Η επεκτατική νοοτροπία του Τραμπ θα σοκάρει ακόμη και τους συμμάχους του, έγραφε ο Φράνσις Φουκουγιάμα στο άρθρο ‘’Ο νέος αμερικανικός ιμπεριαλισμός’’, αλλά για τις ενέργειες και τους τρόπους του, είχαν όλοι προειδοποιηθεί.
Παλιότερα, ο Τραμπ επέκρινε τη συμμετοχή της Αμερικής σε συνεχιζόμενους πολέμους σε Αφγανιστάν και Ιράκ, αλλά ξεκινώντας την εναρκτήρια ομιλία του στις 20 Ιανουαρίου, ανακοίνωσε την πρόθεσή του να διεκδικήσει εκ νέου τη Διώρυγα του Παναμά κι ύστερα απείλησε τη Δανία με σκληρούς δασμούς εάν δεν παραχωρήσει τον έλεγχο της Γροιλανδίας στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η Γροιλανδία είναι στρατηγικής σημασίας για τις ΗΠΑ, όπως αναφερθήκαμε σε πρόσφατο εδώ άρθρο μας, καθώς η υπερθέρμανση του πλανήτη ανοίγει νέους αρκτικούς διαδρόμους, ενώ αποτελεί και σημαντική πηγή ορυκτών.
Ωστόσο, παρά τις διάφορες δηλώσεις από πλευράς Δανίας, ο Τραμπ επέμεινε να την απειλεί με χρήση στρατιωτικής βίας, μια πρωτόγνωρη κατάσταση. Το Άρθρο 5 του ΝΑΤΟ απαιτεί αμοιβαία υποστήριξη σε περίπτωση επίθεσης ενός μέλους, αλλά δεν περιέχει διατάξεις εάν ένα μέλος του ΝΑΤΟ επιτεθεί σε ένα άλλο.
Η ακραία πρότασή του ήταν να ελέγχει τη Λωρίδα της Γάζας αφού την εκκενώσει από δύο εκατομμύρια Παλαιστίνιους, σύμφωνα με όσα ειπώθηκαν στην κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό που τον επισκέφτηκε.
Να ασχοληθεί με τις βόμβες που δεν έχουν εκραγεί, να ισοπεδώσει την έκταση και να την οικοδομήσει, προσφέροντας θέσεις εργασίας και στέγασης στους ανθρώπους της κατεστραμμένης Λωρίδας της Γάζας.
Αυτή η περίεργη πρόταση απορρίφθηκε αμέσως από όλες σχεδόν τις περιφερειακές δυνάμεις, εκτός από κάποια μέλη του συνασπισμού του Ισραηλινού πρωθυπουργού Νετανιάχου.
Αλλά το σχέδιο του Τραμπ φαίνεται αδιέξοδο, αφού οι Παλαιστίνιοι δεν θέλουν να φύγουν από τη Γάζα, ενώ ούτε η Αίγυπτος, η Ιορδανία ή κάποιο γειτονικό αραβικό κράτος θέλουν να τους δεχτούν.
Η ‘’νάκμπα’’, που έδωσε γένεση στο Ισραήλ το 1948, δημιούργησε αποσταθεροποιητικές συνθήκες στην περιοχή που είναι αισθητές μέχρι σήμερα. Η Χαμάς αποδείχτηκε ανθεκτική παρά τις ανελέητες ισραηλινές επιθέσεις και ο παλαιστινιακός πληθυσμός θα μπορούσε να εκδιωχθεί μόνο με πραγματική γενοκτονία.
Όπως συμβαίνει με πολλές πρωτοβουλίες του Τραμπ, είναι δύσκολο να γνωρίζουμε πόσο σοβαρά πρέπει να τον πάρει ο κόσμος. Τα σχέδιά του για τη Γάζα είναι παράλογα που είναι απίθανο να πραγματοποιηθούν.
Αλλά ίσως αποτελούν αντιπερισπασμό από κάτι που πιθανόν να συμβεί. Η κυβέρνηση Νετανιάχου θα επιθυμούσε να ανακηρύξει την ισραηλινή κυριαρχία επί της Δυτικής Όχθης και των σχεδόν τριών εκατομμυρίων Παλαιστινίων κατοίκων της.
Ενώ η παγκόσμια προσοχή έχει επικεντρωθεί στη Γάζα από τις 7 Οκτωβρίου, το Ισραήλ σφίγγει σταδιακά τον έλεγχο της περιοχής όπου ζει η πλειοψηφία των Παλαιστινίων. Το Ισραήλ είχε θέσει το ενδεχόμενο ενσωμάτωσης της Δυτικής Όχθης κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Τραμπ, ο οποίος ίσως συμφωνούσε, αλλά ο γαμπρός του, Τζάρεντ Κούσνερ, ήταν απασχολημένος τότε με τις διαπραγματεύσεις για τις Συμφωνίες του Αβραάμ και η κυβέρνηση δεν τις ακολούθησε ποτέ.
Ο βασικός λόγος που θα εμπόδιζε τις ΗΠΑ να εγκρίνουν την προσάρτηση σήμερα είναι η προοπτική συμφωνίας με τη Σαουδική Αραβία για την αναγνώριση του Ισραήλ, αλλά η πιθανότητα είναι εξαιρετικά μικρή, αφού ο Σαουδάραβας ηγεμόνας Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν έχει πει ότι δεν γίνεται αποδεκτή καμία συμφωνία χωρίς διατάξεις για ένα παλαιστινιακό κράτος, τις οποίες οι Ισραηλινοί έχουν απορρίψει.
Ακόμη και αν οι απειλές του Τραμπ για τον Παναμά, τη Γροιλανδία και τη Γάζα είναι έωλες, δημιουργούν τρομερό προηγούμενο, αφού ένα μεγάλο επίτευγμα του κόσμου μετά το 1945 ήταν η αποδοχή του γενικού κανόνα ότι οι μεγάλες δυνάμεις δεν πρέπει να χρησιμοποιούν στρατιωτική δύναμη για να υφαρπάξουν αλλότρια εδάφη, ειδικά μικρών κρατών.
Αυτός ο κανόνας παραβιάστηκε από τη Ρωσία το 2014 και το 2022, όταν προσάρτησε τμήματα της Ουκρανίας, και η Κίνα εξετάζει το ενδεχόμενο χρήσης βίας για την κατάληψη της Ταϊβάν.
Ο Τραμπ έχει ουσιαστικά αναβιώσει την ιδέα του 19ου αιώνα για σφαίρες επιρροής. Ότι οι μεγάλες δυνάμεις θα πρέπει να ελέγχουν περιοχές που βρίσκονται γεωγραφικά κοντά τους.
Η εξαγγελθείσα επιθυμία του Τραμπ για εδαφική επέκταση δίνει το πράσινο φως και στη Ρωσία και την Κίνα, να ακολουθήσουν το παράδειγμά του.
Θα υπάρξουν, πράγματι, τεράστιες αντιφάσεις στην εξωτερική πολιτική του Τραμπ στο μέλλον. Ορισμένοι Ρεπουμπλικάνοι, έχουν αρχίσει να θέτουν ερωτήματα σχετικά με την κατεύθυνση που ακολουθεί.
Πολλοί διαφωνούντες στο εσωτερικό και διεθνώς, για πολλές δεκαετίες επιτέθηκαν στον αμερικανικό ιμπεριαλισμό, ο οποίος όμως έπαιρνε ήπιες μορφές, όπως οι συμμαχίες ασφαλείας που είχαν διαπραγματευτεί οι Ηνωμένες Πολιτείες με τους συμμάχους, ή η φιλελεύθερη οικονομική τάξη που προωθούσε η Αμερική. Αυτό που εισπράττουν σήμερα, όμως, είναι κάτι διαφορετικό.
Μια χώρα που επιδιώκει να επεκτείνει την επικράτειά της και είναι πρόθυμη να απειλεί με χρήση βίας για να την αποκτήσει!
Ο Γεώργιος Νικ. Σχορετσανίτης είναι τέως διευθυντής Χειρουργικής και συγγραφέας