Πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε πριν λίγες ημέρες αποδεικνύει πως η τοπική αυτοδιοίκηση στην Ελλάδα είναι από τις λιγότερο οικονομικά αυτόνομες μεταξύ των χωρών της ΕΕ και του ΟΟΣΑ, τόσο από τη σκοπιά των δαπανών, όσο και από τη σκοπιά των εσόδων. Ταυτόχρονα, είναι και από εκείνες με τις λιγότερες αρμοδιότητες, αλλά και με μεγάλη γραφειοκρατία και συγκεχυμένες διαδικασίες.
Η μελέτη αυτή έρχεται να επιβεβαιώσει τη σκέψη και τον προβληματισμό μου, όπως αυτός έχει διαμορφωθεί τις τελευταίες εβδομάδες, ύστερα από την καθημερινή συζήτηση με τους ανθρώπους που υπηρετούν στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, με τους ανθρώπους των παραγωγικών τάξεων, που σε καθημερινή βάση αντιμετωπίζουν το δύσκαμπτο και γραφειοκρατικό μοντέλο λειτουργίας της Αυτοδιοίκησης.
H Τοπική Αυτοδιοίκηση, σήμερα, είναι τμήμα του κράτους, δεν είναι η κεντρική Κυβέρνηση αλλά οι πολίτες αντιλαμβάνονται τους θεσμούς της Πρωτοβάθμιας και της Δευτεροβάθμιας Αυτοδιοίκησης ως θεσμούς εξουσίας ως θεσμούς εν ευρεία έννοια κρατικούς. Είναι τμήμα της πολιτείας. Βέβαια η Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι παράλληλα και θεσμός εξουσίας τοπικής και περιφερειακής, και θεσμός πίεσης προς την κεντρική πολιτική εξουσία.
Διατηρώντας αυτό το σκεπτικό οφείλουμε να ανοίξουμε το διάλογο άμεσα και να συνδιαμορφώσουμε το πλαίσιο για μια γενναία μεταρρύθμιση της αυτοδιοίκησης στη χώρα. Το χωροταξικό των Δήμων, παραμένει πάντα επίκαιρο.
Οι τοπικές κοινωνίες και στο Ν. Ηρακλείου έχουν διαμορφωμένη άποψη, την οποία πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη μας. Σε πρώτο όμως πλάνο, ας κινηθούμε με γρήγορος ρυθμούς, για να γίνουμε συνδιαμορφωτές μιας ενιαίας προγραμματικής ατζέντας που θα φέρνει στο προσκήνιο τον Χωροταξικό και Πολεοδομικό σχεδιασμό. Ο προβληματικός πολεοδομικός σχεδιασμός στη χώρα είναι γνωστός και καλά τεκμηριωμένος.
Παρά τις κατά καιρούς προσπάθειες, οι πολλές και αντιθετικές μεταξύ τους πολεοδομικές διατάξεις σε διάσπαρτους νόμους δημιούργησαν ένα πολύ αναποτελεσματικό σύστημα, το οποίο δημιουργεί πολλά προβλήματα, τόσο στην ανάπτυξη, όσο και στην προστασία του περιβάλλοντος. Τι κάνουν και τι μπορούν να κάνουν οι δήμοι και η Περιφέρεια γι’ αυτό; Να μιλήσουμε επίσης για την Τοπική Αγροτική Πολιτική.
Ο «Καλλικράτης» παραχώρησε στους δήμους της χώρας πολλές αρμοδιότητες για τη γεωργία, την κτηνοτροφία και την αλιεία στην επικράτειά τους. Όμως, ίσως με αυτό τον τρόπο σε κάποιες περιπτώσεις η κατάσταση να έγινε πιο περίπλοκη. Όπως σημειώνει η μελέτη “η δημιουργία τεσσάρων επιπέδων άσκησης αγροτικής πολιτικής (Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Αποκεντρωμένη Διοίκηση, περιφέρεια, δήμος) προκαλεί συχνά προβλήματα συντονισμού και επικάλυψης αρμοδιοτήτων”.
Να προτάξουμε την ανάγκη για Τοπική Κοινωνική Πολιτική. Να τονίσουμε πως η αντιμετώπιση του Δημογραφικού περνάει από τις γειτονιές και τις τοπικές κοινότητες. Να αναμορφώσουμε το πλαίσιο της Πολιτικής Προστασίας.
Η συζήτηση για την κλιματική αλλαγή, αλλά και η επικαιρότητα των τελευταίων ημερών με τις συχνές φυσικές ή άλλες καταστροφές, έχουν φέρει τους μηχανισμούς πολιτικής προστασίας του ελληνικού κράτους στο προσκήνιο. Ποιος είναι ο ρόλος των δήμων και των Περιφερειών και πώς μπορεί να βελτιωθεί η συνεισφορά τους;
Για όλα αυτά πρέπει να συνεννοηθούμε. Να μιλήσουμε με «ανοιχτά χαρτιά» και όλοι μαζί μετά την 8η Οκτωβρίου να απαιτήσουμε από την πολιτεία την έναρξη του δημόσιου διαλόγου για την αναμόρφωση του χάρτη της αυτοδιοίκησης στη χώρα σε θεσμικό, πολιτικό και βεβαίως αναπτυξιακό επίπεδο.
*Ο Μανώλης Καμπουράκης είναι οικονομολός- λογιστής MSc, υποψήφιος περιφερειακός σύμβουλος με τον Σταύρο Αρναουτάκη