Κάθε που ξημερώνει η 17η του Νοέμβρη, η μνήμη ταξιδεύει και χάνεται μέσα στην ομίχλη του φθινοπώρου. Οι εικόνες που αναμοχλεύονται είναι κι εκείνες ξεθωριασμένες από το διάβα σχεδόν μισού αιώνα, μα όπως κάθε φορά, έτσι και τώρα μοιάζουν ολοζώντανες. Ασπρόμαυρες εικόνες, που συνυφαίνουν τον μύθο με την ιστορία, το παρελθόν με το σήμερα, το τότε με το τώρα.
Όσο κι αν εξασθενεί η μνήμη, εξακολουθεί ν’ αναθυμάται, έστω για λίγο, κάποιους μακρινούς ανθρώπους, άγνωστους αλλά όχι ανώνυμους, που θάφτηκαν μαζί με τις ζωές τους κάτω από τα συντρίμμια μιας άγριας καταστολής. Τα ίχνη τους σκεπάστηκαν κι εκείνα με την βαριά πλάκα της λήθης, αλλά η ατίθαση, άναρχη μνήμη, βρίσκει πάντοτε τον τρόπο να τα «ξεθάβει».
Κάθε χρόνο τέτοια εποχή, κάπου στα μέσα ετούτου του μελαγχολικού – και για φέτος και μοναχικού – μήνα, κάτι ξυπνά εντός μας και μας ξεσηκώνει! Ένα «κεράκι» ανάβει ξάφνου μέσα μας, σαν τάμα που καίει στην χάρη της σωτήριας μνήμης, που την φωτίζει με μια τρεμάμενη φλόγα ελπίδας, μα αρκετή για να νικήσει το πυκνό σκοτάδι. Η μνήμη, με μιας πυροδοτείται και λάμπει σαν πυροτέχνημα! Μια αλλόκοτη, επίμονη μνήμη, που δεν εννοεί να λησμονήσει, σε πείσμα του ανεπίστρεπτου θανάτου.
Είναι μοιραίο μάλλον, ετούτους τους νεκρούς να τους ανταμώνουμε ξανά και ξανά στο κάθε ξημέρωμα της 17ης του Νοέμβρη. Του κάθε Νοέμβρη. Φτάνει να ξέρουμε να τους αναγνωρίζουμε. Να τους ευγνωμονούμε. Να τους τιμούμε, γιατί δεν δείλιασαν να αντισταθούν μπροστά στον θάνατο. Με μοναδικό τους «όπλο» το ιστορικό σύνθημα, «Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία!», άνοιξαν δρόμους, μέσα στα πιο βαθιά σκοτάδια, κι ας αναρωτιόμαστε εμείς σήμερα, 47 χρόνια μετά, αν οι υποθήκες που άφησαν μπορούν να αντέξουν στον χρόνο..!
Το «Πολυτεχνείο» αποτελεί ένα σύμβολο για την Δημοκρατία μας, που προσεγγίζεται μεταξύ ενός μύθου και ενός ιστορικού γεγονότος. Είναι γνωστό βεβαίως ότι, μέσα από τους διάφορους μύθους των λαών, μπορεί και αναδύεται το ασυνείδητο στην πιο εξιδανικευμένη μορφή του. Ο μύθος αποτελεί συμβολική αναπαράσταση της πραγματικότητας και συγκροτείται από συγκεκριμένες αναμνήσεις ή γεγονότα που διαμορφώνουν και την συλλογική μνήμη, η οποία τροφοδοτείται από την συλλογική επιθυμία.
Η ψυχική κατάσταση των ανθρώπων άλλωστε, εκφράζεται μέσα από την κοινωνική και συλλογική πραγματικότητα. Το «Πολυτεχνείο» λοιπόν, με αυτήν την έννοια, αποτελεί έναν συλλογικό μύθο του δημοκρατικού μας πολιτεύματος, που αναδύθηκε μέσα από την ίδια την ελληνική κοινωνία της Μεταπολίτευσης.
Έχουν γραφτεί πολλά από τότε και έχουν ειπωθεί ακόμα περισσότερα, γύρω από το ιστορικό γεγονός της εξέγερσης, του Νοέμβρη του ’73. Είναι φυσικό λοιπόν, αρκετά από αυτά να κινούνται στα όρια της φαντασίας. Αυτά όμως από την άλλη, δεν είναι ικανά να αλλοιώσουν τα πραγματικά γεγονότα.
Είναι γνωστό σε όλους, και δεν χωράει γι’ αυτό καμία αμφισβήτηση, ότι οι νεκροί της εξέγερσης του Πολυτεχνείου συνιστούν την πλέον πολύνεκρη επιχείρηση καταστολής, εν καιρώ Ειρήνης, στην σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας.
Δεν αληθεύει όμως ότι, η εξέγερση αυτή ανέτρεψε την δικτατορία των συνταγματαρχών και σαφώς, αυτή η εκδοχή δεν ανταποκρίνεται στην ιστορική πραγματικότητα. Το γεγονός όμως ότι συνεχίζεται να αναπαράγεται μέχρι και σήμερα αυτό το αφήγημα, καταδεικνύει την ανάγκη που αισθάνεται το πολίτευμά μας, να δημιουργήσει έναν μύθο που να ενισχύει το έργο των νεκρών της εξέγερσης, επικαλύπτοντας έτσι και την αδράνεια των πολλών.
Αποτελεί άλλωστε άλλη μια πικρή, αλλά μεγάλη αλήθεια, το γεγονός ότι, ένα διόλου ευκαταφρόνητο μέρος της ελληνικής κοινωνίας, παρέμεινε αδρανές και σιωπηλό, καθ’ όλη τη διάρκεια της επταετίας…
Επιδιώκει όμως ταυτόχρονα, αυτό το αφήγημα, καταδεικνύοντας την βαρβαρότητα της χούντας, να αναδείξει την αναγκαιότητα της Αποκατάστασης της Δημοκρατίας.
Εκ των υστέρων βέβαια, προστίθενται και άλλα αφηγήματα, από αυτοαναγορευόμενους «αγωνιστές», αλλά ακόμα και από πρωτοκλασάτους πολιτικούς, τα οποία όμως, όχι μόνο υπερβαίνουν τα σύνορα της αλήθειας, αλλά και αγγίζουν τα όρια της αστειότητας…
‘Έτσι μας είπαν και το ακούσαμε κι αυτό, πως οι Δεξιοί λέει, μαζί με τους Αριστερούς, αγωνίστηκαν μέσα στο Πολυτεχνείο τον Νοέμβρη του ’73. Δεν μας είπαν όμως, τι ώρα ακριβώς;
Ο φετινός εορτασμός της ιστορικής μνήμης του Πολυτεχνείου, ως έκφραση της μαζικής αντίστασης του λαού μας στο καθεστώς των συνταγματαρχών, δεν έμοιαζε με κανέναν από τους προηγούμενους. Τώρα που η Δημοκρατία μας είναι πιο εύθραυστη από ποτέ, εν μέσω μιας τεράστιας υγειονομικής κρίσης, της οποίας η πολιτική διαχείριση μας αναγκάζει να θυσιάσουμε τις ατομικές και συλλογικές μας ελευθερίες, προς όφελος της Δημόσιας Υγείας, ας κρατήσουμε στην μνήμη μας, ζωντανό και ανεξίτηλο, τον μύθο του Πολυτεχνείου, ως διαχρονικό ορόσημο της Αποκατάστασης του Δημοκρατικού μας Πολιτεύματος.
Μπορώ να κατανοήσω την ανάγκη της μη πραγματοποίησης συγκεντρώσεων απονομής τιμής στην μεγάλη επέτειο, για φέτος ειδικά, λόγω της γενικευμένης απαγόρευσης της κυκλοφορίας, όπως μπορώ να κατανοήσω και την μεγάλη ανακούφιση που ένοιωσαν για αυτήν την εξέλιξη, κάποιοι πλανόδιοι γυρολόγοι της πολιτικής, που δεν μπόρεσαν να την κρύψουν. Ήταν όμως και εξαιρετικά θλιβερή η εικόνα, που μετέδωσαν ζωντανά όλοι οι τηλεοπτικοί σταθμοί, παραμονές μάλιστα της ιστορικής επετείου, με τις σύγχρονες δυνάμεις καταστολής να πρωταγωνιστούν εντός του ιερού χώρου, 47 χρόνια μετά…
Το «Πολυτεχνείο», όλα αυτά τα χρόνια που πέρασαν, αποτέλεσε πολλές φορές πεδίο ισχυρής πολιτικής αντιπαράθεσης, αλλά και εφαλτήριο φιλόδοξων καπηλευτών.
Υπήρξαν συστηματικές προσπάθειες απαξίωσης των δημοκρατικών κατακτήσεων, από συγκεκριμένους «κύκλους», που «έδειχναν» ως υπαίτιους της οικονομικής καταστροφής της χώρας, ανθρώπους που αντιπροσώπευαν την λεγόμενη «Γενιά του Πολυτεχνείου». Ακόμα και αν ισχύει αυτό για κάποιους, στα χέρια των οποίων, πράγματι, βιώσαμε την χειρότερη μορφή εξουσίας, η γενίκευση δεν παύει να αποτελεί και την αρχή κάθε φασισμού.
Η αντίληψη αυτή, που ενισχύθηκε ιδιαίτερα κατά την περίοδο των μνημονίων, με συνταγή προπαγάνδας, συνδυάζεται και με μια συνειδητή προσπάθεια εξωραϊσμού της δικτατορίας των συνταγματαρχών. Μια προσπάθεια, που θα βρίσκει όμως πάντα μπροστά της, τους 24 ήρωες, νεκρούς – αγωνιστές της ελευθερίας. Όλες αυτές οι προσπάθειες εξωραϊσμού της χούντας, δεν μπορούν, ούτε να μειώσουν την αξία της μεγάλης εξέγερσης, αλλά ούτε και να αλλοιώσουν την ιστορική συνείδηση.
Έτσι κι αλλιώς, το «Πολυτεχνείο» θα συνεχίσει για κάποιους να αποτελεί έναν σημαντικό μύθο που τους εμπνέει και τους καθοδηγεί, και για κάποιους άλλους ένα φάντασμα που τους φοβίζει και τους καταδιώκει.
Όσο για εκείνους που αναρωτιούνται σήμερα, αν το «Πολυτεχνείο» Zει, η πρωτοφανής στα χρονικά, μεγαλειώδης κινητοποίηση των αστυνομικών δυνάμεων στο κέντρο της Αθήνας για την φετινή επέτειο, είναι η απάντηση.
https://moschonas.wordpress.com