Εκεί μέσα υπάρχουν όλα! Εικόνες, στιγμές, πρόσωπα, λέξεις, ονόματα, αριθμοί, χρονολογίες, ημερομηνίες, τοποθεσίες, αγαπημένα αντικείμενα, συναισθήματα που έχουν λόγο να φυλάσσονται…
Ένα τόσο μικρό μέρος, λίγων μόνο εκατοστών κι όμως χωράει όλα τα προσωπικά μας δεδομένα και μάλιστα τακτοποιημένα στη γραμμή του χρόνου.
Όλη μας η ζωή εκεί μέσα βρίσκεται. Στο μικρό «μαγικό κουτί» που αποτελεί το «σκληρό δίσκο» της συνείδησής μας. Το ημερολόγιο της σκέψης μας. Το παρελθόν μας.
Είναι η μνήμη μας! Η μνήμη, που «όπου και να την αγγίξεις πονεί», σύμφωνα με τον μεγάλο μας ποιητή Γιώργο Σεφέρη.
Στο διάβα του χρόνου, όλο και περισσότερες «πληροφορίες» χαράσσονται στην μνήμη μας. Λόγω του περιορισμένου χώρου μάλιστα, για να μπορέσει να «φιλοξενήσει» τα καινούργια δεδομένα η ανθρώπινη μνήμη, όπως ακριβώς κάνει και η μνήμη ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή, μεταφέρει στον «κάδο απορριμμάτων» παλιό υλικό που δεν χρησιμοποιείται.
Αρκετοί συνάνθρωποί μας, σε κάποια στιγμή της ζωής τους και χωρίς καλά-καλά να το αντιληφθούν οι ίδιοι, δέχονται την αθλιότερη, την πιο ύπουλη, την πλέον απρόσμενη επίθεση με στόχο το «θησαυροφυλάκιο» της μνήμης τους. Μια κακόβουλη επίθεση, χωρίς κανόνες και όρια. Χωρίς κίνητρα, χωρίς σκοπό.
Ο «σιωπηλός διαρρήκτης» εισβάλλει αθόρυβα και μεθοδικά στο μικρό «μαγικό κουτί», εγκαθίσταται εκεί, απρόσκλητος και ανεπιθύμητος, σαν τον χειρότερο ιό που δεν εξουδετερώνεται από κανένα antivirus και αναλαμβάνει δράση. Αρχίζει να αδειάζει το «κουτί» σιγά-σιγά και βασανιστικά. Σβήνει και εξαφανίζει τα πολύτιμα «αρχεία» της συνείδησης.
Γκρεμίζει τις γέφυρες που συνδέουν τον άνθρωπο με το παρελθόν του, με το είναι του. Σβήνει λέξεις, διαγράφει εικόνες, εξαφανίζει πρόσωπα, ονόματα, αριθμούς και συναισθήματα. Ο «κλέφτης» είναι σεσημασμένος και γνωστός στις «αρχές» και βέβαια έχει ονοματεπώνυμο: Είναι η νόσος του Αλτσχάιμερ! (Alzheimer).
Η νόσος περιγράφηκε για πρώτη φορά το 1906 από τον Γερμανό ψυχίατρο νευροπαθολόγο Αλοΐσιο Αλτσχάιμερ. Είναι η πιο συχνή μορφή άνοιας και αποτελεί μείζον ιατρικό, κοινωνικό αλλά και οικονομικό πρόβλημα για τις ανεπτυγμένες κοινωνίες με μεγάλο προσδόκιμο επιβίωσης.
Αποτελεί μια χρόνια νευροεκφυλιστική νόσο, η οποία χαρακτηρίζεται από προοδευτική έκπτωση των νοητικών λειτουργιών. Συνοδεύεται συνήθως με μείωση της μνήμης, της μάθησης και της κρίσης. Είναι μη θεραπεύσιμη και θανατηφόρα, αποτελώντας την αιτία του 60% με 70% των περιπτώσεων άνοιας.
Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία, ένας στους 5 ανθρώπους πάνω από 80 ετών θα νοσήσει από κάποια μορφή άνοιας. Στην Ελλάδα, περίπου 200 χιλιάδες άνθρωποι πάσχουν σήμερα από άνοια και ο αριθμός αναμένεται να αυξηθεί δραματικά στο μέλλον. Σήμερα πάσχουν 50 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως από άνοια.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτιμά ότι ο αριθμός των ανθρώπων που θα πάσχουν από την νόσο Αλτσχάιμερ, αναμένεται να τριπλασιαστεί έως το έτος 2050 και να πλήξει περισσότερους από 150 εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο και 350 χιλιάδες στη χώρα μας.
Το ετήσιο κόστος της ασθένειας ξεπερνά σε παγκόσμιο επίπεδο το ένα τρισεκατομμύριο δολάρια, ενώ στη χώρα μας εκτιμάται σε τρία δισεκατομμύρια ευρώ.
Εκδηλώνεται κυρίως σε άτομα άνω των 65 ετών, ενώ σπάνια την συναντάμε σε άτομα κάτω των 50 ετών. Η ακριβής αιτία εκδήλωσης της νόσου παραμένει ακόμα άγνωστη.
Οι κοινωνικές επιπτώσεις της νόσου δεν αφορούν μόνο τους ασθενείς. Μαζί με αυτούς πάσχει ολόκληρη η οικογένεια. Εκείνοι που φροντίζουν τους ασθενείς που πάσχουν από άνοια και υπολογίζονται σε 400 χιλιάδες ανθρώπους, επωμίζονται ένα δυσβάστακτο ψυχολογικό, σωματικό και οικονομικό βάρος.
Ο Σεπτέμβριος είναι παγκοσμίως ο μήνας αφιερωμένος στη μάστιγα του 20ού αιώνα, την άνοια και την νόσο Αλτσχάιμερ. Η 21η Σεπτεμβρίου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα Αλτσχάιμερ. Είναι μια μέρα σύμβολο αντίστασης του σύγχρονου ανθρώπου μπροστά σε μια θλιβερή πραγματικότητα που, όντας αδύναμος και ηττημένος από αυτήν ο άνθρωπος, δεν μπορεί ο ίδιος να ελέγξει και να καταπολεμήσει.
Οφείλουμε όλοι εμείς, που διατηρούμε ακόμα ζωντανή την μνήμη μας, να μην ενδώσουμε στην ευκολία της λήθης, να σεβόμαστε και να στηρίζουμε τους συνανθρώπους μας που πάσχουν από την νόσο του Αλτσχάιμερ, αλλά και τους ανθρώπους εκείνους που τους φροντίζουν και συμπάσχουν μαζί τους. Γιατί η ασθένεια αυτή δεν αφορά μεμονωμένα άτομα, αλλά μας αφορά όλους!
Πρέπει να συμβάλουμε όλοι μαζί και ο καθένας ξεχωριστά στην ευαισθητοποίηση της κοινωνίας, αλλά και της Πολιτείας, απέναντι στην ανίκητη ασθένεια, απαιτώντας, εκτός από την συστηματική καταπολέμησή της μέσω της επιστήμης, επιπλέον την επίτευξη καλύτερης προσβασιμότητας και τη δημιουργία κατάλληλων υποδομών για τους ασθενείς, αλλά και την δέουσα στήριξη, υλική και ηθική, για μια αξιοπρεπή ανθρώπινη διαβίωση.
Είναι πράγματι πολύ οδυνηρό, να κοιτάζεις μέσα στα μάτια τον άνθρωπο με τον οποίο έχεις μοιραστεί ολόκληρη τη ζωή σου και να βλέπεις πως, σε εκείνον θυμίζεις κάποιον που δεν ξέρει. Δεν μπορείς βέβαια να τον βοηθήσεις να θυμηθεί, όμως μπορείς να τον κάνεις να αισθανθεί καλύτερα.
Τα λόγια της Αφροαμερικανίδας ποιήτριας Maya Angelou, επιβεβαιώνουν την άποψη:
«Οι άνθρωποι μπορεί να μη θυμούνται τι έκανες ή τι τους είπες, αλλά πάντα θα θυμούνται πώς τους έκανες να αισθανθούν!».