Το φετινό Γενάρη, συμπληρώνονται 100 χρόνια από το θάνατο του Βλαντιμίρ Ίλιτς Ουλιάνοφ, του γνωστού σε όλο τον κόσμο ως Νικολάι Λένιν. Έχουν γραφεί και ειπωθεί πολλά όλην αυτήν την εκατονταετηρίδα για τη συμβολή του στην παγκόσμια πολιτική διανόηση και ιστορία, και απ’ αυτούς που δέχονται την προσφορά του ως θετική και από εκείνους που αρνούνται το ρόλο και την επιρροή του στον ανθρώπινο στοχασμό και την ιστορική εξέλιξη της Ευρώπης και του κόσμου ολόκληρου.
Πρόθεσή μας στο παρόν σημείωμα είναι να παρουσιάσουμε μέσα από δημοσιεύματα ελληνικών εφημερίδων, οι οποίες αντλήθηκαν από το ψηφιακό αρχείο της Βικελαίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης Ηρακλείου, της Εθνικής Βιβλιοθήκης και της Βιβλιοθήκης της Βουλής διατηρώντας την ορθογραφία και τη στίξη των δημοσιευμάτων με μόνη “επέμβαση” τη χρήση του μονοτονικού ως προς τον τονισμό, το πώς “είδαν (και αντιμετώπισαν)” η διεθνής κοινότητα και οι Ρώσσοι το θάνατο του Λένιν.
Ας ξεκινήσουμε με το υπ’ αρ. 37 φύλλο της 25.01.1924 της εφημερίδας του Ηρακλείου Κρήτης “Νέα Γενεά” που σημειώνει, μεταξύ άλλων, ότι “ο Ιταλικός τύπος παρατηρεί ότι ο Λένιν απέθανεν αφ’ ου είδεν τον θάνατον των επαναστατικών ελπίδων έξω της Ρωσσίας και προσθέτει ότι οι ισχυροί και υγιείς οργανισμοί των μεγάλων εθνών της Δύσεως αντέστησαν εις την απηλήσασαν αυτούς Μοσχοβίτικην επιδημίαν”(σελ. 3).
Στις 26.01.1924, η εφημερίδα “Δημοκρατία” των Αθηνών (σελ. 6 στο αρ. φύλλου 77) γράφει ότι “Η (αγγλική) εφημερίδα “Νταίιλυ Εξπρές” πληροφορείται εκ Πετρουπόλεως ότι τα Σοβιέτ έλαβον οριστικήν απόφασιν να μετονομάσουν την πόλιν ταύτην εις Λένινγκραντ”.
Την ίδια ημέρα (26.01.1924), η εφημερίδα “Βραδυνή” Αθηνών στο με αρ. 68 (σελ. 6) αναφέρει: “[…] Απ’ άκρου εις άκρον η Ρωσσία πενθοφορεί. Σύμπας ο ρωσσικός λαός πενθεί διά τον θάνατον του μεγάλου του αρχηγού. Η Ρωσσία έχει βυθισθή εις βαθύ πένθος. Τα δημόσια θεάματα και όλαι αι διασκεδάσεις διεκόπησαν καθ’ όλην την εβδομάδα. Εις τας οικίας έχουν ανυψωθή μεσίστιοι σημαίαι. Οι Σύλλογοι των αγροτών και εργατών συνελθόντες εκτάκτως ενέκριναν ψηφίσματα επί τω θανάτω του Λένιν εκδηλώσεως πένθους […]”.
Μια εβδομάδα αργότερα, 02.02.1924, στη σελ.3 της εν Αθήναις εφημερίδας “Εμπρός” (αρ. φύλλου 9793) δημοσιεύεται ανταπόκριση από το Παρίσι σχετικά με την αντιπαλότητα των “επιγόνων” του Λένιν ως προς τη διαδοχή του και ότι “Πολλοί φόβοι υπάρχουν ότι ο αγών αυτός θα καταλήξη εις επάνοδον της Ερυθράς Τρομοκρατίας, χρησιμοποιουμένης υπό ενδιαφερομένων κακοποιών στοιχείων προς επίτευξιν των σκοπών των”.
Την επόμενη ημέρα, στις 03.02.1924, η Αθηναϊκή εφημερίδα “Έθνος” (σελ. 4/ αρ. φύλλου 3404) σε ρεπορτάζ της από τη Γαλλία γράφει ότι ο γνωστός δημοσιογράφος Ωγκύστ Γκωβαίν “[…] προβλέπει ότι μετά το θάνατο του Λένιν και της μεταστάσεως του Τρότσκυ εις την κομμουνιστικήν αντιπολίτευσιν, θα επέλθουν σοβαραί μεταβολαί εν Ρωσσία […]”.
Απ’ όσα δημοσιεύτηκαν για το Λένιν στο “Ριζοσπάστη” των Αθηνών τις μέρες μετά το θάνατό του, θα δώσουμε ξεχωριστή προσοχή και σε τούτο που δημοσιεύεται στις 04.02.1924 (σελ. 2/ αριθμός φύλλου 2335-825), γιατί αφορά την ελληνική εργατική τάξη. Ανταποκριτής της εφημερίδας από το Βόλο αναφέρει ότι “Το θλιβερό άγγελμα του θανάτου του μεγάλου συντρόφου Λένιν συνεκίνησε βαθύτατα τους εργάτες μαςπου στο πρόσωπό του βλέπαν την προσεχή μέρα της απολυτρώσεώς των. Ορκίζονται στη μνήμη του να στεριώσουν το καθεστώς που εκείνος ενεκαινίασε”.
Και κλείνουμε με το ότι στις 25.03.1924 στην εφημερίδα του Ηρακλείου Κρήτης “Νέα Εφημερίς” (αρ. φύλλου 2655/ σελ. 4) διαβάζουμε τα ακόλουθα: “Μιαν πρωτότυπον ιδέαν είχαν οι Μπολσεβίκοι επί τω θανάτω του Λένιν.
Ετοιχοκόλλησαν εις όλας τας οδούς της Μόσχας, της Πετρουπόλεως, του Κιέβου και άλλων μεγάλων πόλεων της Ρωσσίας προγράμματα εις τα οποία ανεγράφετο η βιογραφία του Λένιν. Εις τα προγράμματα αυτά περιείχετο όλη η δράσις του Λένιν, αφ’ ότου ανέλαβε την διεύθυνσιν του επαναστατικού αγώνος, δηλαδή προ εικοσαετίας περίπου. Οι Μπολσεβίκοι απεφάσισαν να εντειχίσουν και αναμνηστικάς πλάκας εις τας διάφορας πόλεις, εις τας οποίας να περιγράφεται η δράσις του Λένιν, εις ένδειξιν της προς αυτόν ευγνωμοσύνης του Ρωσσικού έθνους”.
* Ο Γεώργιος Η. Ορφανός είναι Φιλόλογος, Msc Διαχ/σης Πολιτιστικής Κληρονομιάς & Διαχ/σης Πληροφ/κων συστημάτων