Στα τέλη Δεκεμβρίου η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) έδωσε στη δημοσιότητα τον υπολογιζόμενο πληθυσμό των νομών, των περιφερειών και του Συνόλου Χώρας την 1.1.2018 (τέλη του 2017).
Τα στοιχεία αυτά σε σύγκριση με τα αντίστοιχα στοιχεία την 1.1.2011 (τέλη του 2010) σε συνδυασμό με τις γεννήσεις και τους θανάτους την επταετία 2011-2017(από τη βάση δεδομένων της Στατιστικής Υπηρεσίας της Ε.Ε. – της Eurostat) μας δίνουν τη δυνατότητα να εξετάσουμε τη μεταβολή του πληθυσμού, των νομών, των περιφερειών και του Συνόλου Χώρας τη μνημονιακή επταετία και σε τις οφείλονται οι μεταβολές αυτές.
Η μεταβολή (αύξηση ή μείωση) του πληθυσμού μιας χώρας οφείλεται από τη μια μεριά στη φυσική μεταβολή του (γεννήσεις μείον θανάτους) και από την άλλη στα μεταναστευτικά ρεύματα, δηλαδή την καθαρή εισροή πληθυσμού (όταν η εισροή ξεπερνά την εκροή του) ή την καθαρή εκροή του (όταν εκροή ξεπερνά την εισροή) από και προς άλλες χώρες.
Η μεταβολή του πληθυσμού των νομών και των περιφερειών της χώρας οφείλεται από τη μια μεριά στη φυσική μεταβολή του πληθυσμού τους και από την άλλη στην καθαρή εισροή ή εκροή πληθυσμού τόσο από άλλες χώρες (εξωτερική μετανάστευση) όσο και από άλλους νομούς ή περιφέρειες (εσωτερική μετανάστευση).
Η παράθεση των στοιχείων για όλους τους νομούς και τις περιφέρειες της χώρας, λόγω του μεγέθους του σχετικού Πίνακα, δεν είναι δυνατή, λόγω έλλειψης χώρου. Για το λόγο αυτό στους τρεις μικρούς Πίνακες που ακολουθούν θα δώσουμε μόνο τα στοιχεία για την Κρήτη και τους νομούς της και το Σύνολο Χώρας και θα αναφερθούμε στο κείμενο στους άλλους νομούς και περιφέρειές της.
Ι. Η ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ (πίνακας 1)
Στην 1η στήλη του Πίνακα 1 δίνουμε τον πληθυσμό της Κρήτης και των νομών της και του Συνόλου Χώρας την 1.1.2011, στην 2η την 1.1.2018, στη 3η τη διαφορά τους (αύξηση η μείωση) και στην 4η την ποσοστιαία μεταβολή του. Από τον Πίνακα 1 φαίνεται ότι στην Κρήτη και σε τρεις νομούς της σημειώθηκε αύξηση του πληθυσμού τους την επταετία 2011 ενώ στο νομό Λασιθίου μείωση.
Η μεγαλύτερη αύξηση σημειώθηκε στο νομό Ηρακλείου, αλλά η διαφορά στην ποσοστιαία αύξησή του από εκείνη στους νομούς Ρεθύμνου και Χανίων είναι μικρή. Από τους νομούς της χώρας μόνο σε 11 σημειώθηκε αύξηση του πληθυσμού, ενώ στους υπόλοιπους μείωση. Στις περιφέρειες αύξηση σημειώθηκε στο Βόρειο Αιγαίο, στο Νότιο Αιγαίο και στην Κρήτη, ενώ στις υπόλοιπες μείωση. Στο Σύνολο Χώρας σημειώθηκε μεγάλη μείωση σχεδόν κατά 400.000.
Είναι πρώτη φορά μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και την Κατοχή που ο πληθυσμός της χώρας μειώνεται και μάλιστα τόσο πολύ σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα. Εξαιτίας της μείωσης αυτής χάθηκε η αύξηση του πληθυσμού που είχε σημειωθεί τα 19 τελευταία χρόνια και το επίπεδο του την 1.1.2018 ήταν χαμηλότερο απ’ ό, τι την 1.1.1999 (!).
ΙΙ. ΓΕΝΝΗΣΕΙΣ ΘΑΝΑΤΟΙ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΗ ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ (πίνακας 2)
Στον Πίνακα 2 δίνεται το σύνολο των γεννήσεων και των θανάτων και η φυσική μεταβολή του πληθυσμού της Κρήτης και των νομών της και του Συνόλου Χώρας την επταετία 2011-2017.
Από τον Πίνακα 2 φαίνεται ότι την επταετία 2011-2017 μόνο στους νομούς Ηρακλείου και Ρεθύμνης οι γεννήσεις ξεπέρασαν τους θανάτους και σημειώθηκε φυσική αύξηση του πληθυσμού τους. Αντίθετα στους νομούς Λασιθίου και Χανίων σημειώθηκε φυσική μείωσή του η οποία ξεπερνούσε τη φυσική αύξηση του στους νομούς Ηρακλείου και Ρεθύμνης με αποτέλεσμα τη φυσική μείωση του πληθυσμού της Κρήτης.
Εκτός από τους νομούς Ηρακλείου και Ρεθύμνης φυσική αύξηση του πληθυσμού σημειώθηκε μόνο στο νομό Δωδεκανήσου. Σε όλους τους άλλους νομούς σημειώθηκε φυσική μείωσή του. Από τις 13 περιφέρειες μόνο στην περιφέρεια Νότιου Αιγαίου σημειώθηκε φυσική αύξηση του πληθυσμού, ενώ στις υπόλοιπες φυσική μείωσή του.
Όπως έχουμε αναφέρει και σε άλλα άρθρα μας στην εφημερίδα «Πατρίς» η φυσική αύξηση του πληθυσμού των νομών Ηρακλείου, Ρεθύμνης και Δωδεκανήσου οφείλεται στις ευκαιρίες απασχόλησης που δίνει ο τουρισμός σε νέους ανθρώπους. Στο Σύνολο Χώρας, μετά από τη μικρή φυσική αύξηση του πληθυσμού της την επταετία 2004-2010 χάρη στις γεννήσεις από αλλοδαπές (στην οποία έχουμε αναφερθεί σε προηγούμενα άρθρα μας), σημειώθηκε μεγάλη φυσική μείωσή του η οποία οφείλεται από τη μια μεριά στη συνέχιση τις μείωσης των γεννήσεων από Ελληνίδες και στη μείωση τους από αλλοδαπές και από την άλλη στην αύξηση των θανάτων.
ΙΙΙ. ΤΑ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΑ ΡΕΥΜΑΤΑ (πίνακας 3)
Όπως αναφέραμε στην αρχή του άρθρου εκτός από τη φυσική μεταβολή του πληθυσμού, η συνολική μεταβολή του τόσο στο Σύνολο Χώρας όσο και στους νομούς και τις περιφέρειες της οφείλεται και στα μεταναστευτικά ρεύματα, τα οποία προκύπτουν από την αφαίρεση της φυσικής μεταβολής του πληθυσμού από τη συνολική μεταβολή του, όπως δείχνει ο Πίνακας 3.
Στην 1η στήλη του Πίνακα 3 δίνεται η φυσική μεταβολή του πληθυσμού (δηλαδή η 3η στήλη του Πίνακα 2) και στην 3η η συνολική μεταβολή του (δηλαδή η 3η στήλη του Πίνακα 1). Στη 2η στήλη του Πίνακα δίνονται τα μεταναστευτικά ρεύματα τα οποία προκύπτουν από την αφαίρεση της 1ης στήλης από την 3η.
Από τον Πίνακα 3 φαίνεται ότι στους νομούς Ηρακλείου και Ρεθύμνης η αύξηση του πληθυσμού οφείλεται τόσο στη φυσική αύξησή του, δηλαδή στην υπεροχή των γεννήσεων έναντι των θανάτων, όσο και στην καθαρή εισροή πληθυσμού από το εξωτερικό και άλλους νομούς της χώρας. Το ίδιο ισχύει για το νομό Δωδεκανήσου και από τις περιφέρειες μόνο για το Νότιο Αιγαίο.
Στο νομό Χανίων η συνολική αύξηση του πληθυσμού οφείλεται στο ότι η καθαρή εισροή πληθυσμού υπερκάλυψε τη φυσική μείωσή του. Το ίδιο ισχύει για τους νομούς Λευκάδας, Έβρου, Θεσπρωτίας, Βοιωτίας, Χαλκιδικής, Φωκίδας, Πιερίας, Χίου, Σάμου και Λέσβου καθώς και στις περιφέρειες Κρήτης και Βόρειου Αιγαίου.
Στο νομό Λασιθίου σημειώθηκε μικρή καθαρή εισροή πληθυσμού, η οποία, όμως δεν ήταν αρκετή για να καλύψει τη φυσική μείωσή του με αποτέλεσμα τη συνολική μείωση του. Το ίδιο ισχύει για 16 άλλους νομούς καθώς και για τις περιφέρειες Πελοποννήσου, Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης, Στερεάς Ελλάδας και Ιόνιων Νησιών.
Σε αντίθεση με όλες τις παραπάνω περιπτώσεις νομών και περιφερειών, στο Σύνολο Χώρας η συνολική μεγάλη μείωση του πληθυσμού οφείλεται τόσο στη φυσική μείωσή του (κατά 63%) όσο και στην καθαρή εκροή πληθυσμού (κατά 37%). Η καθαρή εκροή πληθυσμού είναι η νέα μετανάστευση κυρίως προσοντούχων σε αντίθεση με εκείνη της δεκαετίας του ’60 (κυρίως προς την τότε Δυτική Γερμανίας) την οποία αποτελούσαν ανειδίκευτοι εργάτες καθώς και η αποχώρηση από την Ελλάδα μεταναστών και είτε η επάνοδος στις πατρίδες τους είτε η μετάβασή τους σε άλλες χώρες.
Σε φυσική μείωση και καθαρή εκροή πληθυσμού προς άλλους νομούς και περιφέρειες και στο εξωτερικό οφείλεται κη συνολική μείωση του πληθυσμού των υπόλοιπων 16 νομών και 6 περιφερειών της χώρας.
Τόσο η μείωση των γεννήσεων και η αύξηση των θανάτων όσο και η καθαρή εκροή πληθυσμού, δηλαδή η μεγάλη μείωση του που δείχνει ο Πίνακας 1, οφείλεται στην εκτίναξη της ανεργίας σε πάνω από 1.000.000 και στη μεγάλη περικοπή μισθών και συντάξεων που προκάλεσε η εφαρμογή των μέτρων των τριών Μνημονίων που επέβαλαν οι δανειστές στη χώρα μας και εφάρμοσαν οι κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ και ΝΔ χωριστά και μαζί και η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Πρόκειται για μια βαθιά πληγή στον πληθυσμό της χώρας που είναι πολύ δύσκολο θεραπευτεί και η οποία θα έχει πολύ αρνητικές επιπτώσεις στην κοινωνική και οικονομική της ανάπτυξη τα επόμενα χρόνια.
* Ο Μανόλης Γ. Δρεττάκης είναι πρώην αντιπρόεδρος της Βουλής, υπουργός και καθηγητής της ΑΣΟΕΕ