“Εκείνο που επιβάλλει η φύση το απαγορεύει η κοινωνία”!
Λ. Τολστόι (Μέγας Ρώσος Συγγραφέας)
Έχουμε αναφερθεί πολλές φορές, τις τελευταίες δύο δεκαετίες, στο εξόχως σοβαρό κοινωνικό, οικονομικό, υγειονομικό και παγκόσμιο πρόβλημα της ρύπανσης του περιβάλλοντος και στις βαρύτατες συνέπειές της για τον άνθρωπο κι όλο το έμβιο βασίλειο της Γης. Ένα πρόβλημα, για τη γένεση και τη διατήρηση του οποίου κύριος υπεύθυνος είναι ο ίδιος (ο άνθρωπος), η βιομηχανική επανάσταση κι οι αδιάφοροι ηγέτες λαών και κυβερνήσεων.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, μόνο στη διάρκεια του 2018, οι θεομηνίες, που έπληξαν και πλήττουν τη Γη κι έσπειραν θάνατο και καταστροφή, ήταν αναρίθμητες.
Πυρκαγιές, πλημμύρες, εκρήξεις ηφαιστείων και σεισμοί σ’ όλον τον πλανήτη έκαψαν, έπνιξαν κι αφάνισαν εκατομμύρια στρέμματα γόνιμης γης, αστικών και δασικών εκτάσεων, άφησαν πίσω τους χιλιάδες νεκρούς και σάρωσαν χιλιάδες κατοικίες αμύθητης αξίας! Σε ΗΠΑ, Καναδά, Γαλλία, Ισπανία, Ιταλία, Τουρκία, Κίνα, Ιαπωνία κι αρκετές άλλες χώρες τού πλανήτη τα στοιχεία τής φύσης, απ’ όπου περνούσαν, σάρωναν!
Η Ελλάδα, απ’το απώτατο παρελθόν και μέχρι σήμερα, πλήττεται διαρκώς από παρόμοια άγρια ξεσπάσματα και έχει πληρώσει πανάκριβα το τίμημα τόσο τής ασύνετης ανθρώπινης παρέμβασης στη φύση όσο και της ολιγωρίας κυβερνήσεων και υπεύθυνων φορέων για την προστασία τού περιβάλλοντος αλλά και της ένοχης ανοχής τους στη συντελούμενη οικολογική καταστροφή του!
Νωπές είναι ακόμη οι μνήμες τέτοιων τραγικών καταστροφών:
- Οι σεισμοί τής Κεφαλονιάς τού 1953, που άφησαν 450 νεκρούς (!), 2.412 τραυματίες και το 91% των σπιτιών τού νησιού κατεστραμμένα!
- Οι πυρκαγιές τού 2007 στην Ηλεία και την Καλαμάτα, με αρκετούς νεκρούς, και της 23ης Ιουλίου 2018 στην Κινέττα, την Ανατολική Αττική και τα Χανιά, που άφησαν εκατόμβη νεκρών, 2.500 σπίτια ερειπωμένα και τεράστια οικολογική καταστροφή!
- Οι πλημμύρες τού Νοέμβρη 2017 στη Μάνδρα Αττικής με 23 νεκρούς!
Αρκετές, όμως, είναι οι θεομηνίες που έπληξαν και τη νησιωτική και ηπειρωτική Ελλάδα, με νεκρούς, καταστροφές και ανείπωτη ζημιά στη φύση!
Το περιβάλλον είναι το ίδιο μας το σπίτι! Είναι το σπίτι των παιδιών και εγγονών μας, το σπίτι τού καθενός! Δεν είναι, όμως, ιδιοκτησία κανενός, γιατί όλοι μας το δανεισθήκαμε απ’ τις επόμενες γενιές κι οφείλουμε να τους το παραδώσουμε ΚΑΘΑΡΟ ΚΙ ΑΜΟΛΥΝΤΟ!
Δυστυχώς, σήμερα, το παγκόσμιο περιβάλλον -και το ελληνικό- είναι ο μεγάλος ασθενής, γιατί ο άνθρωπος, με τις δραστηριότητές του, εκούσια -αφού έτσι τον βολεύει- έπαψε να το σέβεται. Το μολύνει και το επιβαρύνει συνεχώς συνειδητά, εξ ου και αυτό γίνεται επικίνδυνο!
- Το φαινόμενο του θερμοκηπίου, που γίνεται κάθε μέρα και πιο έντονο, δημιουργείται από την αύξηση του διοξειδίου τού άνθρακα στην ατμόσφαιρα και την καταστροφή των δασών, λόγω των πυρκαγιών, των εκχερσώσεων και της παράνομης οικοδόμησης μέσα σ’ αυτά.
- Στο λεπτό στρώμα τού όζοντος, το οποίο εμποδίζει να φθάνουν στη Γη οι υπεριώδεις ακτινοβολίες τού Ήλιου, δημιουργούνται, από την αλόγιστη χρήση βλαβερών χημικών ουσιών, τρύπες, μεσ’ απ’ τις οποίες βρίσκει τελικά διέξοδο και περνά μέρος της θανατηφόρας αυτής ακτινοβολίας!
- Η ατμοσφαιρική, η εδαφική, η υδάτινη κι εναέρια ρύπανση αποτελούν τις βασικές αιτίες μόλυνσής του! Μιας μόλυνσης, που καθιστά αδήριτη κι επείγουσα την ανάγκη να την αντιμετωπίσουμε και να την ελαχιστοποιήσουμε, πριν τελικά κακοφορμίσει! Και το πλέον ανησυχητικό;
- Μεταδόθηκε πρόσφατα πως, ως το 2050 (μέσα στα επόμενα 30 χρόνια δηλαδή), η στάθμη τής θάλασσας θ’ ανέβει τόσο, που θα καλύψει κατά 15 μ. τη στεριά (!) και πως, σε ό,τι μάς αφορά, το 3.5% τής στεριανής επιφάνειας της χώρας μας θα το κατακλύσει η θάλασσα! Ευχόμαστε η εκτίμηση αυτή να μην ανταποκρίνεται στα πράγματα. Αν, όμως, είναι έτσι, εύκολα γίνεται αντιληπτή η ανυπολόγιστη ζημιά για το περιβάλλον, την οικονομία και την κοινωνία τής Ελλάδας! Αληθής, όμως, ή μη, επιβεβαιώνει τη σκληρή πραγματικότητα πως, μπροστά στη μανιασμένη φύση, τα άγρια θηρία ωχριούν!
Το μέλλον τού πλανήτη, των ανθρώπων, της ίδιας τής ζωής και της ποιότητάς της θα εξαρτηθούν τελικά, και πάλι, απ’ τον ίδιο τον άνθρωπο και απ’ το πώς θα την αντιμετωπίσει εφεξής.
Για να προστατευθούν αυτά τα θεμελιώδη αγαθά, πρέπει πρώτα ν’ αποκατασταθεί η ισορροπία στη σχέση των ανθρώπων με τη φύση! Να εμπεδώσουν οι παγκόσμιοι πολίτες -και οι Έλληνες- το αυτονόητο: ότι η σχέση τους με το περιβάλλον και τη φύση είναι σχέση ζωής, συνδέονται μεταξύ τους οργανικά και ακατάλυτα και πως δεν μπορεί κανείς να ζήσει σ’ ένα περιβάλλον ρυπαρό και παθογόνο!
Πρέπει, άμεσα, πολίτες, κοινωνικοί παράγοντες, τοπική αυτοδιοίκηση, ΜΜΕ κι όλη η κοινωνία ν’ αναλάβουν ενεργό ρόλο ο καθένας για: την απομάκρυνση από τα αστικά κέντρα των ρυπογόνων βιομηχανιών -να κάνουν πράξη τη βιώσιμη ανάπτυξη -ν’ αποφεύγουν με κάθε τρόπο στο εξής τη ρύπανση των εδαφών, του αέρα και της θάλασσας. Κυρίως, όμως, η επίσημη Πολιτεία κι η εκάστοτε κυβέρνηση, σε ό,τι αφορά στη χώρα μας, οφείλουν άμεσα – χθες, αν ήταν δυνατόν- να λάβουν μέτρα, ώστε:
- Να θεσπισθεί κι εφαρμοσθεί μια εθνική δασική πολιτική, με συγκεκριμένο προσδιορισμό των εννοιών “δάσος” και “δασική έκταση”.
- Να συσταθεί Ενιαίος Φορέας Διαχείρισης Δασών ανά Περιφέρεια και ενίσχυσης των ΟΤΑ για την προστασία και διαφύλαξη των δασών και ακόμη Φορέας Διαχείρισης Υδάτινου Δυναμικού με τη μορφή Ανεξάρτητων Αρχών.
- Να προστατευθούν ο υδροφόρος ορίζοντας και η θαλάσσια ζωή από τα λύματα και τα τοξικά σκευάσματα.
Και, βεβαίως, να εφαρμοσθούν οι διεθνείς και διακρατικές συμφωνίες και συνθήκες που αφορούν στο περιβάλλον και την προστασία του, μεταξύ των οποίων: το Πρωτόκολλο του Κιότο, η Σύμβαση του Ραμσάρ, οι Οδηγίες 79/409/ΕΟΚ και 92/43/ΕΟΚ για την προστασία των πτηνών και τους οικότοπους αντίστοιχα.
Κάθε ολιγωρία, αδιαφορία ή ένοχη σιωπή και ανοχή των πολιτών, των κοινωνικών φορέων, κυρίως, όμως, των κυβερνητικών ταγών μας θ’ αποβεί σε βάρος ημών των ιδίων, των παιδιών μας και των μελλοντικών γενεών και θα μας θυμίζει διαρκώς την οδυνηρή πραγματικότητα, πως: “ό,τι καλό υφαίνει η Φύση το καταστρέφει ο άνθρωπος”!
*Ο Μιχάλης Κ. Δερμιτζάκης είναι δικηγόρος