Στον απόηχο των γιορτών οι άνθρωποι ανανέωσαν, έστω και για λίγο, τις ελπίδες και τις επιδιώξεις, ανάλογα με τις επιθυμίες του καθενός, με ευχές και προσευχές για τον επιούσιο, καλή τύχη, ή και παραπέρα. Διατηρούνται τα Κρόνια (γιορτές του Διόνυσου) με τα μελομακάρονα, κουραμπιέδες, τυχερά παιγνίδια, οινοποσία, ακολασίες, σφάξιμο χοίρων, κάλαντα κλπ. Και όλα αυτά με σκοπό να προδιαθέσουν τις ουράνιες δυνάμεις ευνοϊκά, για καλοτυχία. Κάθε καινούργιο φέρνει ελπίδα για το καλύτερο.
“Εν αρχή ην ο σπόρος” διαδήλωση στις Βρυξέλες το Γενάρη 2014. ”Σεβασμός στη βιοποικιλότητα και υγεία της φύσης, για την υγεία των ανθρώπων”. Πολλά τραγούδια για το σπόρο και τη σπορά, με σκοπό να εμπλουτίσει το συναισθηματικό κόσμο ο άνθρωπος και να βρει τον εαυτό του. Ο σπόρος που ήθελε να γίνει δάσος και πολλά άλλα παραμύθια.
Στη βορειοανατολική άκρη του χωριού υπήρχε ένα παραμελημένο εσωτερικά και εξωτερικά εκκλησάκι, που με έπιανε φόβος να πάω, όταν ήμουν μικρός, γιατί με τρόμαζε το περιβάλλον. Νόμιζα ότι ήταν παρακεντές (ασήμαντος) άγιος, ο Άγιος Τρύφωνας και γι’αυτό δεν τον επικαλέστηκα ποτέ, ενώ είναι θαυματουργός, καταπραΰνει τα πάθη και άγιος των γεωργών.
Με την αρχή της σποράς το φθινόπωρο οι αγρότισσες του χωριού ντυμένες στα καλά τους και κρατώντας ένα ξομπλιαστό, καθαρό μαντηλάκι, με μια φούχτα πολύ καλό σιτάρι μέσα, πήγαιναν σε μια καθιερωμένη τελετουργία στον άγιο, να το ευλογήσει ο παπάς, για να πάει καλά η χρονιά. Από τότε και κάθε μέρα μέχρι να τελειώσει η σπορά υπήρχε το μαντήλι με το ευλογημένο σιτάρι και ένα ρόδι στο υφαντό, λουράτο και καθαρό σακί, με όλο το σπορικό της χρονιάς.
Ιερή στιγμή, όταν έστεκε ο γεωργός καθαρός σωματικά και ψυχικά, με αποχή από κάθε νυχτερινή ηδυπάθεια, όπως λέει ο παπάς, να ατενίζει τον ουρανό εκστασιασμένος κάνοντας το σημείο του σταυρού και με ένα κουβά γεμάτο σιτάρι, να αρχίζει τη σπορά στο καλοοργωμένο και στην ώρα του χωράφι. Δεν λέω, υπήρχαν και τότε οι γρουσούζηδες, που τα είχαν ισοπεδώσει όλα. Ο ζευγολάτης φεύγει, η σπορά παραμένει.
Η επιλογή του σπόρου από τα ομηρικά χρόνια μέχρι και τον Ερωτόκριτο ήταν το ζηλευτό παληκάρι, που κέρδιζε στην κονταρομαχία ή σε κάποια άλλη αναμέτρηση, την ωραιοκάμωτη και σεμνή αρχοντοπούλα και έτσι συνέχιζε η διαιώνιση του είδους, χωρίς εκφυλισμό.
Στο σημερινό άνθρωπο (το καρκίνωμα του πλανήτη) δεν είναι το μήλο της έριδος το θηλυκό, αλλά καθοριστικό ρόλο παίζουν διάφορες θρησκείες, τα λεφτά, η ψοφιά (κληρονομιά από θάνατο), το statusτης οικογένειας κλπ. Σε λίγες περιπτώσεις αυτενεργεί το θηλυκό.
Γι’ αυτό ακούς: Τίνος διαόλου σπορά είναι, αναθεμάτονε που σ’ έσπερνε, του διαόλου το παιδί, διαολάκι θα γενεί, οι εφτά ουρανοί ήταν ανοιχτοί όντε τόνε (τήνε) σπέρνανε κλπ. Βαυκαλίζονται και κοροϊδεύουν με το: “Φτυστός είναι ο πατέρας του …” (στο νεογέννητο) για τυχόν αμφιβολίες.
Στο ζωϊκό και φυτικό περιβάλλον, όπου δεν έχει γίνει παρέμβαση, η ίδια τελετουργία διατηρείται: Ο τροπαιοφόρος, ταλαντούχος και παιγνιδιάρης αρσενικός θα απολαύσει την υποψήφια νύφη, σύμφωνα με τους κανόνες της, για τη διαιώνιση του είδους, όπως έχετε γίνει μάρτυρες στη φύση ή στο χαζοκούτι. Υπάρχουν σπόροι φυτών κρυμμένοι πολλά χρόνια και περιμένουν την ευκαιρία να βλαστήσουν, επειδή έχουν πέσει θύματα ανταγωνισμών.
Ουφ… οι περισσότεροι άνθρωποι είναι τυχαίοι και επιλογή στιγμιαίας απερισκεψίας.
* Ο Μανόλης Σπανάκης είναι συν/χος καθηγητής