Εκδόθηκε πρόσφατα το βιβλίο «ΟΙ ΚΡΗΤΕΣ ΣΤ’ ΑΡΜΑΤΑ» ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΑΣΜΑΤΑ (1821-1830), από την συλλογή Παύλου Γ. Βλαστού στο Ιστορικό Αρχείο Κρήτης στα Χανιά. Το βιβλίο συνοδεύει ένας ψηφιακός δίσκος με 18 από τα Άσματα αυτά.
Το βιβλίο αποτελεί μέρος της έρευνας που έχει κάνει δια την, υπό έκδοση, διδακτορική του διατριβή στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο ο Πρωτοψάλτης του Οικουμενικού Πατριαρχείου Ανδρέας Γιακουμάκης, μέλος του Ειδικού Διδακτικού Προσωπικού στην Πατριαρχική Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημίας, ο οποίος έχει κάνει τις μουσικές μεταγραφές και έχει επιμεληθεί την έκδοση τόσο του βιβλίου όσο και του ψηφιακού δίσκου.
Ο ίδιος έχει συγκροτήσει και διευθύνει το μουσικό σύνολο (μουσικούς, μονωδούς και χορωδούς) που εκτελούν τα Άσματα. Ο γνωστός και καταξιωμένος Κρητικός ηθοποιός Γιώργος Παρτσαλάκης, απαγγέλει υποδειγματικά μέρος των Ασμάτων.
Δεν είμαι μουσικολόγος, φιλόλογος ή ιστορικός για να παρουσιάσω το βιβλίο και τον ψηφιακό δίσκο που το συνοδεύει. Ελπίζω να το κάνουν κάποιος ή κάποιοι από τους ειδικούς. Τα όσα ακολουθούν είναι σκέψεις και προτάσεις ενός αναγνώστη του βιβλίου και φίλου της μουσικής.
Κατ’ αρχήν ήθελα να επισημάνω την έκπληξή μου όταν, διαβάζοντας το βιβλίο, πληροφορήθηκα ότι ο Ανδρέας Γιακουμάκης, τον οποίο όλοι γνωρίζουμε ως Πρωτοψάλτη στον Άγιο Τίτο, είχε αρχίσει την έρευνα στην οποία στηρίζεται το βιβλίο ήδη από το 2013 για την εκπόνηση διδακτορικής του διατριβής στο αρμόδιο Τμήμα του Ιόνιου Πανεπιστημίου στην Κέρκυρα. Είναι ευτύχημα, όπως αναφέρει σε σημείωμα του ο Καθηγητής που επέβλεψε την διατριβή αυτή, το γεγονός ότι ο Ανδρέας Γιακουμάκης, με το βιβλίο του αυτό και τον ψηφιακό δίσκο που το συνοδεύει, κατέστησε προσιτό στο πλατύ κοινό ένα μέρος του πλούτου της έρευνάς του.
Το βιβλίο έχει εμπλουτιστεί από ένα συνοπτικό, αλλά πολύ κατατοπιστικό, σημείωμα του Ομότιμου Καθηγητή του Πανεπιστημίου Κρήτης Θεοχάρη Δετοράκη, για τα όσα συνέβησαν στην επαναστατημένη Κρήτη την περίοδο 1821-1830, στην οποία αναφέρονται τα Άσματα του βιβλίου. Είναι σημαντικό, σύμφωνα με το σημείωμά αυτό, ότι η επανάσταση στην Κρήτη ξεκίνησε ένα μόλις μήνα μετά την 25η Μαρτίου 1821 και διήρκησε μέχρι 1824 για να επαναληφθεί αργότερα μέχρι 1830 με πολλές θυσίες των επαναστατημένων Κρητικών, θηριωδίες και λεηλασίες των Τούρκων.
Όλα αυτά ανιστορούνται στα Άσματα που περιλαμβάνει το βιβλίο και στα 18 από αυτά που περιλαμβάνει ο ψηφιακός δίσκος. Το βιβλίο είναι μια πολύ επιμελημένη έκδοση, η οποία κατέστη δυνατή χάρη στην πρωτοβουλία του Δήμου Κισάμου, ο οποίος έκανε τη σχετική πρόταση για την έκδοσή του στον Ανδρέα Γιακουμάκη και την οποία στήριξαν όσοι αναφέρονται στο εισαγωγικό σημείωμα του συγγραφέα.
Ακούγοντας την εκτέλεση των Ασμάτων και παρακολουθώντας τα λόγια από το βιβλίο, εντυπωσιάστηκα από την εκτέλεσή τους από το μουσικό σύνολό υπό τον συγγραφέα και από την απαγγελία μέρους τους από τον ηθοποιό, Γιώργο Παρτσαλάκη. Η γλώσσα των περισσότερων Ασμάτων είναι η ωραία γλώσσα που σήμερα ελάχιστοι προνομιούχοι γηγενείς μιλούν στην Κρήτη (δυστυχώς δεν περιλαμβάνομαι σ’ αυτούς, απλώς την κατανοώ και τη θαυμάζω, αν και μερικές λέξεις των Ασμάτων δεν τις γνώριζα).
Το βιβλίο αυτό και ο ψηφιακός δίσκος που το συνοδεύει, θα ήταν καλό να τα αποκτήσουν όσοι ενδιαφέρονται για την ιστορία και τη γλώσσα του Νησιού, να το διαβάσουν και να ακούσουν τα Άσματα τόσο αυτοί όσο και τα παιδιά τους, για να γνωρίσουν τις θυσίες στις αιματηρές επαναστάσεις της περιόδου 1821-1830 για την περιπόθητη Ένωση της Κρήτης με τη Μητέρα Ελλάδα, η οποία για να επιτευχθεί χρειάστηκαν και άλλες επαναστάσεις και θυσίες για πάνω από 80 χρόνια μετά το 1830.
Καλό θα είναι επίσης το βιβλίο αυτό και ο ψηφιακός δίσκος να κυκλοφορήσουν και να διατίθενται σε βιβλιοπωλεία στην υπόλοιπη χώρα, δεδομένου ότι αποτελεί μια πολύ σημαντική συμβολή στον εορτασμό των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση.
Δεν έχει κανείς παρά να ευχαριστήσει τον Ανδρέα Γιακουμάκη και όλους όσους συνέβαλαν στην έκδοση του βιβλίου αυτού και του ψηφιακού δίσκου που το συνοδεύει και να του ευχηθούμε να συνεχίσει την αναδίφησή του στα πολύτιμα Αρχεία, ώστε να εκδώσει και άλλα ποιητικά και μουσικά έργα τόσο της περιόδου 1821-1830 όσο και προγενέστερων και μεταγενέστερων περιόδων.
*Ο Μανόλης Γ. Δρεττάκης είναι πρώην αντιπρόεδρος της Βουλής, υπουργός και καθηγητής της ΑΣΟΕΕ