Ο ψηφιακός μετασχηματισμός σχετίζεται με την ψηφιακή τεχνολογία και επιτρέπει την επίλυση και ουσιαστική αντιμετώπιση παραδοσιακών προβλημάτων ενός οργανισμού χρησιμοποιώντας πλήθος ηλεκτρονικών μέσων και εφαρμογών.
Τη δεκαετία του 1980 ξεκίνησε ουσιαστικά ο πρώτος ψηφιακός μετασχηματισμός, η εισαγωγή δηλαδή της τεχνολογίας και της πληροφορικής στη ζωή μας, αλλά και της περαιτέρω αυτοματοποίησης μέσω της ηλεκτρονικής. Στη συνέχεια, η τεχνική ενσωμάτωση των φυσικών συστημάτων του κυβερνοχώρου στην παραγωγή και τη διοίκηση ουσιαστικά σήμανε την έναρξη του δεύτερου ψηφιακού μετασχηματισμού, μέσω του οποίου οριστικοποιούνται οι διαδικτυακές συνδέσεις.
Με τον Ψηφιακό Δήμο η Τοπική Αυτοδιοίκηση ελαχιστοποιεί το χάσμα κέντρου-περιφέρειας, αναπτύσσει νέες ευκαιρίες επικοινωνίας με την κοινωνία των πολιτών, εντάσσει τις νέες τεχνολογίες στις πολιτικές της επιλογές, ανοίγει νέους ορίζοντες στην ανάπτυξη των Δήμων και των Κοινοτήτων. Αποτελεί μέρος μίας σειράς δράσεων της Ψηφιακής Στρατηγικής που έχουν στόχο να εμπλουτίσουν τα υφιστάμενα εργαλεία πολιτικής των δήμων με νέες ψηφιακές ευκαιρίες.
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός, είναι ευρέως γνωστό, ότι έχει βοηθήσει στη μείωση της γραφειοκρατίας, στην απλούστευση των διαδικασιών, στον αποτελεσματικότερο έλεγχο των τελικών αποτελεσμάτων και στην εξοικονόμηση χρόνου.
Οι ερευνητικές προτάσεις, κατευθύνσεις και προοπτικές για μια ουσιαστική και αποδοτική εφαρμογή των πλεονεκτημάτων του ψηφιακού μετασχηματισμού περιλαμβάνουν την απλοποίηση της επικοινωνίας με τους πολίτες, τον εκσυγχρονισμό του τρόπου υλοποίησης έργων πληροφορικής μέσω της αναδιάρθρωσης του υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής, την αναμόρφωση του πλαισίου εφαρμογής προστασίας προσωπικών δεδομένων, μια νέα κουλτούρα συνεργατικότητας στη Δημόσια Διοίκηση.
Επιπλέον, τη θέσπιση διαδικασιών ελέγχου και ανατροφοδότησης, την παροχή κινήτρων για την αξιοποίηση εργαλείων της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, την εκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού στις στρατηγικές δυνατότητες των πληροφοριακών συστημάτων γενικότερα κ.ά.
Πιο συγκεκριμένα, η έρευνα προτείνει τη μετατροπή του σημερινού υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής σε Ψηφιακού Μετασχηματισμού με τη διεύρυνση των αρμοδιοτήτων του ,ώστε να επιβλέπει και να υλοποιεί σε συνεργασία με άλλα υπουργεία δράσεις για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της Δημόσιας Διοίκησης.
Στο νέο υπουργείο θα πρέπει να υπάγονται όλες οι Γενικές Διευθύνσεις Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης όλων των φορέων της κεντρικής διοίκησης καθώς και οι σχετικοί οργανισμοί. Μ΄ αυτό τον τρόπο θα μπορεί να υλοποιηθεί η ψηφιακή στρατηγική αδιάλειπτα και σταθερά, να εξασφαλιστεί ευκολότερα η ομοιογένεια σε μεθόδους και τεχνολογίες υλοποίησης, να γίνεται καλύτερος έλεγχος των διαδικασιών, ενώ αναπτύσσεται και ένα περιβάλλον γόνιμο για πολλά επιστημονικά καταρτισμένα και εξειδικευμένα στελέχη της Δημόσιας Διοίκησης.
Επιπλέον, η έρευνα θα πρέπει να θέσει βασικές προτεραιότητες στους τομείς της Δημόσιας Διοίκησης ,που αφορούν τομείς της οικονομικής δραστηριότητας κάθε είδους, της εργασίας, της υγείας, του τουρισμού και του πολιτισμού, της Διακυβέρνησης (π.χ. ψηφιακή ταυτότητα, μητρώο πολιτών, μητρώο δημοσίων υπαλλήλων, ψηφιακό οργανόγραμμα Δημοσίου κ.ά.).
Έχει διαπιστωθεί ότι ένας από τους βασικούς λόγους ανεπαρκούς κι αποσπασματικής χρήσης των Νέων Τεχνολογιών στους ΟΤΑ είναι η έλλειψη σχετικής γνώσης του ανθρώπινου δυναμικού, ιδιαιτέρως αυτού που είναι θεσμικά επιφορτισμένο με τη λήψη των αποφάσεων. Αυτός είναι ο λόγος που η εκπαίδευση του προσωπικού, ώστε ν΄ ανταποκριθεί στη νέα εποχή και τις νέες απαιτήσεις του μετασχηματισμού, θεωρείται εκ των ων ουκ άνευ για την επιτυχία του νέου αυτού εγχειρήματος.
Σύμφωνα με τα προηγούμενα, η κατάλληλη αξιοποίηση των Νέων Τεχνολογιών στους Δήμους θα μπορούσε να διευρύνει περαιτέρω τις λειτουργικές, διοικητικές κι επιχειρησιακές δυνατότητες του ανθρώπινου δυναμικού και να καταστήσει τη δουλειά τους περισσότερο αποδοτική κι αποτελεσματική.
Να βελτιώσει την ποιότητα των αποφάσεων και των υπηρεσιών, να προσδώσει δύναμη στο δημότη ( η συμμετοχή των πολιτών βελτιώνει την εξυπηρέτηση, την καθημερινότητα, εξασφαλίζει τον έλεγχο και τη διαφάνεια της διαχείρισης του Δήμου), να διευκολύνει τη συμμετοχή του στα κοινά, να συμβάλλει στην ανάδειξη και στην ενίσχυση της τοπικής ανάπτυξης και να δώσει τη δυνατότητα αξιοποίησης και ανάπτυξης προγραμμάτων και δράσεων.
Θεωρείται λοιπόν, αδήριτη ανάγκη η ενσωμάτωση των φυσικών, ψηφιακών και ανθρώπινων συστημάτων στο δομημένο περιβάλλον για την επίτευξη ενός βιώσιμου, σύγχρονου και χωρίς αποκλεισμούς μέλλοντος για τους Δημότες. Γι’ αυτό, η ψηφιοποίηση πρέπει να συνδυαστεί με γενικότερους μετασχηματισμούς που θα αφορούν στην οργάνωση, τη διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού και τις μεθόδους διαχείρισης γενικότερα.
Υπό αυτό το πρίσμα λοιπόν κινούνται, τόσο το Πρόγραμμα Ανάπτυξης και Αλληλεγγύης για την Τοπική Αυτοδιοίκηση «Αντώνης Τρίτσης» στον άξονα προτεραιότητας ¨Ψηφιακή Σύγκλιση¨ όσο και το πρόγραμμα « Νέα Ελλάδα 2.0» του Ταμείου Συνοχής.
Η αλλαγή νοοτροπίας είναι το πιο ευαίσθητο και δύσκολο κομμάτι μίας διαδικασίας ψηφιακού μετασχηματισμού. Και αυτό γιατί θα πρέπει να αλλάξουν συνήθειες χρόνων. Και η αλλαγή αυτή είναι που συναντά τις περισσότερες αντιδράσεις.
Συνοψίζοντας, θα πρέπει να γίνει κοινό κτήμα όλων ότι η οικονομία μας έχει εισέλθει σε μία ψηφιακή εποχή, ο ψηφιακός μετασχηματισμός είναι μια εξελικτική πορεία και ότι η μετάβαση χρειάζεται μία περισσότερο ολιστική προσέγγιση. Η αξιοποίηση όλων των δυνατοτήτων που μας παρέχονται μέσω της ψηφιακής τεχνολογίας είναι ίσως μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της εποχής μας.
* Ο Μιχάλης Καρακατσάνης, είναι γενικός γραμματέας Δήμου Χερσονήσου, Μετεωρολόγος-Ιστορικός Ευρωπαϊκού πολιτισμού