«Η μικρή εκκλησίαν, του Άγγελου Βλάχου.
Εις το βουνό ψηλά εκεί είν’ εκκλησιά ερημική.
Το σήμαντρό της δεν κτυπά, δεν έχει ψάλτη ουδέ παπά!
Ένα κανδήλι θαμπερό και ένα πέτρινο σταυρό
έχει στολίδι μοναχό το εκκλησάκι το φτωχό.
Αλλ’ ο διαβάτης, σαν περνά, στέκεται και το προσκυνά
και με ευλάβεια πολλή τον άσπρο του σταυρό φιλεί..”
Μικρούλης μαθητής ήμουνα, δε θυμάμαι ποιανής τάξης, όταν στο αναγνωστικό μας διαβάσαμε το παραπάνω ποίημα του Άγγελου Βλάχου και το μυαλό όλων των παιδιών της τάξης μου πήγε ψηλά στο ιερό βουνό μας, τον Προφήτη Ηλία, που φιλοξενεί τρεις μικρές εκκλησιές: Της Μεταμορφώσεως του Κυρίου μας, του Προφήτη που σήμερα εορτάζουμε και το μοναστήρι Καλλέργη, του Τιμίου Προδρόμου, στους νότιους πρόποδές του.
Ολόκληρη συζήτηση κάναμε με τη δασκάλα μας για τον Προφήτη Ηλία, γιατί η εορτή του είναι το μεγαλύτερο πανηγύρι του χωριού μας Σμαρίου Πεδιάδας κι όλα τα παιδιά γνωρίζαμε κάτι να πούμε για τον Άγιο, το εκκλησάκι του, το πανηγύρι του και τις άλλες γιορταστικές εκδηλώσεις που γίνονταν αφ’ εσπέρας και ανήμερα της εορτής του. Η δε δασκάλα μας ζήτησε να μάθουμε απ’ έξω, όλα τα παιδιά, το παραπάνω ποιηματάκι και μη σας φανεί παράξενο αν σας πω ότι ακόμα θυμάμαι τα λόγια του όλα.
Ας αφήσουμε όμως το χωριό μου και τις αναμνήσεις μου κι ας πούμε λίγα λόγια για τον μεγάλο Προφήτη μας, τον αγαπημένο Προφήτη των Ελλήνων, του οποίου αναρίθμητα ιερά έχουν κτιστεί και κτίζονται σε βουνοκορφές της πατρίδας μας και πολλά χωριά έχουν το όνομά του.
Ο μεγαλώνυμος, λοιπόν, Ηλίας ή Ηλιού, ο διασημότερος απ’ όλους προφήτης, καταγόταν από την πόλη Θέσβη της Ξαλαάδ, περιοχής που βρίσκεται ανατολικά του ποταμού Ιορδάνη, γι’ αυτό λεγόταν και Θεσβίτης.
Το όνομα Ηλίας σημαίνει “Θεός Κύριος” ή “Θεός ισχυρός”. Λεγόταν και “Ζηλωτής”, γιατί ο ζήλος του για τη δόξα του Θεού ήταν απερίγραπτος και η διδασκαλία του και ο έλεγχος που έκανε στους ασεβείς και αμαρτωλούς της εποχής του, όσο ψηλά κι αν βρίσκονταν, είχαν πύρινα χαρακτηριστικά, έμοιαζαν λέει, με καιόμενη λαμπάδα.
Ήταν ερημίτης και ασκητής και ντυνόταν όπως ο Πρόδρομος: Φορούσε μηλωτή (δέρμα προβάτου) για ένδυμα και ζώνη δερμάτινη. Προφήτεψε συνολικά είκοσι πέντε χρόνια. Ο Ηλίας δεν προφήτευε μόνο, έκαμε και πάρα πολλά θαύματα, για τα οποία θα χρειαζόταν πολύς χώρος για να περιγραφούν λεπτομερώς όλα. Θα αναφερθούμε λοιπόν στα πιο εντυπωσιακά:
Την εποχή του Ηλία, βασιλιάς των Ισραηλιτών ήταν ο Αχαάβ. Αυτός, επηρεασμένος από την ειδωλολάτρισσα γυναίκα του βασίλισσα Ιεζάβελ, που καταγόταν από τη γειτονική χώρα της Φοινίκης όπου λατρευόταν ο ψεύτικος θεός Βάαλ, είχε αποστατήσει από το θεό των πατέρων του και είχε καθιερώσει στο βασίλειό του τη λατρεία του Βάαλ. Το βασιλικό ζεύγος, λοιπόν, είχε παρασύρει πολλούς Ισραηλίτες στην ειδωλολατρεία.
Ο Ηλίας ήλεγξε αυστηρά τον Αχαάβ και τον κάλεσε να επιστρέψει αυτός και ο παρασυρμένος λαός στη θρησκεία των προγόνων του. Εκείνος όμως δεν τον άκουσε και ο Ηλίας του είπε ότι για τιμωρία του θα πέσει μεγάλη ανομβρία στη χώρα, που θα κρατήσει τριάμισι χρόνια, πράγμα που έγινε.
Ο Ηλίας, απογοητευμένος από τη στάση του βασιλικού ζεύγους και επειδή κινδύνευε και η ζωή του, κατέφυγε με υπόδειξη του Θεού στην κοιλάδα Χορράθ, όπου του έφερναν τροφή τα κοράκια: το πρωί ψωμί και το δειλινό κρέας. Νερό έπινε από το χείμαρρο της κοιλάδας. Όταν όμως ο χείμαρρος ξεράθηκε, ο Ηλίας, με εντολή του Θεού, αναχώρησε για Σαρεφθά της Σιδωνίας.
Όταν έφθασε στον πυλώνα της πόλης, είδε μια χήρα γυναίκα που μάζευε ξύλα. Κατατοπισμένος από το Θεό, την πλησίασε, της ζήτησε νερό κι ύστερα λίγο ψωμί. “Ξένε”, του απάντησε αυτή λυπημένη, “στο σπίτι μου έχω μια χούφτα ακόμη αλεύρι και λίγο λάδι για να φτιάξω το τελευταίο ψωμί για τα παιδιά μου κι ύστερα θα αποθάνουμε από την πείνα”. “Μη φοβάσαι κερά μου”, της απάντησε αυτός.
“Μάθε ότι, όσο διαρκεί η πείνα εξαιτίας της ανομβρίας, το αλεύρι και το λάδι θα υπάρχουν άφθονα στο σπίτι σου και ποτέ δεν θα λιγοστέψουν”. Έτσι κι έγινε. Να πούμε, ακόμη, ότι κατά το διάστημα της φιλοξενίας του από τη χήρα, πέθανε ο μικρός γιος της και ο Ηλίας τον ανέστησε.
Κατά το τρίτο έτος της ανομβρίας, ο Θεός διέταξε τον Ηλία να παρουσιαστεί στο βασιλιά Αχαάβ και να του αναγγείλει ότι θα στείλει πλούσια τη βροχή του, για να ξεδιψάσει η χώρα και να σταματήσει η πείνα. Όμως ο βασιλιάς δεν καλοδέχτηκε τον Ηλία. Τον μάλωσε άγρια φωνάζοντάς του ότι παραπλανά το λαό και διαστρέφει την πίστη του με τη διδασκαλία του. Ψύχραιμος ο Ηλίας του πρότεινε να κάμουν ένα πείραμα που να αποδείξει ποιος από τους δυο θεούς είναι αληθινός, ο Θεός του Ισραήλ ή ο Βάαλ.
Ο βασιλιάς δέχτηκε και με υπόδειξη του Ηλία ο λαός συγκεντρώθηκε στο βουνό Καρμήλιο, όπου έστησαν δυο βωμούς, ένα για το θεό του Ηλία κι έναν για το Βάαλ και τοποθέτησαν πάνω τους τα ξύλα και τα ολοκαυτώματα για τις θυσίες. Η συμφωνία ήταν ότι με προσευχή ο αληθινός Θεός έπρεπε να ρίξει από τον ουρανό φωτιά και ν’ανάψει τα ξύλα.
Ήταν πρωί όταν οι ιερείς του Βάαλ, τετρακόσιοι πενήντα τον αριθμό, άρχισαν να προσεύχονται γύρω από το βωμό τους και να παρακαλούν τον Βάαλ να ρίξει τη φωτιά του. Όμως ούτε φωνή ούτε ακρόαση! Τους κορόιδευε ο Ηλίας λέγοντάς τους να προσεύχονται φωνάζοντας πιο δυνατά, γιατί εξαιτίας, λέει, της φλυαρίας τους ο Βάαλ δεν άκουε τι του ζητούσαν! Κατά το μεσημέρι οι ιερείς του Βάαλ απογοητευμένοι έπαψαν να προσεύχονται και ήλθε η σειρά του Ηλία.
Αυτός, αφού κατάβρεξε τα ξύλα και το βωμό με άφθονο νερό, γονάτισε κι άρχισε να προσεύχεται. Καλά καλά δεν είχε τελειώσει την προσευχή του και μια δυνατή φωτιά έπεσε από τον ουρανό και κατέκαψε όχι μόνο τα ξύλα και τα ολοκαυτώματα αλλά και τις πέτρες του βωμού και το νερό που είχε στερνιάσει γύρω απ’ αυτόν! Ο λαός συνεπαρμένος συνέλαβε, με προτροπή του Ηλία, τους ιερείς του Βάαλ και τους οδήγησε σε μια ρεματιά όπου και τους κατέσφαξε.
Αμέσως μετά ο Ηλίας, αφού ήλθε κοντά στο μετανιωμένο βασιλιά, τον συμβούλεψε να μπει αμέσως στο άρμα του και να γυρίσει στο παλάτι του, για ν’αποφύγει τις καταρρακτώδεις βροχές που σε λίγο θα ξεσπούσαν. Αυτός δε, ανέβηκε στην κορυφή του Καρμήλιου βουνού, όπου προσευχόμενος παρακάλεσε το Θεό να στείλει την πολυπόθητη βροχή για να ξεδιψάσει η χώρα και να σταματήσει η πείνα. Όντως, σε λίγες στιγμές μια απερίγραπτη σε διάρκεια και ποσότητα νερού βροχή έθεσε τέρμα στη μακρόχρονη ανομβρία.
Πριν την αναχώρησή του στον Ουρανό, ο Ηλίας έχρισε ως διάδοχό του κατ’εντολή του Θεού τον προφήτη Ελισαίο. Κάποια μέρα, οι δυο προφήτες βρέθηκαν στις όχθες του Ιορδάνη ποταμού κι έπρεπε να περάσουν απέναντι όπου τους περίμεναν πενήντα φίλοι του.
Σε κείνη όμως την περιοχή ο ποταμός ήταν βαθύς και γι’αυτό αδύνατη η διάβασή του. Τότε ο Ηλίας έβγαλε τη μηλωτή του (το δερμάτινο ένδυμά του) και χτύπησε μ’αυτήν τα νερά του ποταμού, όπως είχε κάνει και ο Μωυσής με το ραβδί του στην Ερυθρά θάλασσα. Τα νερά του ποταμού χωρίστηκαν στα δυο και οι δυο προφήτες πέρασαν το βυθό, χωρίς να βραχούν!
Ο Ηλίας έκαμε κι άλλα θαύματα. Σταματάμε όμως, λόγω έλλειψης χώρου, αφού αναφέρουμε ότι κάποια μέρα κι ενώ συνομιλούσε με τον Ελισαίο, ένα πύρινο άρμα τον άρπαξε και τον μετέφερε ζωνταντό στον Ουρανό. Πριν συμβεί αυτό, ο Ηλίας είχε χαρίσει τη μηλωτή του στον Ελισαίο.
Ο Ηλίας είναι ο πιο αγαπημένος προφήτης του Κυρίου μας. Αυτό φάνηκε από την παρουσία του στη Μεταμόρφωση του Χριστού μας μαζί με το Μωυσή, στο όρος Θαβώρ.
Τον προφήτη Ηλία μας, που τόσο αγαπάμε και τόσο τιμάμε οι Έλληνες, τον γιορτάζουμε σήμερα, 20 Ιουλίου, στην καρδιά του καλοκαιριού!
* Ο Μανώλης Ροδιτάκης είναι τ. εκπαιδευτικός και ειδικός πάρεδρος του Παιδαγ. Ινστιτούτου, πτυχιούχος Πολιτικών Επιστημών.