Ο Άγιος Σώζων ζει στα χρόνια του σκληρού Μαξιμιανού το 300 περίπου μ.Χ., τότε που το αίμα των χριστιανών σαν αστα-μάτητο ποτάμι πότιζε το νεοφύτευτο δένδρο του Χριστιανισμού.
Πατρίδα του είναι η Λιακονία. Είναι βοσκός και ζει μια ήρεμη ζωή βόσκοντας στους αγρούς τα πρόβατά του. Ταράσιο τον έλεγαν, πριν λάβει το θείο βάπτισμα. Όταν βαπτίσθηκε πήρε το όνομα Σώζων.
Από τότε, όλα αλλάζουν στη ζωή του. Όχι βέβαια ότι αλλάζει επάγγελμα, αφού σύμφωνα με τα άγια Συναξάρια, γράμματα δεν ξέρει, αλλά επειδή αλλάζει την πίστη του. Πριν λάτρευε τα άψυχα είδωλα, τώρα λατρεύει τον Ζωντανό Τριαδικό Θεό.
Η αγάπη αυτή της ζωής του γίνεται σε όλους αισθητή. Μιμείται όχι μόνο τον πράο Χριστό, αλλά και την πραότητα και ημερότητα των προβάτων του που διακρίνονταν για την ημερότητά τους. Από τότε που αλλάζει πίστη και ζωή, πολλές φορές τον ενοχλούσαν και τον αδικούσαν όλοι, ακόμα και οι βοσκοί. Αυτός όμως απέναντί τους στεκόταν πράος, όπως το άκακο αρνί, λέγοντας: Τώρα τι να κάνω, να γίνω κατώτερος από τα πρόβατα που βόσκω; Αυτό δεν γίνεται. Από τότε με ζήλο άρχισε να μελετά κάθε μέρα την Αγία Γραφή και προσπαθούσε με υπομονή να κατηχήσει όποιο ειδωλολάτρη συναντούσε στον δρόμο του. Γίνεται ένας άριστος ψαράς ψυχών.
– Η δράση του όμως δεν σταματά μόνο στην πατρίδα του την Λιακονία, αλλά φθάνει και μέχρι την Κιλικία, όπου εκεί συναντά ένα χρυσό ειδωλολατρικό άγαλμα.
Όταν το είδε, η ψυχή του πράου Σώζοντα παροργίστηκε και σπάζοντας το δεξί χέρι του χρυσού αγάλματος, το πούλησε και τα έσοδα διαμοίρασε στους φτωχούς. Η ενέργεια όμως αυτή του Αγίου φθάνει στ’ αυτιά τού έπαρχου Μαξιμιανού και οργισμένος συλλαμβάνει και φυλακίζει αθώους και ανεύθυνους χριστιανούς.
Ο Σώζων όμως δεν μπορεί να δεχθεί αυτή την αδικία και με θάρρος παρουσιάζεται στον έπαρχο και αναλαμβάνει αυτός την ευθύνη. Τα σκληρά βασανιστήρια είναι πολλά. Τέλος τον ρίχνουν στη φωτιά για να τον κάψουν. Ο πιστός όμως και πράος Άγιος δεν αντέχει περισσότερο και παραδίνει την Αγία ψυχή του στα χέρια του αγαπημένου του Ιησού. Μια δυνατή όμως βροχή έσβησε τη φωτιά και οι δήμιοι έντρομοι διασκορπίσθηκαν. Οι χριστιανοί τότε με ευλάβεια, πήραν τα Άγια Λείψανά του που σαν διαμάντια έλαμπαν μέσα στο πυκνό σκοτάδι, και τα ενταφίασαν. Από τότε ο Αγιος πρεσβεύει για όλους εμάς, που με πίστη επικαλούμεθα τις πρεσβείες του.
Αδελφοί μου, η Κρήτη έχει την χαρά, αλλά και την ευλογία, να φιλοξενεί στα ποτισμένα με αίμα μαρτύρων και ηρώων χώματά της, αυτόν τον θαυματουργό Μάρτυρα και Άγιο.
Ο Ιερός Ναός του βρίσκεται στο ιστορικό σταυροδρόμι της όμορφης κωμόπολης Αρχανών, εκεί που οι γενναίοι Κρητικοί ήρωες έδειξαν για μια ακόμα φορά σ’ όλον τον κόσμο με την απαγωγή του στρατηγού Κράιπε, ότι δεν ζουν κάτω από δεσμά. Αλλά και οι χριστιανοί με την πίστη και την αυτοθυσία στους λένε άθεους διώκτες ότι ζωή χωρίς Χριστό δεν υπάρχει.
Γι’ αυτό πρόθυμα θυσιάζουν τα πρόσκαιρα αγαθά της γης, για να κερδίσουν τα αιώνια αγαθά του Ουρανού. Ένας από αυτούς τους ήρωες χριστιανούς είναι και ο Άγιος Σώζων, του οποίου 7 Σεπτεμβρίου την Ιερή μνήμη τιμά η Αγία μας Εκκλησία.
Εμμαν. Λιοδάκης, Ιεροκήρυκας