Αυτές τις μέρες συμπληρώνονται εκατό χρόνια από τη γέννηση του Ανδρέα Παπανδρέου. Μιας εμβληματικής φυσιογνωμίας, που, από εκείνη τη στιγμή που αναμείχθηκε με την πολιτική, καθόρισε την τύχη της πολιτικής στην Ελλάδα.
Αν και εκείνος έχει εγκαταλείψει τα εγκόσμια εδώ και 23 ολόκληρα χρόνια, φαίνεται πως το πνεύμα του εξακολουθεί να πλανιέται ως φάντασμα, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, πάνω από τα έδρανα της Βουλής, ενώ η πολιτική παρακαταθήκη του «ανασύρεται» κατά το δοκούν προς κάλυψη της ανεπαρκούς επιχειρηματολογίας τους, από τους όχι και τόσο εμπνευσμένους και χαρισματικούς, όσο εκείνος, πολιτικούς του επίγονους!
Την επίκληση του «πνεύματος του Ανδρέα» τη ζήσαμε πρόσφατα στην επεισοδιακή διήμερη συνεδρίαση της Ολομέλειας για την κύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών. Η Βουλή των Ελλήνων φρόντισε, πρόωρα μάλιστα, για την τέλεση πολιτικού μνημόσυνου του ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ, αναδεικνύοντάς τον ουσιαστικά σε «αόρατο» πρωταγωνιστή μιας ανιαρής συνεδρίασης, που η πενία του πολιτικού λόγου και η απουσία σοβαρών επιχειρημάτων οδήγησαν στην αναζήτηση υποκατάστατων συμβόλων, ακόμα και μέσα από το ερμητικά κλειστό «χρονοντούλαπο της Ιστορίας».
Πρώτος έκανε την αρχή ένας άλλος Ανδρέας, ο Λοβέρδος, που μιλώντας στην Επιτροπή Εξωτερικών και Άμυνας, οικειοποιήθηκε την πατριωτική στάση του δικού του πολιτικού χώρου(ό, τι έχει απομείνει τέλος πάντων) απέναντι στο «Μακεδονικό», την οποία, όπως τόνισε, θεμελίωσε ο ιδρυτής του κινήματος.
Στη συνέχεια, ένας ακόμα επίγονος του Ανδρέα, ο Γιάννης Μανιάτης, αφιέρωσε σχεδόν ολόκληρη την ομιλία του προς την Ολομέλεια, ξεκαθαρίζοντας σε υψηλούς τόνους πως οποιαδήποτε ομοιότητα του «δικού τους Ανδρέα» με τον τωρινό πρωθυπουργό είναι εντελώς συμπτωματική και διόλου αληθινή: «Απέχει έτη φωτός, από τον ασύγγνωστο και ολίγιστο άνθρωπο», σημείωσε ο ομιλητής.
Ως γνωστόν, ο σημερινός πρωθυπουργός έχει εκφράσει πολλάκις τον θαυμασμό του στο πρόσωπο του πολιτικού Ανδρέα Παπανδρέου και δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν ότι τον μιμείται κιόλας. Έτσι, ο υπερασπιστής βουλευτής των «ιερών συμβόλων του κινήματος» απέτρεψε με την παρέμβασή του αυτή κάθε είδους συνειρμό που μπορεί να αποτελέσει πλεονέκτημα για τον πολιτικό του αντίπαλο. Έναν αντίπαλο, του οποίου, δεδηλωμένα, επιθυμεί ο ίδιος αλλά και το κόμμα του τη στρατηγική του ήττα και ταπείνωση!
Έπειτα, λαμβάνοντας τον λόγο ο πρώην πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς, επικαλούμενος την επιλεκτική του μνήμη, θυμήθηκε την πρώιμη θέση του ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ για το «Μακεδονικό», συμφωνώντας απόλυτα μαζί του, ενώ λησμόνησε εντελώς όλα όσα του είχε καταλογίσει ο τότε πολιτικός του αντίπαλος, το 1995.
Ακόμα και ο αρχηγός του «Συνδέσμου της ντροπής» που καταλαμβάνει τα άκρως δεξιά έδρανα του Κοινοβουλίου, έδειξε να εμπνέεται από τον Ανδρέα Παπανδρέου, αφού αναφέρθηκε κι εκείνος με τη σειρά του στα πρώτα χρόνια διακυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ.
Η ιστορία όμως δεν γράφεται πάνω στην προσθαφαιρούμενη επιλεκτική μνήμη των πολιτικών, αλλά στην ιστορική διαδρομή που τολμά να χαράξει ο καθένας από τους ανθρώπους που αναλαμβάνουν ακέραια την ευθύνη, να ηγηθούν της εθνικής προσπάθειας. Ο Ανδρέας Παπανδρέου για το ονοματολογικό, αρχικά επέμενε στη γραμμή των «τριών όρων»(Σύμβολα- Σύνταγμα- Σύνορα), στους οποίους συμπεριλαμβάνονταν η άρνηση οποιασδήποτε ονομασίας που περιείχε τον όρο «Μακεδονία». Όταν όμως ο ίδιος παρέλαβε την εξουσία, τον φθινόπωρο του 1993, σχηματίζοντας έτσι και την τελευταία του κυβέρνηση, είχε πλέον κατανοήσει και αποδεχθεί την ανάγκη ενός έντιμου συμβιβασμού με τη γειτονική χώρα, αντιλαμβανόμενος την πρόκληση και έχοντας πλέον την πεποίθηση πως θα ήταν προς το συμφέρον της Ελλάδας.
Ο Ανδρέας είχε επίγνωση του ρόλου του ως πολιτικός και γνώριζε πολύ καλά την πολιτική ως την «τέχνη του εφικτού». Ο λόγος που αποφάσισε τη μεταστροφή του στο «Μακεδονικό» ζήτημα και προώθησε την Ενδιάμεση Συμφωνία ήταν ότι επιθυμούσε να κλείσει τις εκκρεμότητες από τον Βορρά, γιατί είχε αξιολογήσει τον εξ’ Ανατολών κίνδυνο, ως τη μοναδική πραγματική και μόνιμη απειλή για τη χώρα μας. Έχοντας μάλιστα ανοιχτό το κατά προτεραιότητα πάντα εθνικό μας θέμα, το Κυπριακό, είχε πειστεί πλέον πως δεν έχουμε κανέναν λόγο να αφήνουμε και άλλα μέτωπα ανοικτά, προς όφελος των εθνικών μας συμφερόντων.
Λίγους μήνες μετά τον σχηματισμό της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ μετά τις εκλογές του 1993, ο Ανδρέας Παπανδρέου μπήκε στο στόχαστρο της αντιπολιτευόμενης δεξιάς παράταξης και του προσκείμενου σε αυτήν τύπου της, με αποκορύφωμα την επίτευξη της Ενδιάμεσης Συμφωνίας με την ΠΓΔΜ. Κατηγορήθηκε τότε σφοδρά για μυστική διπλωματία, για διγλωσσία, για αναξιοπιστία και για εξαγορά από ξένα κέντρα.
Ο αντιπολιτευόμενος τύπος, σε πρωτοσέλιδα εφημερίδων που κυκλοφορούν μέχρι και σήμερα, «εσπάραζε»: «Δεν πουλιέται η Μακεδονία», «ΕΞΩ Αμερικάνε Παπανδρέου!», «ΠΑΖΑΡΙ στην πλάτη της Ελλάδας» και άλλα συναφή…
Σας θυμίζουν κάτι όλα αυτά; Πως η ιστορία επαναλαμβάνεται!
Η τελευταία ομιλία του Ανδρέα Παπανδρέου στη Βουλή έγινε στις 6 του Νοέμβρη το 1995 και αφορούσε το «Μακεδονικό». Μόλις είχε υπογραφεί η Ενδιάμεση Συμφωνία με την ΠΓΔΜ και είχε σταματήσει να εφαρμόζεται το ελληνικό εμπάργκο εις βάρος της γειτονικής χώρας. Τότε ο Ανδρέας, μετρώντας τις κουβέντες του, εξήγησε τους λόγους της μεταστροφής του: «Κάθε θέμα έχει την ιστορία του, έχει το παρελθόν του. Και τα βάρη του παρελθόντος δεν μπορούν να παραγνωρίζονται, γιατί τα βρίσκεις μπροστά σου, σε κάθε επόμενη φάση, γιατί δημιουργούν δεσμεύσεις για τη χώρα, η οποία έχει συνέχεια στη διεθνή της υπόσταση, γιατί έχουν προσφέρει επιχειρήματα στην άλλη πλευρά!».
Μπορεί μεν σήμερα, το πάλαι ποτέ σύνθημα, που ήθελε το πολιτικό δημιούργημα του Ανδρέα Παπανδρέου να «…είναι εδώ..!», να μην ανταποκρίνεται πλέον στην πραγματικότητα, όμως ο ίδιος ο ιδρυτής του, «λάμποντας» δια της απουσίας του, φαίνεται πως εξακολουθεί να είναι ακόμα εδώ…!