Τις τελευταίες δεκαετίες του προηγούμενου αιώνα, αλλά και τις πρώτες του καινούργιου, η έννοια της παγκοσμιοποίησης, αναπτέρωσε τις ελπίδες του πλανήτη για αισθητή μείωση της φτώχειας στον αναπτυσσόμενο κόσμο και, παράλληλα, για περισσότερη ευημερία στις ανεπτυγμένες χώρες. Όμως, η αισιοδοξία αυτή προϊόντος του χρόνου βαίνει συνεχώς μειούμενη.
Πιθανώς γιατί ενέσκηψαν συνεχόμενες και μη αναμενόμενες κρίσεις, όπως οικονομικές, υγειονομικές, κλιματικές, κοινωνικές, οι οποίες άρχισαν να ξηλώνουν το πουλόβερ της αισιοδοξίας και του δημιουργηθέντος κλίματος. Είδαμε κατά τη διάρκεια της πανδημίας του covid-19 τους σοβαρούς ανταγωνισμούς σχεδόν όλων των κρατών να διασφαλίσουν για τους πολίτες τους τα εμβόλια κατά του κορονοϊού, ενώ κάποια από αυτά ακόμα και μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση να κρατούν τους αναπνευστήρες που προορίζονταν στις βαρυφορτωμένες μονάδες εντατικής θεραπείας χωρίς να τους αποδίδουν στους νόμιμους αποδέκτες τους, που ήταν άλλες χώρες.
Η κλιματική κρίση, επιπροσθέτως, φαίνεται πως ήρθε για να μείνει. Ενώ κατά βάση γι’ αυτή ευθύνονται κυρίως οι ανεπτυγμένες χώρες, εν τούτοις οι τελευταίες πιέζουν ποικιλοτρόπως και προσπαθούν να επιβάλλουν την απαιτούμενη πειθαρχία στις αναπτυσσόμενες. Εν μέσω όλων αυτών των εξελίξεων και συμβαμάτων, αναδείχτηκαν και αναδύθηκαν γεγονότα που ήταν θαμμένα και ξεχασμένα για καιρό μέσα στις παλιότερες σελίδες της ιστορίας, όπως για χαρακτηριστικό παράδειγμα το θλιβερό αποικιοκρατικό παρελθόν πολλών χωρών. Πολλές χώρες της Αφρικής ολοένα και περισσότερο ‘απομακρύνονται’ σήμερα ποικιλοτρόπως από τη Γαλλία, όπως φαίνεται και από τα μεταναστευτικά ρεύματα που κατευθύνονται προς την γηραιά ήπειρο μέσω της Ιταλίας και της Ελλάδας.
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έφερε ξανά μπροστά μας μνήμες που παραπέμπουν στον καινούργιο διχασμό του κόσμου, με την εκ νέου αντιπαράθεση Ανατολής και Δύσης η οποία δεν έχει καμία σχέση με τις γνωστές και συνήθεις θρησκευτικές αντεγκλήσεις. Η τελευταία σύρραξη, τουλάχιστον μέχρι στιγμής, φαίνεται να ευνοεί τη Ρωσία, αφού ήδη κατέχει σεβαστό μέρος της επικράτειας της Ουκρανίας, καθώς και το Ιράν. Η διαμάχη επιπλέον Ισραήλ και Παλαιστίνης συνεχίζεται με όλα όσα γνωρίζουμε και έρχονται στο φως της επικαιρότητας καθημερινά. Δίπλα τους η Τουρκία η οποία προσπαθεί να εισέλθει στο κλαμπ των ισχυρών χωρών του καινούργιου αιώνα. Αυτή είναι περίπου η κατάσταση του καινούργιου χρόνου όπως ήδη άρχισε να ξεδιπλώνεται μπροστά μας.
Κάπως έτσι μπορεί να περιγραφεί το τοπίο των προκλήσεων που αφορούν το σύνολο των χωρών της Ευρώπης. Στην κεντρική Ευρώπη και κυρίως στη Γερμανία, η έλλειψη άφθονης και φτηνής ενέργειας ήδη αποφέρει τις πρώτες επιπτώσεις και τα πρώτα αποτελέσματα. Παράλληλα ολοένα και συχνότερα στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και στο εσωτερικό των ΗΠΑ, παρατηρούνται συγκρούσεις ανάμεσα σε εβραϊκές και μουσουλμανικές κοινότητες της διασποράς, ο αντισημιτισμός επανέρχεται θυμίζοντας εποχές του προηγούμενου αιώνα, ενώ η Ευρώπη έντρομη αναλογίζεται την πιθανή επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στις Ηνωμένες Πολιτείες και τα αποτελέσματα από αυτή με δηλωμένη εδώ και καιρό την γνώμη του για όλες τις χώρες του ΝΑΤΟ και την οικονομική τους συνεισφορά στο επίμαχο ζήτημα της κοινής άμυνας. Η Ευρώπη έως τώρα τουλάχιστον δείχνει να μην κατανοεί ή να μην ενστερνίζεται τις δυσοίωνες συνθήκες που μπορεί να δημιουργηθούν, πέρα από τις ήδη δημιουργηθείσες στη γειτονιά της.
Παραδοσιακά το ΝΑΤΟ και οι Ηνωμένες Πολιτείες θεωρούνταν επαρκή στοιχεία για την άμυνά της απέναντι στις όποιες απειλές. Αλλά η κατάσταση δυστυχώς έχει ξεφύγει από αυτό το δόγμα όσον αφορά τον μελλοντικό ρόλο των Ηνωμένων Πολιτειών και κυρίως την συνεχόμενη εμπλοκή τους στην ασφάλεια της Ευρώπης. Τα ερωτηματικά είχαν έρθει στο προσκήνιο και παλιότερα με την προεδρία Τραμπ, αλλά επανήλθαν δριμύτερα τώρα με την επόμενη αμερικανική εκλογική αναμέτρηση σε λίγους μήνες. Το μεγάλο πρόβλημα της Ε.Ε. που αφορά άμεσα και τη χώρα μας, είναι η ανάγκη της δημιουργίας κοινής εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής, μια άκρως απαραίτητη προϋπόθεση ώστε να μην οδηγηθεί σε διάλυση ή κατακερματισμό με κάποια δυσμενή εμπλοκή κάποιας χώρας ή χωρών της. Η Ευρώπη μπορεί να υπήρξε το θέατρο δραματικών εμπλοκών τον προηγούμενο αιώνα αλλά δεν είναι απαραίτητο και να διατηρήσει την παράδοση!