθηματική του προσβολή να γιγαντώνεται. Εισπράττουν τώρα τη δίψα των ανθρώπων για αλήθεια και δικαιοσύνη – αλλά το νερό στερεύει.
Η αντιπολίτευση φαντασιώθηκε το συγκλονιστικό αίτημα του κόσμου, που ξεχύθηκε στους δρόμους, ως αντικυβερνητική διαδήλωση. Η κυβέρνηση θέλει συγκάλυψη, λένε. Για να κερδίσει τι;
Με τόσους δικαστές που έχουμε, εάν η δίκη έγινε, τι έτι χρείαν έχομεν μαρτύρων; Τι θέλουμε πια τους μάρτυρες; Ο κόσμος όμως που βγήκε στους δρόμους δεν είναι όχλος που άγεται και φέρεται.
Ζητά να τιμωρηθούν οι υπεύθυνοι, όποιοι κι αν είναι, όσο ψηλά κι αν βρίσκονται. Ο κόσμος σε μία σπάνια και συγκινητική εκδήλωση ομοψυχίας και θρήνου, απαιτεί να αποφανθεί η δικαιοσύνη με πλήρη διαφάνεια.
Οι πολίτες ανήκουν στον πόνο και στη θλίψη των πενήντα επτά νεκρών, δεν εκχωρούνται πουθενά αλλού. Οι κραυγές και τα α λα στρίτφουντ «δικαστήρια» συνιστούν κίνδυνο για τη δημοκρατία, αφού όταν τα μυαλά των δικαστών φλέγονται, οι αποφάσεις καίγονται. Εδώ είναι πλέον ο κίνδυνος.
Ο Κώστας Ν. Κωνσταντίνου είναι διευθυντής του 2ου Γενικού Λυκείου Ηρακλείου
https://kostaskonstantinou.com