– Πότε ένιωθα πιο ευτυχισμένος… Σκέφτηκε ο παππούς. Λίγη είναι η ευτυχία στην ζωή του ανθρώπου. Πάντως πιστεύω ότι, μιλώντας γενικά, είναι κάπως περισσότερη στα γεράματα.
– Στα γεράματα! παραξενεύτηκαν οι εγγονές. Και ο παππούς τους εξηγούσε.
– Στην παιδική και στην νεανική του ηλικία ο άνθρωπος περνά κόπους και αγωνίες για μόρφωση και για σπουδές: απολυτήριο, πτυχίο… Σήμερα όλοι πρέπει να μορφώνονται. Αργότερα έρχεται η αγωνία για εύρεση εργασίας… Στα νιάτα υπάρχει και η συναισθηματική ζωή με τα βάσανά της. Πάντοτε κρυφή. Ούτε στους γονείς σου δεν εξομολογείσαι τους καημούς σου. Ίσως μόνο σε κάποιον έμπιστό σου φίλο: έρωτες, ζήλειες, πρόσκαιρες χαρές, έντονες απογοητεύσεις… Τα βάσανα του έρωτα. Οι πίκρες και οι γλύκες του. Γλυκόπικρες εμπειρίες. Μετά ο γάμος, για όσους φυσικά καταλήγουν τελικώς σε γάμο και δημιουργούν οικογένεια. Γιατί υπάρχουν και εκείνοι που ζουν στον κόσμο μόνοι, είτε από πεποίθηση είτε διότι δεν κατάφεραν να ταιριάξουν και να παντρευτούν.
– Η οικογενειακή ζωή έχει τις χαρές της, παρατήρησε η μεγαλύτερη. Δεν είναι φυσιολογικό να ζεις μόνος.
– Οικογενειακή ζωή. Γλύκες αλλά και καβγαδάκια. Και μερικές φορές σοβαροί καβγάδες που δηλητηριάζουν την οικογενειακή ζωή. Περισσότερο όμως την ζωή των παιδιών, ιδίως στην μικρή τους ηλικία. Ακούν τους γονείς τους να μαλώνουν. Φρίκη! Τραύμα στην ψυχή τους ανεπούλωτο, που επηρεάζει σοβαρά τον χαρακτήρα τους.
– Αγαπημένα αντρόγυνα δεν υπάρχουν, παππού; ρώτησε ξανά η μεγάλη.
– Υπήρξε παλιά ένα ζευγάρι, ο Φιλήμων και η Βαυκίς. Φιλοξένησαν τον αρχαίο θεό Δία. Και εκείνος για ανταμοιβή τους ρώτησε τι ήθελαν να τους δώσει. Και του ζήτησαν να πεθάνουν την ίδια στιγμή και οι δύο, γιατί κανένας τους δεν ήθελε να δει νεκρό τον άλλο.
– Μόνο στα παραμύθια, παππού!
Αλλά εκείνος δεν απάντησε.
Και ύστερα συνέχισε ο γεμάτος εμπειρία παππούς.
– Σε ορισμένες περιπτώσεις η ασυμφωνία και οι καβγάδες οδηγούν σε διαζύγιο. Συνηθισμένο φαινόμενο στην εποχή μας. ( Οι εγγονούλες τον άκουγαν με ενδιαφέρον). Και η ζωή γίνεται δυστυχισμένη. Και για τους συζύγους και για τα παιδιά των χωρισμένων γονιών.
– Τα παιδιά όμως φέρνουν χαρά στο σπίτι, παρατήρησε η μικρότερη εγγονή.
– Παιδιά… Μπελάς! Μεγάλος μπελάς είναι να μεγαλώνεις παιδιά. Μεγάλη η ευθύνη. Πολλά τα έξοδα. Όμως αξίζει τον κόπο… Σκέφτηκε ο γέροντας, και αναμετρώντας μέσα του τα αισθήματά του συνέχισε.
– Τώρα στα γεράματα νιώθω πιο ήρεμος, απαλλαγμένος από τον αγώνα της ζωής και τις ευθύνες. Θα έλεγα πιο ευτυχισμένος παρά τότε που νέος ή αργότερα ώριμος πάλευα για προκοπή και επιτυχία. Ξενυχτούσα δουλεύοντας, με πίκραιναν οι αποτυχίες. Πόσες απογοητεύσεις… Κούραση και αγωνία να ανέλθω, να αποκτήσω υπόληψη, να πάρω θέσεις και αξιώματα… Και μετά έρχεται ο θάνατος. Στο ζευγάρι ο ένας από τους δυο φεύγει πρώτος αφήνοντας στην μοναξιά τον άλλο.
– Παππού, είπε η μικρή, εσύ ήσουν πάντοτε καλός και πάντοτε βοηθούσες…
– Η καλοσύνη σου, την διέκοψε ο παππούς, χάνει την αξία της όταν την διαλαλείς ή την υπενθυμίζεις. Αυτό δίδαξε και ο Χριστός.
– Παππού, ο θάνατος σε τρομάζει;
– Ο θάνατος δεν είναι κάποιος με τον οποίο μπορείς να κάνεις παζαρέματα. Μπορείς ίσως να τον επιβραδύνεις. Όχι όμως να τον αποφύγεις. Ο Επίκουρος, αρχαίος φιλόσοφος, έλεγε ότι, όταν θα πεθάνομε, θα είμαστε όπως πριν γεννηθούμε, δηλαδή τίποτε. Στην δρώσα κοινωνία των ανθρώπων άλλοι έρχονται, άλλοι φεύγουν. Εμείς έχομε αποσυρθεί. Είμαστε συνταξιούχοι. Μάλλον ξένοιαστοι απολαμβάνομε το υπόλοιπο της ζωής μας. Οπωσδήποτε ηρεμότερα από ό,τι στην προηγούμενη ζωή μας. Εφόσον βέβαια δεν βασανιζόμαστε από κάποιαν αρρώστια ή από κάποιαν οικογενειακή δυστυχία. Έτσι εγώ αισθάνομαι. Θα με ρωτήσετε βέβαια ποιο είναι το επόμενο βήμα. Καλύτερα μην το σκεφτόμαστε. Οι εποχές αλλάζουν.
Κοίταξε τις δυο του εγγονές. Όμορφες, αριστουργήματα του Πλάστη.
– Αρκεί να βλέπω ότι οι εγγονούλες μου προοδεύουν, τους είπε με αγάπη και χαμογέλασε ευτυχισμένος. Κι εκείνες τον αγκάλιασαν και τον φίλησαν. Πρώτα η μικρότερη και μετά η μεγαλύτερη. Ύστερα οι εγγονές σήκωσαν την γιαγιά τους. Της φόρεσαν τα μεγάλα γυαλιά ηλίου της μεγάλης εγγονής – πολύ της πήγαιναν – και την φωτογράφιζαν με τα κινητά τους. Είχε χτενιστεί στο κομμωτήριο και ήταν όμορφη. Από αυτήν είχαν πάρει την ομορφιἀ οι εγγονές του. Και ο παππούς καμάρωνε.