Αν θελήσουμε να κάνουμε μια πρόχειρη αποτίμηση της οικονομίας των τελευταίων χρόνων, η χρονιά που ήδη διανύουμε προδιαγράφεται σαφέστατα πιο ελπιδοφόρα σε παγκόσμιο επίπεδο. Η εισαγωγή στην καθ’ ημέρα πρακτική του εμβολιασμού του γενικού πληθυσμού και στη χώρα μας, θα σηματοδοτήσει την μερική αναχαίτιση της πανδημίας, με την προϋπόθεση ότι δεν θα εξακολουθήσει για πολύ ακόμα δριμύτερο το τρίτο μεγάλο κύμα, από κακή μας συμπεριφορά. Η γνώση που αποκτήθηκε από την δεκάχρονη κρίση που μάστισε την οικονομία μας, θα αποτελέσει χρήσιμη παράμετρο και γνώση για τα περαιτέρω.
Ταυτόχρονα πρέπει να σημειώσουμε το μεγάλο άλμα που έκανε η Ευρωπαϊκή Ένωση με τον δύσκολο τοκετό της συμφωνίας για το περιβόητο Ταμείο Ανάκαμψης. Η Ελλάδα οφείλει να προσαρμοστεί στις συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί ώστε να εκμεταλλευτεί με τον καλύτερο τρόπο την δημιουργηθείσα κατάσταση.
Το κυριότερο στοίχημα που πρέπει να κερδηθεί είναι η επιστροφή όσο το δυνατόν μεγαλύτερου ποσοστού εργαζομένων στις εργασίες τους ή στη δημιουργία καινούργιων. Κι’ αυτό γιατί άλλοι έχασαν οριστικά τις δουλειές τους, άλλοι εργάζονται με συνθήκες μερικής απασχόλησης, μερικοί εργάζονται περιστασιακά και λίγες ώρες ημερησίως, και άλλοι ξενιτεύτηκαν. Η κατάσταση που θα μας έχει κληρονομήσει η πανδημία όταν απομακρυνθεί οριστικά, θα ομοιάζει δραματική αφού έχει ήδη επηρεάσει μεγάλο τμήμα του εγχώριου πληθυσμού.
Την επόμενη μέρα, που ελπίζουμε ότι πλησιάζει και βρισκόμαστε ολοένα και κοντύτερα, οφείλουμε να έχουμε ετοιμάσει, ατομικά, κοινωνικά και πολιτειακά, ένα φιλόδοξο πλάνο ανάκαμψης που να αγγίζει μεγάλες κοινωνικές ομάδες. Έτσι είναι αδιανόητο να αφήσουμε το εθνικό σύστημα υγείας στη σημερινή κατάσταση στην οποία δοκιμάζεται σκληρά, ούτε αβοήθητο στη συνέχεια, πέρα από προσωπικές ή πολιτικές απόψεις του καθενός για τη ιδανική του μορφή.
Ο τουριστικός κλάδος, με τη σειρά του, οφείλει να προσαρμοστεί ταχύτατα στις νέες προκλήσεις της αγοράς όπως αυτές δείχνουν να προσανατολίζονται με δεδομένο πάντα το μερικό ή ίσως το επιλεκτικό άνοιγμα των συνόρων και τον ερχομό κάποιας μερίδας επισκεπτών τους επόμενους μήνες. Νέες και βιώσιμες επιχειρήσεις οφείλουν να δημιουργηθούν με την παρότρυνση και βοήθεια από τις Τράπεζες και κυρίως με ξεκάθαρους όρους χρηματοδότησης. Η δεκάχρονη κρίση σε συνδυασμό με την επελαύνουσα πανδημία του κορονοϊού, οδήγησαν τη χώρα σε ακραίες συνθήκες τις οποίες οφείλουμε όλοι μαζί να αντιστρέψουμε.
Εδώ είναι σημαντική η θέση και ο ρόλος των κυβερνώντων, όσο ποτέ άλλοτε. Οι πολιτικοί ηγέτες οφείλουν να λάβουν υπ’ όψιν τους όλες εκείνες τις δυσμενείς καταστάσεις που οδήγησαν τη χώρα στα βράχια, στο ολόξερο χώρο των μνημονίων και της ύφεσης. Δεν είναι απαραίτητο να τους απαριθμήσουμε εδώ. Όλοι γνωρίζουν τι διαμείφθηκε τα χρόνια που πέρασαν, κι’ ας μην αρχίσουν να κατηγορούν τα πολιτικά κόμματα το ένα το άλλο. Όλα έχουν το μερίδιο ευθύνης που τους αναλογεί.
Εκατοντάδες χιλιάδες αχρείαστων διορισμών, ανίκανη διαχείριση της οικονομίας, και όλα τα άλλα και γνωστά δημιούργησαν μια αφόρητη κατάσταση η οποία ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για τον ξενιτεμό κάπου μισού εκατομμυρίου νέων και ταλαντούχων παιδιών μας, όμως, η όποια ‘μεταρρύθμιση’ λάβει χώρα, δεν πρόκειται να αποδώσει τους αναμενόμενους καρπούς με την δημόσια διοίκηση που διαθέτουμε σήμερα.
Απαιτούνται γενναίες αλλαγές στη φιλοσοφία του κράτους και στη σχέση του με τους πολίτες. Η ανασυγκρότηση των δημόσιων υπηρεσιών οφείλει να προσαρμοστεί ταχύτατα στους νέους καιρούς και να ακολουθήσει τον ιδιωτικό τομέα σε πολλές εκφάνσεις του.
Δεν νοείται να προστρέχει και να απευθύνεται ο πολίτης σε δημόσιες υπηρεσίες οι οποίες κλείνουν το μεσημέρι, ή να χάνει ολόκληρο ημερομίσθιο για να εξυπηρετηθεί για στοιχειώδη ζητήματα. Από πολλούς κατηγορείται η δημόσια μηχανή ως υπερτροφική, πολυέξοδη, δυσκίνητη και αναξιόπιστη, και ίσως να μην έχουν και πολύ άδικο. Όσοι έχουν έρθει σε επαφή με ανάλογες υπηρεσίες στο εξωτερικό, γνωρίζουν καλά που και σε τι αναφέρομαι. Το διεθνές τοπίο αλλάζει ταχύτατα και εμείς βρισκόμαστε ακόμα με πολλές υπηρεσίες χωρίς στοιχειώδη γνώση και χρήση υπολογιστών και ψηφιακή διαχείριση των καθημερινών τους δεδομένων.
Η αναβάθμιση εν προκειμένω της δημόσιας διοίκησης είναι ο ακρογωνιαίος λίθος κάθε πράξης στο δημόσιο και σε πολλές εσχατιές της ελληνικής επικράτειας λαμβάνουν χώρα αδιανόητες καταστάσεις. Οι ριζικές αλλαγές που απαιτούνται στις ανατέλλουσες εποχές, οφείλουν να ξεκινήσουν από τις γνώσεις και τις αποφάσεις των κυβερνητικών στελεχών, και ετούτη η κυβέρνηση διαθέτει στους κόλπους της ικανά στελέχη, υποσχέθηκε τον μετασχηματισμό της κοινωνίας και οφείλει με γρήγορους ρυθμούς να ωθήσει την κατάσταση ένα βήμα παραπέρα, και το σπουδαιότερο, χωρίς να υπολογίζει το όποιο πολιτικό κόστος των αποφάσεών της!