Η μελέτη των αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων – τόχω ξαναγράψει και αλλαχού παλαιότερα – είναι ένα από τα χρησιμότερα εφόδια, όταν θέλουμε με καθαρό νου, ψυχραιμία και σύνεση ν’ αντιμετωπίσουμε τα καθημερινά μας προβλήματα στην ατομική και στη δημόσιά μας ζωή.
Έτσι, δεν απόρησα όταν, πριν λίγες ημέρες, βρήκα σε κείμενα του Δημοσθένη (Αθήνα, 4ος αι. π.Χ.) κάποια αποσπάσματα, των οποίων η σημασία εξακολουθεί, θαρρώ, να βαραίνει στην πολιτική σκέψη των ημερών μας. Και όταν γράφω “βαραίνει”, εννοώ ότι θα μπορούσε να σχετίζεται άμεσα και να “επηρεάζει” τον τρόπο και τις σκέψεις και τις δράσεις μας ως μέλοι της κοινωνίας μας.
Προτίθεμαι να σας τα μεταφέρω στο τωρινό μου σημείωμα, μ’ αποκλειστικό σκοπό να ευαισθητοποιήσω και να ενεργοποιήσω τα αισθητήρια όργανα του νου σας, ώστε να εξέλθουμε από τον κοινωνικοπολιτικό μαρασμό ή λήθαργο ο οποίος μας σπρώχνει, αργά και μεθοδικά, στον οριστικό όλεθρο ανεπιστρεπτί. Ας μην αργοπορώ, λοιπόν, περισσότερο!
Ο Δημοσθένης, περιγράφοντας πώς έφτασε η πατρίδα του στην παρακμή και στον ξεπεσμό των μέσων υστεροκλασικών χρόνων, σημειώνει, μεταξύ άλλων, στον “Περί Συντάξεως” λόγο του (μετάφραση Κ. Θ. Αραπόπουλος): “[…] Το δημοκρατικόν πολίτευμα καταλύεται, όταν σεις, άνδρες Αθηναίοι, δεν έχετε καλάς κατευθύνσεις, όταν […] δεν διαπνέεσθε από τα ίδια συναισθήματα και ούτε στρατηγοί, ούτε κανείς άλλος φροντίζει δι’ όσα ηθέλετε αποφασίσει, και ταύτα κανείς δεν θέλει να λέγη, ούτε να τα διορθώνη, ούτε να ενεργή πώς θα παύσουν αυτά να είναι τοιαύτα […]”.
Δηλαδή, τους συμβουλεύει ότι οι Αθηναίοι του καιρού του, αν θέλουν να ξαναδυναμώσει το δημοκρατικό πολίτευμα της πόλης, πρέπει ν’ αρχίσουν να ενδιαφέρονται πραγματικά για το καλό της πόλης και να διορθωθούν τα κακώς κείμενα…
Σ’ έναν άλλον λόγο του, ο Δημοσθένης μνημονεύει κάτι που, κατά τη γνώμη του όπως αυτή αναφαίνεται μάλλον από το σύνολο των λόγων του, είχε συμβάλει στην πολιτική ευημερία και στην ανά την Ελλάδα παντοδυναμία της κλασικής Αθήνας, εφόσον ένας λαός, τιμωρώντας όσους τον κοροϊδεύουν ή τον εκμεταλλεύονται προς ίδιον συμφέρον, προσωπικά πιστεύω, μπορεί να σταθεί στα πόδια του όρθιος και ν’ αγωνίζεται στις δυσκολίες της καθημερινότητας σε όλες τις πτυχές της ζωής των πολιτών.
“Έχετε σεις νόμον αρχαίον ονομαστόν, αν κάποιος υποσχόμενος κάτι εις τον λαόν, εξαπατήση, να εισάγεται εις δίκην και, αν καταδικασθή, να τιμωρήται με θάνατον”. (μετάφραση: Κ. Θ. Αραπόπουλος, “Προς Λεπτίνην”). Μ’ άλλα λόγια, δηλαδή, ο Δημοσθένης λέει στους συγκαιρινούς συμπολίτες του “Σεβαστείτε τον νόμο των προγόνων σας και τιμωρήστε όσους σας κοροϊδεύουν, αν θέλετε να σωθείτε”!Εσείς, για όλα τα παραπάνω τι γνώμη έχετε, αλήθεια;
* Ο Γεώργιος Η. Ορφανός είναι υποψήφιος διδάκτωρ στο Τμήμα Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής του Α.Π.Θ., φιλόλογος, Msc Διαχ/σης Πολιτιστικής Κληρονομιάς και Διαχ/σης Πληροφ/κών συστημάτων