Το χωριό Καλλονή Πεδιάδος, τα χρόνια 1941-1945 βρισκόταν πάνω στην κεντρική οδική αρτηρία σύνδεσης της πόλης του Ηρακλείου με τη Μεσαρά. Σήμερα έχουν ανοιχτεί νέοι δρόμοι, αλλά τότε, αυτός ήταν ο βασικός δρόμος σύνδεσης. Το όνομα του χωριού ήταν Σκυλλοί.
Ο Γεώργιος Σαββάκης, πριν αναλάβει καθήκοντα Προέδρου του χωριού, είχε υπηρετήσει ως Χωροφύλακας την στρατιωτική του θητεία στο χωριό Καλλονή Μυτιλήνης. Σ’αυτόν οφείλεται η μετονομασία του χωριού τη δεκαετία του’30, από Σκυλλοί σε Καλλονή, στις 11 Νοεμβρίου 1926.
Όταν τον Μάιο του 1941 άρχισαν να πέφτουν οι Γερμανοί αλεξιπτωτιστές στην Κρήτη, πολλοί κάτοικοι του χωριού Καλλονή πήραν τα όπλα τους (τα λιγοστά που διέθεταν από τους προηγούμενους πολέμους) και ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα της πατρίδας να πολεμήσουν. Πήραν μέρος στις μάχες που δόθηκαν στο ύψωμα του Προφήτη Ηλία στο Σκαλάνι.
Οι μάχες στον Προφήτη Ηλία στο Σκαλάνι, ξεκίνησαν την τρίτη ημέρα της πτώσης των αλεξιπτωτιστών, στις 22 Μαΐου 1941, όπως περιγράφεται στο παρακάτω απόσπασμα: «…από το βράδυ της τρίτης ημέρας της μάχης ο αντισυνταγματάρχης Μπετεινάκης γυρίζοντας απ’τις Αρχάνες, πληροφορήθηκε πως προς το Σκαλάνι, οι Γερμανοί είχαν κατορθώσει να σχηματίσουν πυρήνες δράσης και πως υπήρχε φόβος με νέες ενισχύσεις να κατορθώσουν πιάνοντας το Σκαλάνι με μικρό προχώρημα, ν’αποκόψουν το δημόσιο δρόμο, δηλ. τη μια από τις δυο σοβαρές αρτηρίες του Νομού…».1
Στον Προφήτη Ηλία στο Σκαλάνι, δόθηκαν σφοδρές μάχες μεταξύ των αλεξιπτωτιστών και των Κρητικών. Διακρίθηκαν οι αξιωματικοί Αντώνης Μπετεινάκης και Φρίξος Δασκαλάκης. Στις μάχες στο Σκαλάνι πολέμησαν με ηρωισμό και ο Καπετάν Μανόλης Μπαντουβάς, ο Καπετάν Χρήστος Μπαντουβάς, ο Δημήτρης Ελιώτης από το Αρκαλοχώρι, ο Γεώργιος Νιργιανός από το Θραψανό και ομάδα από το Χουδέτσι.
Με την ομάδα του Αντώνη Μπετεινάκη πολέμησαν και οι άντρες του χωριού Καλλονή. Τέσσερις Γερμανοί αλεξιπτωτιστές αιχμάλωτοι, οδηγήθηκαν από τους Βρετανούς στο Σταθμό Χωροφυλακής Αγιών Παρασκιών και κατόπιν αποπειράθηκαν να δραπετεύσουν στη γέφυρα της εισόδου του χωριού Καλλονή. Είχαν αιχμαλωτιστεί από τον Γεώργιο Νιργιανό και τους άντρες του. Ο Νιργιανός τους παρέδωσε στους Βρετανούς στη Βίλα Αριάδνη.
Από εκεί οι αιχμάλωτοι επιβιβάστηκαν σε ένα βρετανικό αυτοκίνητο και οδηγήθηκαν στο Σταθμό Χωροφυλακής στις Αγιές Παρασκιές με συνοδεία Βρετανών στρατιωτών. Στη συνέχεια, το αυτοκίνητο με τους αιχμαλώτους κατευθύνθηκε προς το Χουδέτσι. Στη διαδρομή, οι Γερμανοί αλεξιπτωτιστές προσπάθησαν να δραπετεύσουν.
Το αυτοκίνητο, φτάνοντας στην στενή γέφυρα στην είσοδο του χωριού Καλλονή, έκοψε ταχύτητα. Τότε οι Γερμανοί πήδηξαν δεξιά και αριστερά του αυτοκινήτου κι έπεσαν στη ρεματιά. Οι Βρετανοί τους πυροβόλησαν και τους σκότωσαν. Κατόπιν ανέθεσαν στους χωριανούς να τους θάψουν. Εκεί που σκοτώθηκαν υπήρχε ένα ξεροπήγαϊδο. Μια ομάδα κατοίκων της Καλλονής, τους έριξε στο ξεροπήγαϊδο και γκρεμίζοντας τις πέτρες του πηγαδιού, τους έθαψαν.
Αυτό κρατήθηκε μυστικό. Όταν όμως αποκαλύφθηκε, οι Γερμανοί πήγαν στο σημείο, ανέσκαψαν το πηγάδι και βρήκαν τις σορούς των τεσσάρων αλεξιπτωτιστών. Επειδή όμως οι αλεξιπτωτιστές καταπλακώθηκαν από τις πέτρες του ξεροπήγαϊδου, οι Γερμανοί ξεθάβοντάς τους, διαπίστωσαν ότι τα κόκκαλά τους ήταν σπασμένα. Βρήκαν και τα κόκκαλα ενός σκυλιού μαζί με των στρατιωτών τους και αυτό τους εξόργισε πολύ.
Αναζήτησαν από τους κατοίκους της Καλλονής, εκείνους που έθαψαν τους Γερμανούς στο ξεροπήγαϊδο. Εννέα κάτοικοι της Καλλονής ενοχοποιήθηκαν. Συνέλαβαν τους τρεις και τους εκτέλεσαν ως αντίποινα. Τα τρία παλικάρια της Καλλονής που εκτελέστηκαν ήταν ο Νικόλαος Κριτσωτάκης, ο Μανόλης Ροκαδάκης και ο Γεώργιος Φιλιππάκης. Αναζήτησαν και τους άλλους έξι που πήραν μέρος στην ταφή των Γερμανών, αλλά αυτοί είχαν ανέβει στο βουνό με τους αντάρτες. Για την Καλλονή και τα γεγονότα της κατοχής, ο δάσκαλος Αλεξάκης Μιχάλης γράφει:
«…κατά την γερμανικήν κατοχήν (1941-1944) η εκκλησία του Αγ. Αντωνίου εχρησιμοποιήθη, αν και είναι πολύ μικρά, ως αίθουσα διδασκαλίας των μαθητών του Δημοτικού Σχολείου, διότι το διδακτήριον είχε καταληφθή υπό των γερμανικών στρατευμάτων και είχε μεταβληθή εις Νοσοκομείον…».2
«…τα γερμανικά στρατεύματα μόλις κατέλαβον την Κρήτην (Μάιος 1941) μετέτρεψαν ταύτην εις Φρούριον, εγκαταστήσαντες φρουράς εις τα κεντρικώτερα χωρία. Η Καλλονή, χωρίον κεντρικόν με καλά σπίτια, άφθονον νερό και με καλήν συγκοινωνίαν, κατελήφθη από τις πρώτες ημέρες. Εις τα καλύτερα σπίτια εγκατεστάθησαν Γερμανοί και οι άνθρωποι περιορίσθησαν εις εν μόνον δωμάτιον ή εις άλλα συγγενικά σπίτια.
Το σχολείον κατελήφθη και εχρησιμοποιήθη ως Νοσοκομείον όλων των ασθενούντων γερμανών των χωρίων της περιφερείας. Διοικητής του χωρίου ήτο ο συνταγματάρχης Μπέκερ, χειρουργός ιατρός και εξαιρετικός άνθρωπος, όστις πολλάς χειρουργικάς επεμβάσεις και εξυπηρετήσεις, εντελώς δωρέαν προσέφερεν εις πολλούς κατοίκους του χωρίου. Ένεκεν δε τούτου, παρά τας επιτάξεις, αγγαρείας, περιορισμούς κ.λ.π. των γερμανικών στρατευμάτων, το χωρίον Καλλονή θα επερνούσε ήρεμα την κατοχήν, εάν δεν συνέβαινεν ένα γεγονός το οποίον εστοίχισε την ζωήν τριών (3) ατόμων και την περιπέτειαν πολλών άλλων.
Κατά την κάθοδον των αλεξιπτωτιστών μερικοί ριψοκίνδυνοι πατριώται κάτοικοι, μαζί με άλλους τοιούτους γειτονικών χωρίων, μετέβησαν εις τα προάστεια του Ηρακλείου και επολέμησαν μαζί με Άγγλους και Έλληνας στρατιώτας και χωροφύλακας. Εις τον Προφήτην Ηλίαν συνέλαβον 4 γερμανούς αλεξιπτωτιστάς, τους οποίους οι Άγγλοι με αυτοκίνητον ανοικτόν τζιπ, μετέφερον εις τον Σταθμόν Χωροφυλακής Αγ. Παρασκιών. Από εκεί ήθελον να τους μεταφέρουν εις το Χουδέτσι.
Την ώραν όμως που το τζιπ έφθανεν εις την Καλλονήν και ακριβώς εις την είσοδον του χωρίου άνωθεν της μικράς γεφύρας του κατάφυτου ρυακίου, οι Γερμανοί ασταπιαίως επήδησαν από το αυτοκίνητον, εγκρημνίσθησαν εις το ρυάκι και προσεπάθησαν να διαφύγουν. Οι Άγγλοι όμως τους επυροβόλησαν, τους εφόνευσαν και τους τέσσερις και τους εγκατέλειψαν εκεί νεκρούς.
Τόσον όμως ήτο το μίσος των Ελλήνων τότε και ιδίως των Κρητών κατά των γερμανών, ώστε μερικοί κάτοικοι, πολύ κακώς βέβαια και παρά τας διαμαρτυρίας του τότε Προέδρου της Κοινότητος, τους έρριψαν εις εν παρακείμενον αβαθές φρέαρ και τους εχωμάτισαν. Το μεγάλο αυτό μυστικό εκρατήθη κρυφό 2 χρόνια.
Η συχνή όμως επικοινωνία μιας οικογένειας μετά των γερμανών, αι συναφθείσαι στενώταται μετ’αυτών σχέσεις, εσφύριξαν κάποτε τούτο εις το αυτί των γερμανών. Η γερμανική Διοίκησις αμέσως διέταξε την εσκαφήν του φρέατος και τα οστά των γερμανών ανεσύρθησαν πράγματι σπασμένα. Μανία κατέλαβε τότε τους γερμανούς.
Εκ των προδοθέντων συνελήφθησαν τρεις, οι οποίοι ετυφεκίσθησαν αμέσως, οι:
α) Κριτσωτάκης Νικόλαος του Γεωργίου, β) Ροκαδάκης Εμμανουήλ του Μάρκου και γ) Φιλιππάκης Γεώργιος του Εμμανουήλ.
Ο Πρόεδρος της εποχής του εγκλήματος Γεώργιος Σαββάκης, φιλάσθενος ων, τοσούτον ελυπήθη ώστε μετ’ολίγον χρόνον απέθανεν.
Οι άλλοι προδοθέντες α) Λεωνίδας Ροκαδάκης β) Γεώργιος Μηλιαράκης,
γ) Κωνσταντίνος Μακράκης, δ) Νικόλαος Αντωνακάκης, ε) Νικόλαος Λογαριαστάκης και στ) Γεώργιος Μανουσάκης εγκατέλειψαν τας οικίας των με τας οικογενείας των, εις την διάθεσιν των μαινομένων γερμανών και ανήλθον εις τα όρη, εις τις σπηλιές και τα δάση των οποίων ευρήκαν καταφύγιον.
Από τούτους δε και άλλους καταδιωκομένους Κρήτας εσχηματίσθη η Ε.Ο.Κ. (Εθνική Οργάνωση Κρήτης), με αρχηγόν τον Εμμ. Μπαντουβάν, η οποία, εκτός των άλλων, ήλθε τιμωρός μετά την αναχώρησιν των γερμανών και εις την προδόσασαν οικογένειαν της Καλλονής…ª.3
Για τη σύλληψη του Ροκαδάκη Εμμανουήλ, αφηγείται ο Μποτζάκης Μιχάλης του Εμμανουήλ, κάτοικος Καλλονής: «…εγεννήθηκα το 1931. Οι Γερμανοί επαίρνανε αγγαρεία από τα χωριά μας.
Ο πατέρας μου έστελνε εμένα, ήμουνε τότε δώδεκα δεκατριών χρονών. Εφτιάχνανε οι Γερμανοί στην περιοχή Τσαχαλιάρικα, στα Πεζά, αποθήκες για τα πυρομαχικά τους. Κι εδούλευγα εκεί. Μια μέρα είδα τον Μπέκα να’ρχεται με ένα αυτοκίνητο. Μπέκα ελέγαμε το Διοικητή της περιοχής, ήτονε γιατρός.
Ο Μανόλης Ροκαδάκης εδούλευγε μαζί μας. Ήτονε όμως υποψιασμένος και μόλις είπα εγώ ότι έρχεται ο Μπέκας, εσηκώθηκε κι έφυγε. Έφταξε το αυτοκίνητο του Μπέκα και με ρωτά αν είναι ο Ροκαδάκης στα έργα. Εγώ το Μανόλη τον ήξερα Μανόλη του Μαρκή και δεν επήγε ο νους μου στο Ροκαδάκης.
Μανόλη του Μαρκή τόνε φωνάζαμε. Και του λέω όχι. Κάνει μια και με παραμερίζει με το χέρι του και άρχισε να τον αναζητά. Ο Μανόλης του Μαρκή όμως, όταν έφυγε, είχε ξεχάσει ένα παλτό χιλιομπαλωμένο και εσκέφτηκε να επιστρέψει να το πάρει μήπως και κοιμηθεί τη νύχτα όξω. Στο γυαγερμό του απάνω, τον είδανε οι Γερμανοί και τόνε πιάσανε. Εμπήκε στο αυτοκίνητο και δεν τόνε ξανάδαμε. Εμάθαμε αργότερα ότι τον εσκοτώσανε μαζί με δυο άλλους χωριανούς μας, τον Κριτσωτάκη και τον Φιλιππάκη στον Ξεροπόταμο Ηρακλείου…ª4
Για την ανασκαφή του ξεροπήγαϊδου και την ανεύρεση των γερμανών αλεξιπτωτιστών, ο Νικόλαος Κοκονοζάκης του Εμμανουήλ αφηγείται: «…εγεννήθηκα το 1925 και την κατοχή ήμουνα δεκαπέντε χρονών και όταν εφύγανε οι Γερμανοί είκοσι. Από το χωριό μας επήγανε πολλοί όντεν επέφτανε οι αλεξιπτωτιστές και πολεμήσανε.
Οι Εγγλέζοι εσκότωσαν τσι τέσσερις γερμανούς όταν επηδήξανε να φύγουνε από το αμάξι στη γέφυρα. Μετά τσ’αφήκανε και είπανε να τσι θάψουνε. Εθάψανε οι χωριανοί μας τσι γερμανούς στο πηγάι και εγκρεμίσανε τσι πέτρες και τσι πλακώσανε. Ήτανε ξεροπήγαϊδο. Αλλά όπως τσι σκεπάσανε με τσι πέτρες εσπάσανε πρέπει τα κόκκαλά ντως. Όταν τσι ξεθάψανε οι δικοί ντως, εβρήκανε σπασμένα τα κόκκαλα. Εβρήκανε όμως κι ένα σκύλο θαμμένο μαζί ντως.
Κι ελέγανε πως εθάψετε τσι νεκρούς με το σκύλο; Αυτό δεν τος άρεσε καθόλου. Με το σκύλο ελέγανε εθάψετε στι νεκρούς μας; Εμάθανε ποιοι επήγανε και τσι θάψανε. Ελέγανε ότι ήτανε εννιά. Και βρήκανε τσι τρεις και τσι εκτελέσανε στον Ξεροπόταμο. Στο Ηράκλειο προς το Γάζι. Εσκοτώσανε το Νικολή το Κριτσωτάκη, το Μανόλη Ροκαδάκη του Μαρκή και το Γιώργη Φιλιππάκη ή Σκαρπαθιώτη. Τσ’άλλους έξε δεν τσι πιάσανε. Είχανε ανεβεί στο βουνό…»5
Χαρακτηριστική εικόνα πατριωτισμού των κατοίκων της Καλλονής Πεδιάδος, είναι η συνάντηση και συνομιλία του Βασιλιά Γεωργίου με τον καφετζή του χωριού Γεώργιο Μαρκουλάκη, τον Απρίλιο του 1941.
«…καθώς η κατάσταση χειροτέρευε, πολλά μέλη της Ελληνικής Βασιλικής Οικογένειας αναχώρησαν από την Αθήνα για την Κρήτη στις 22 Απριλίου με ένα βρετανικό υδροπλάνο τύπου Σάντερλαντ. Ο Βασιλεύς Γεώργιος αναχώρησε για την Κρήτη την ημέρα της ονομαστικής εορτής του, στις 23 Απριλίου.
Η Βασιλική Οικογένεια έγινε δεκτή με Γερμανικές επιδρομές. Ύστερα από μια εβδομάδα έντονης αβεβαιότητας, τα περισσότερα μέλη της Βασιλικής Οικογένειας μεταφέρθηκαν στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, ενώ ο Βασιλεύς Γεώργιος προσπάθησε να παραμείνει στην Κρήτη. Η σθεναρή αντίσταση των Ελληνικών και Βρετανικών στρατευμάτων λίγο έλειψε να αποκρούσει τη Γερμανική από αέρος επίθεση.
Αλλά τον Μάιο ο συμμαχικός Διοικητής Στρατηγός Φρέυμπεργκ αποφάσισε την εγκατάλειψη του νησιού. Ο Βασιλεύς Γεώργιος Β΄ και η συνοδεία του ακολούθησαν μιαν εξαντλητική πορεία προς τη νότια ακτή της Κρήτης, περνώντας με μουλάρια μέσα από βαθιές χαράδρες. Το Βρετανικό αντιτορπιλικό Ντίκοϋ τους μετέφερε στην Αίγυπτο, όπου ζούσε μεγάλη Ελληνική κοινότητα…».6
Τη συνάντηση του Βασιλιά με τον Γεώργιο Μαρκουλάκη και τον διάλογό τους, περιγράφει στο βιβλίο του ο δάσκαλος Αλεξάκης Μιχαήλ. Είναι γνωστό ότι οι Κρητικοί, εκείνο που ήθελαν και επιζητούσαν λίγο πριν την επιχείρηση κατάληψης του νησιού από τους Γερμανούς, ήταν ο εξοπλισμός τους.
Η θέληση για αγώνα και θυσίες, ήταν πάντοτε συνυφασμένη με την ύπαρξη του κρητικού λαού. Αναφέρει λοιπόν ο δάσκαλος Αλεξάκης Μιχάλης για τον Βασιλιά και τον Μαρκουλάκη Γεώργιο: «…ούτος διήλθεν εκ του χωρίου μετά μιας πριγκιπίσσης το τέλος Απριλίου 1941, οδηγών ο ίδιος το αυτοκίνητόν του και διηυθύνετο προς Χουδέτσι.
Οι κάτοικοι ανεγνώρισαν τούτον και κυρίως ο θαρρετός καφφεπώλης Γεώργιος Μαρκουλάκης, όστις αμέσως συνεκέντρωσε τα κορίτσια του χωρίου και με ανθοδέσμες εις τας χείρας απετέλεσαν φραγμόν εις τον δρόμον και ούτω κατά την επιστροφήν ο Βασιλεύς ηναγκάσθη και εσταμάτησεν. Η Α.Μ. αφού ηυχαρίστησε δια τα προσφερθέντα άνθη, ηρώτησε τον κ. Μαρκουλάκην: Τι επιθυμείτε παιδί μου; Ο δε ετοιμόλογος και φιλόπατρις, ως είναι, απήντησεν: Όπλα Μεγαλειότατε, δια να υποστηρίξωμεν την Πατρίδα.
Ως γνωστόν, τότε είχε καταληφθή η Ελλάς μαζί και η Αθήνα υπό των γερμανών, ο δε Βασιλείς και η Κυβέρνησις είχον έλθει εις την Κρήτην, “ίνα ελεύθεροι και επί ελευθέρου εδάφους συνεχίσωμεν τον αγώνα”, όπως είπε τότε ο Πρωθυπουργός Εμμανουήλ Τσουδερός. Ο φιλελεύθερος δε Κρητικός λαός εζητούσεν όπλα δια να αμυνθή εναντίον των αναμενομένων να φθάσουν γερμανών εισβολέων. H A.M.ο Βασιλεύς απήντησε συγκεκινημένος “έχομεν ολίγα, αλλά θα ξαναγυρίσωμεν” και ανεχώρησεν…».7
Στη Μάχη της Κρήτης, οι Γερμανοί χρησιμοποίησαν πάνοπλους στρατιώτες, άφθονο πολεμικό υλικό και μέσα. Οι στρατιωτικές δυνάμεις που συμμετείχαν στη Μάχη της Κρήτης ήταν:
Γερμανικές δυνάμεις: Επικεφαλής των γερμανικών δυνάμεων, ο Χίτλερ όρισε τον Πτέραρχο Κουρτ Στούντεντ. Ο ίδιος ο Αντιπτέραρχος Στούντεντ διηύθυνε την επιχείρηση από την Αττική και έφτασε στην Κρήτη το πρωινό της 25ης Μαΐου 1941. Είχε στη διάθεσή του: Την 7η Μεραρχία Αλεξιπτωτιστών. Την 5η Ορεινή Μεραρχία, (είχε πολεμήσει στα οχυρά της γραμμής Μεταξά). Στοιχεία της 6ης Ορεινής Μεραρχίας. Ένα τάγμα τεθωρακισμένων.
Ένα Σύνταγμα μοτοσικλετιστών. Ένα Σύνταγμα Μηχανικών. Δύο ελαφρές αντιαεροπορικές μονάδες. 47 ομάδες μεταφορών από αεροσκάφη Γιούνγκερς 52 (δυνατότητα μεταφοράς 15 πλήρως εξοπλισμένων αλεξιπτωτιστών), συνολικά 500 Γιούνγκερς 52.
Ολόκληρο το 8ο Αεροπορικό Σώμα διατέθηκε στον Στούντεντ με εντολή του Χέρμαν Γκαίρινγκ, αρχηγού της Λουτβάφε, για την υποστήριξη της επιχείρησης ΕΡΜΗΣ. Το 8ο Σώμα περιελάμβανε: 150 Γιούνγκερς καθέτου εφορμήσεως (Στούκας). 3 ομάδες Ντορνιέ, 17 βομβαρδιστικά.
2 ομάδες βομβαρδιστικά καθέτου εφορμήσεως Γιούνγκερς 88. 1 ομάδα αεροσκάφη Χάινγκελ. 3 ομάδες μαχητικά Μέσσερσμιτ 109. 3 ομάδες δικινητήρια βομβαρδιστικά Μ 110. Διάφορα άλλα αεροσκάφη Φίζελερς και Ντορνιέ.
Συμμαχικές δυνάμεις: Είκοσι ημέρες πριν την έναρξη της επιχείρησης Ερμής, ανέλαβε τη Διοίκηση των Ελληνοβρετανικών δυνάμεων της Κρήτης ο Υποστράτηγος της 2ης Νεοζηλανδικής Μεραρχίας, Μπέρναρντ Φράιμπεργκ. Στις 29 Απριλίου 1941, οι συμμαχικές δυνάμεις που βρίσκονταν στην Κρήτη ήταν: 13.000 Άγγλοι, 7.000 Νεοζηλανδοί, 6.000 Αυστραλοί και 1.000 από διάφορες κτήσεις (Μαορί κ.α.). Οι ελληνικές δυνάμεις ήταν 474 αξιωματικοί και 10.977 άνδρες (νεοσύλλεκτοι των εμπέδων της Κρήτης, η Σχολή και η Ανώτερη Διοίκηση Χωροφυλακής, 300 Ευέλπιδες και άντρες της 5ης Μεραρχίας Κρητών που είχαν καταφέρει να επιστρέψουν στην Κρήτη μετά τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο).
Ελάχιστα εφόδια, παντελής έλλειψη πυροβολικού, αντιαεροπορικών και πολεμικών αεροσκαφών. Στη μάχη μετείχαν αυθόρμητα και Κρήτες ελεύθεροι σκοπευτές, υπερασπίζοντας την πατρική τους γη.
Οι απώλειες των αντιμαχομένων στη Μάχη της Κρήτης ήταν:
Απώλειες Ελλήνων: 636 νεκροί , 44 αξιωματικοί και 592 οπλίτες. (ΔΙΣ)
Ο αριθμός των νεκρών Κρητικών που πήραν μέρος στη μάχη και την περίοδο της Αντίστασης που ακολούθησε τα χρόνια 1941-1945 ανέρχεται σε 8.575 άντρες. Μας είναι ακόμη άγνωστος ο αριθμός των τραυματιών και των αιχμαλώτων.
Απώλειες Συμμάχων: Νεκροί 7.774 Βρετανοί, 3.332 Αυστραλοί, 2.541 Νεοζηλανδοί. Χιλιάδες αιχμάλωτοι. Βούλιαξαν δύο (2) καταδρομικά, έξι (6) αντιτορπιλικά και 200 αξιωματικοί και ναύτες νεκροί στον πόλεμο της θάλασσας.
Απώλειες γερμανών: 1.990 νεκροί, 2.600 τραυματίες και 1.995 αγνοούμενοι Γερμανοί στρατιώτες. Αλεξιπτωτιστές νεκροί και τραυματίες περίπου 8.000,
220 κατεστραμμένα γερμανικά αεροπλάνα και 150 με σοβαρότατες ζημιές.
1 Ι. Δ. Μουρέλλου, Η Μάχη της Κρήτης, τόμος Α΄, Β΄ έκδοσις, Ηράκλειο 1950, σελ. 326.
2 Αλεξάκη Μιχαήλ, Το χωρίον Καλλονή (Πεδιάδος), περιγραφή – ιστορία, Χανιά 1959, σελ. 13.
3 Αλεξάκη Μιχαήλ, Το χωρίον Καλλονή (Πεδιάδος), περιγραφή – ιστορία, Χανιά 1959, σελ. 19-20.
4 Μποτζάκης Μιχάλης τ. Ιωάννου, απομαγνητοφωνημένη συνέντευξη, Καλλονή 29 Απριλίου 2018.
5 Κοκονοζάκης Νικόλαος τ. Εμμανουήλ, απομαγνητοφωνημένη συνέντευξη, Καλλονή 29 Απριλίου 2018.
6 www.el.wikipedia.org
7 Αλεξάκη Μιχαήλ, Το χωρίον Καλλονή (Πεδιάδος), περιγραφή – ιστορία, Χανιά 1959, σελ. 21.
* Ο Γεώργιος Α. Καλογεράκης, είναι δρ. Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, διευθυντής Δημοτικού Σχολείου Θραψανού Πεδιάδος