Η ζωή είναι ένα ωραίο παιχνίδι, αλλά παίζεται με αυστηρούς κανόνες. Όσοι τους παραβαίνουν τιμωρούνται. Είναι ένα παιχνίδι δύσκολο με το οποίο κερδίζουμε την ψυχική και πνευματική μας ωριμότητα. Πολλοί κουράζονται και αδιαφορούν προτιμώντας την ευκολία.
Όμως η δυσκολία μας χαρίζει την ανθρωπιά. Όταν όλα είναι εύκολα γινόμαστε ηλίθιοι ή για να αποφύγω αυτό το σκληρό επίθετο εμπιστευόμαστε στο ένστικτο, όπως τα άλλα ζώα που δρουν ομοιόμορφα χωρίς να γράφουν ιστορία. Όλα τα ζώα έχουν ζωή, αλλά μόνο ο άνθρωπος έχει βίο.
Στην πορεία μας ως ανθρωπότητα πετύχαμε πολλά. Ανακαλύψαμε πολλά κρυμμένα μυστικά του Σύμπαντος και απελευθερωθήκαμε από το φόβο. Ξέρουμε τώρα ότι δεν στέλνει τους κεραυνούς ο Δίας, ταξιδεύουμε στο διάστημα. Έχουμε καλύτερες συνθήκες διατροφής, κατοικίας και υγείας και παρακολουθούμε τα γεγονότα την ώρα που συμβαίνουν σε όλα τα μέρη της Γης.
Ο τραγικός ποιητής του 5ου αιώνα, Σοφοκλής πλέκει τον ύμνο του ανθρώπου γράφοντας «πολλά τα δεινά κ’ ουδέν ανθρώπου δεινότερον πέλει» (μτφρ. «πολλά είναι αξιοθαύμαστα, αλλά τίποτα δεν είναι πιο αξιοθαύμαστο από τον άνθρωπο». Μεταφράζω τη λέξη «δεινόν» ως αξιοθαύμαστο, αλλά χάνονται αρκετές σημασίες της. «Δεινόν» είναι ότι μας προκαλεί δέος, φόβο, έκπληξη και θαυμασμό. Είναι ένα περίεργο πλέγμα συναισθημάτων, όπως το ιερό και το δαιμόνιο. Περίπου, όπως η παρουσία του Θεού και η οργή του. Γι αυτό ονομάζουμε θεομηνίες κάποιες έκτακτες καταστάσεις.
Στο χορικό του ο Σοφοκλής καταλήγει ότι μόνο για τον θάνατο ό άνθρωπος δεν θα μπορέσει να βρει φάρμακο. Αν έγραφε αυτά, τότε που υπήρχαν πρωτόγονες σχεδόν συνθήκες ζωής, μπορούμε ίσως σήμερα να αισθανθούμε δέος και ικανοποίηση για τις κατακτήσεις που συνεχίζονται και η ζωή μας κάθε δεκαετία αλλάζει.
Όλες αυτές τις κατακτήσεις τις πέτυχαν μεγάλοι δημιουργοί και επιστήμονες με σκληρό αγώνα. Απολαμβάνουμε την ποίηση του Ομήρου του Δάντη και του Σαίξπηρ. Χαιρόμαστε τη μουσική του Μπετόβεν. Μας εκπλήσσει η φιλοσοφία του Πλάτωνα, η διάσπαση του ατόμου και άλλα πολλά.
Όλα τα σπουδαία και μεγάλα δεν μας χαρίστηκαν. Κατακτήθηκαν με κόπο πολύ και αφοσίωση. Απομένει σε μας η ευθύνη της καλής χρήσης όλων αυτών των κατακτήσεων. Και η ευθύνη αυτή ανήκει σε όλους τους σκεπτόμενους ανθρώπους, αλλά ιδιαίτερα στους πολιτικούς. Οφείλουμε να την αναλάβουμε και να προχωρήσουμε μπροστά κυνηγώντας τη λυτρωτική αλήθεια. Σήμερα η ηλιθιότητα δεν συγχωρείται.
* Ο Ζαχαρίας Καραταράκης είναι φιλόλογος