Αν ο Αύγουστος θεωρείται παντού στη χώρα μας σαν ο πιο ευλογημένος μήνας του χρόνου, αυτό βέβαια θα πρέπει να έχει διπλάσια ισχύ σε ιδιαίτερα ευνοημένους τόπους της πατρίδας μας, όπως είναι το Πήλιο, αλλά και η περιοχή της Μεσσαράς.
Είναι αλήθεια ότι ο Αύγουστος είναι ο μήνας που «τρέφει τους άλλους ένδεκα», όπως λέει και ο λαός μας.
Και δεν είναι μόνο η πλούσια και εκλεκτή αυγουστιάτικη ποικιλία των καρπών της πηλειορίτικης και μεσσαρίτικης γης, που δίνει δικαιωματικά στον Αύγουστο το προβάδισμα ανάμεσα στους άλλους μήνες.
Είναι και ένα πλήθος από βουνίσιες, πεδινές αλλά και θαλασσινές φυσιολατρικές μικροχαρές που κρατάει μέσα της η μοναδική Αυγουστιάτικη φύση. Θέλει να το προσφέρει απλόχερα στους ανάριθμους επισκέπτες αυτών των όμορφων γωνιών της πατρίδας μας.
Πάντοτε ο Αύγουστος, σε κάθε τόπο σχεδόν, θεωρούνταν μεταβατικός μήνας, κάτι που στάθηκε η αιτία να δημιουργηθούν γύρω απ’ αυτόν κάποιες αποκρυσταλλωμένες απόψεις και αντιλήψεις που εκφράζονται κατά τη συνήθεια του λαού μας, μέσα από τη συμπυκνωμένη σοφία κάποιων παροιμιών μας.
Πιο συγκεκριμένα ο Αύγουστος, μ’ όλες τις ανυπόφορες καμμιά φορά ζέστες και τα λιοπύρια του, θεωρείται και ο μήνας που φέρνει τα πρώτα μηνύματα της καιρικής αλλαγής. Σχετικά εξάλλου με τη μεταβατικότητα αυτού του μήνα, από την άποψη των καιρικών συνθηκών πάντα, είναι και τ’ αυγουστιάτικα «μερομήνια», που πολλές φορές κάποιοι πρακτικοί μεταεωρολόγοι δίνουν μεγάλη σημασία.
Οι Πηλειορίτες συχνά πυκνά λένε τις λαϊκές ρήσεις «από Μάρτη καλοκαίρι και από Αύγουστο χειμώνα», «από Μαρτιού πουκάμισο και Αυγούστου επανωφόρι», όπως ακόμα και «μαύρα ράγα, μαύρη κάπα».
Όλα αυτά λέγονται προκειμένου να τονίσουν την αλλαγή του καιρού που επέρχεται με την εμφάνιση του Αυγούστου, κάτι βέβαια που για την Μεσσαρά και γενικότερα για την Κρήτη δεν ισχύει, αφού το καλοκαίρι παρατείνεται αρκετά και όπως λένε οι διακοπές και τα μπάνια του Σεπτέμβρη είναι μοναδικά.
Περισσότερο όμως βιωμένα είναι τ’ αυγουστιάτικα έθιμα αυτών των περιοχών, τα οποία σχετίζονται με τη λαϊκή λατρεία, όπως αυτή διαμορφώθηκε στο διάβα των αιώνων. Και πρώτα απ’ όλα η Πρωταυγουστιά, σαν η πρώτη μέρα του Δεκαπενταύγουστου, θεωρείται ιδιαίτερα αυστηρής νηστείας μέρα, καθώς και αυτή η κατάλυση του λαδιού είναι απαγορευμένη.
Η ίδια αυστηρή νηστεία για τους παλιότερους συνεχιζόταν και όλο τον Δεκαπενταύγουστο, με εξαίρεση τη γιορτή της Μεταμορφώσεως του Χριστού. Την ημέρα αυτή πολλές εθιμικές συνήθειες τηρούμε, όπως η κατάλυση ψαριού, αλλά και οι ευχές των ιερέων στους ναούς των γνωστών για την λαογραφία μας «απαρχών», τα πρώτα σταφύλια που μετά από το τέλος της λειτουργίας μοιράζονται στους πιστούς.
Αξιοσημείωτη τέλος ήταν η παλιά λαϊκή πίστη στα χωριά του Πηλίου, σύμφωνα με την οποία τα μεσάνυχτα της παραμονής τούτης της μεγάλης γιορτής «άνοιγαν» απαράλλαχτα, όπως και στην εορτή των Φώτων, οι ουρανοί για ένα πολύ σύντομο χρονικό διάστημα.
Αυτό λοιπόν, το ελάχιστο χρονικό διάστημα καρτερούσαν ανυπόμονα, ξενυχτώντας οι παλιοί Πηλειορίτες, για να πουν την όποια ή τις όποιες προλάβαιναν ευχές τους. Ευχές που η λαϊκή πίστη βεβαιώνει πως «έπιαναν», αν διατυπώνονταν τη στιγμή ακριβώς που ήταν ανοιχτοί οι ουρανοί…
Φυσικά το αποκορύφωμα των εορτασμών ήταν η εορτή της Μεγαλόχαρης ή της Παναγίας, όπως και σήμερα ακόμα ονομάζουν την εορτή της Κοίμησης της Θεοτόκου, γιορτή που τιμούν με λαϊκά πανηγύρια σε αρκετά χωριά της πατρίδας μας.
Βέβαια ο Αύγουστος εξαιτίας της υπεραφθονίας και της υπερκατανάλωσης των αγαθών και κυρίως βέβαια των καρπών του, γινόταν συχνά (κάτι που και σήμερα συμβαίνει), επικίνδυνος για την υγεία των ανθρώπων, αφού οι θερμασιές και οι άλλοι πυρετοί ήταν δυστυχώς από τα συνηθισμένα «φρούτα» του Αυγούστου.
Αύγουστος… ίσως ο καλύτερος μήνας απ’ όλους τους άλλους, αφού και η λαϊκή μούσα τον θέλει να έρχεται δυο φορές τον χρόνο: «Αύγουστε καλέ μου μήνα, να ‘σουν δυο φορές το χρόνο».
Ας γυρίσουμε όμως περίπου έναν αιώνα πίσω και συγκεκριμένα στον Αύγουστο του 1921. Τέτοιες μέρες παραμονές της Παναγίας απεβίωσε εις την Ιερά Μονή Οδηγητρίας ο Τιμόθεος Συγγελάκης ή Σύγγελος, όπως τον ήξεραν, πλήρης εκκλησιαστικών αρετών λειτουργός του υψίστου. Εκηδεύθη στον Σίββα παρουσία Σιβιανών αλλά και κατοίκων από τα γύρω χωριά, αφού ήταν ιδιαίτερα σεβαστός και αγαπητός.
Χαρακτηριστικό το ευχαριστήριο από τους οικείους του σε εφημερίδα της εποχής «Νέα Εφημερίς»: Μόλις συνελθόντες εκ της συμφοράς, ήτοι μας έπληξε διά του θανάτου του προσφιλούς μας θείου Τιμοθέου Συγγελάκη, θεωρούμε καθήκον μας να ευχαριστήσουμε θερμώς πάντας τους κατοίκους του χωρίου Σίββα, καθώς και των πέρα χωρίων, παρακολουθήσαντες την κηδείαν, το Ηγουμενοσυμβούλιον της Μονής Οδηγητριάς, τους ιερείς του χωρίου, τον σπουδαστήν της Θεολογικής Σχολής Χάλκης, Ευδόκιμου Συγγελάκην, αρχιμανδρίτην, ιδιαιτέρως δε την χήραν Αναστασίαν Δασκαλάκην, δια την θερμήν συμμετοχήν των εις το πένθος μας».
12η Αυγούστου 1921, οι ευχαριστούντες ανεψιοί: Ιωακείμ Μαθιουδάκης, Ιωάννης Μαθιουδάκης. Αφόρητη η ζέστη στο Ηράκλειο, που φέρνει σε απογοήτευση τους Καστρινούς. Κάτι που απ’ ό,τι φαίνεται θα βαστάξει καιρό. Τα τζιτζίκια συνεχίζουν το γνώριμό τους τραγούδι μέχρι το βράδυ.
Πολλοί είναι εκείνοι που επιδιώκουν να διανυκτερεύσουν σε διάφορα υπαίθρια κέντρα, φλεγόμενοι κυριολεκτικά. Τα καρπούζια, τα παγωτά και οι λεμονάδες έχουν τέτοιες μέρες την μεγαλύτερη κατανάλωση.
Πρέπει όλα τα στόματα του Μεγάλου Κάστρου να δροσιστούν και να ξεδιψάσουν. Όλοι αναζητούν μία εξοχή, μία παραλία, προκειμένου να εγκαταλείψουν το καμίνι της πόλης τους.
Τα έχει και αυτά ο Αύγουστος και ειδικότερα ο Αύγουστος εκείνης της εποχής… εκείνων των χρόνων!