Ο Ιούνιος με τα τόσα ονόματά του. Είναι ο μήνας του θερισμού, μια από τις κορυφαίες του ελληνικού γεωργικού βίου. “Αρχές του θεριστή, του δρεπανιού η γιορτή” λέει ο λαός μας. Βέβαια η εποχή του θερισμού ποικίλει ανάλογα με το κλίμα και φυσικά με τη θερμοκρασία, τη σύσταση του εδάφους και τον χρόνο της σποράς.
Στα πεδινά της πατρίδας μας, ο θερισμός γίνεται συνήθως τον Ιούνιο και εξαιτίας του ο μήνας πήρε το όνομα θεριστής. Όμως στα ορεινά και πιο ψυχρά μέρη, θεριστής είναι ο Ιούλιος, που για τους πεδινούς είναι ο αλωνάρης, ενώ αντίστοιχα για τους ορεινούς αλωνάρης είναι ο Αύγουστος. Σε κάθε μέρος της Ελλάδας ο Ιούνιος έχειαπό μία ιδιαίτερη σημασία.
Ορνιαστής στην Άνδρο, Ρινιαστής στην Πάρο, απαρνιαστής σ’ άλλο μέρος. Όλες αυτές βέβαια οι ονομασίες προέρχονται από τον “ερινασμό” ή “ορνιασμό”. Πρόκειται για την τεχνητή γονιμοποίηση των ήμερων συκιών με ερινεούς ή ορνούς, δηλαδή με καρπούς άγριας συκιάς. Τον Ιούνιο όμως τον συναντάμε και με άλλα ονόματα όπως αυτά του Κερασάρη ή του Κερασινού, αφού αυτό το μήνα ωριμάζουν τα κεράσια. Ο Ιούνης λοιπόν με τα κεράσια του, με τα χνουδωτά βερίκοκα και ροδάκινα, ο μήνας της Θεάς Ήρας, ο μήνας που γονιμοποιεί τα σύκα, αυτός που έχει την μεγαλύτερη ημέρα, την 21η Ιουνίου.
Παράλληλα ο μήνας του Αϊ Γιαννιού του Λαμπαδάρη, του Λαμπροφόρου, του Φανιστή ή του Λιοτροπιού, που γιορτάζεται με φωτιές, σε μια περίοδο που ο ήλιος αρχίζει την αντίστροφη μέτρηση στο φως, μέχρι να φτάσει στο διαμετρικά αντίθετο σημέιο του ετήσιου κύκλου, την 21η Δεκεμβρίου, την πιο μικρή μέρα του έτους με το λιγότερο φως. Ο μήνας της ωρίμανσης των δημητριακών, αλλά και του θερισμού που ανάλογα με τις κλιματολογικές συνθήκες που προαναφέραμε, αρχίζει τον Μάιο και τελειώνει τις πρώτες μέρες του Ιουλίου, όταν “ροδινίσουν” σύμφωνα με τη λαϊκή ρήση. Τότε αρχίζει το μεγάλο θέρος, το θέρισμα δηλαδή των σιταριών.
Φυσικά τότε αρίχουν και οι ατέλειωτες προετοιμασέις από τους γεωργούς, αφού όλη η οικογένεια βρίσκεται στο πόδι, ετοιμάζοντας τα ψωμιά, αλλά και τις απαραίτητες ζωοτροφές τουλάχιστο για μία εβδομάδα. Σύμφωνα με την λαογράφο Αικατερίνη Πολυμέρου-Καμηλάκη: “Οι γεωργοί έχουν μαζί τους και τον μερωτή, ο οποίος επιβλέπει τα μωρά παιδιά και βόσκει το μαρτίνι. Πρόκειται για ένα αρνί ή ρίφι, το οποίο θρέφουν οι θεριστάδες.
Το θέρισμα γίνεται με το δρεπάνι, αρχίζοντας από το μέρος που έχει λυγίσει τα στάχυα ο αέρας. Κάθε δράγμα λέγεται χεριά, τρεις χεριές κάνουν ένα δρομί και έξι χεριές μία αγκάλη”. Βέβαια βασικό εργαλέιο του θερισμού είναι το δρεπάνι με ή χωρίς δόντια, στην λεπίδα του. Το οδοντωτό δρεπάνι πιθανότατα να έχει σχέση με την “άρπην καρχαρόδοντα” του Ησιόδου. Σίγουρα η περίοδος του θέρους ήταν αρκετά κουραστική και όταν τέλειωνε κατά τον αποθερισμό η χαρά των γεωργών ήταν απερίγραπτη. Χαρακτηριστικοί είναι οι στίχοι που ακολουθούν.
“Εμείς αποθερίσαμε, κάναμε αποθέρι,
θα πάμε πια στ’ αλώνια μας, που ‘χει καλό αέρι”.
Κι ενώ όλα αυτά διαδραματίζονται στους αγρούς και στ’ αλώνια θα γυρίσουμε τέτοιες μέρες του Ιούνη στη ζωή του Μεγάλου Κάστρου, αρχές της δεκαετίας του πενήντα, τότε που οι άνθρωποι προσπαθούν να ανακτήσουν τις δυνάμεις τους, να ανασυνταχθούν, να ξαναορθοποδήσουν ύστερα από τα τόσα δεινά που υπέστησαν, τους πολέμους, τις καταστροφές, αφού έχασαν δικούς τους ανθρώπους. Στην μεγάλη αίθουσα του Δημαρχείου της πόλεώς μας ο δικαστής και διορισμένος δήμαρχος Πόρταλης παραδίδει τα καθήκοντά του στον νεοεκλεγέντα δήμαρχος Γεώργιο Γεωργιάδη.
Στην τελετή παρέστησαν ο πρωτοσύγκελος Δημήτριος Μπουρλάκης, ο νομάρχης Μπιράκης, ο διευθυντής Νομαρχίας Χριστόπουλος, ο διοικητής Χωροφυλακής Βουτυράκης, υπάλληλοι του Δήμου και πλήθος κόσμου. Ένας ιδιαίτερα δραστήριος δήμαρχος στην οποίο η πόλη μας οφείλει κυρίως το πράσινο που διαθέτει. Ιούνης λοιπόν στο Μεγάλο Κάστρο. Ο πρωταούλης. Η αγορά παρουσιάζει εικόνα αφθονίας, γεμάτη από κρέατα, ψάρια, ζερζεβατικά αλλά και ωραία νοστιμότατα φρούτα.
Μάταια όμως όλα αυτά, αφού η αγοραστική δύναμη του κοινού είναι μετριώτατη. Παρ’ όλα αυτά όμως, αφού ο καιρός αρχίζει ήδη να γλυκαίνει και να καλοκαιριάζει πια η νυχτερινή κίνηση άρχισε να πυκνώνει στα διάφορα υπαίθρια κέντρα. Οι χώροι αυτών όπως: Παπακαλιάτη, Ντορέ, Νέου Κέντρου συγκεντρώνει πολυπληθείς θαμώνες. Τη μεγάλη κίνηση όμως την έχει ο θερινός κινηματογράφος “Όασις”, κατά τις νυχτερινές ώρες, ο οποίος αφενός έχει εκλεκτές ταινίες και αφετέρου άνεση και ένα εξαιρετικό μπαρ σε χώρο πευκόφυτο. Τα ίδια σχεδόν ισχύουν και για τον κομψό θερινό κινηματογράφο “Ηλέκτρα”.
Υπάρχουν όμως και εξοχικά κέντρα γύρω από την πόλη όπως: του Βογιατζή, του Περλεπέ, του Ζωγραφιστού και κάποια άλλα στέκια στον Πόρο και στον Άγιο Ιωάννη όπου οι πελάτες βρίσκουν καθαριότητα, ιδιαίτερη περιοποίηση, εκλεκτή κουζίνα, φυσικά και καλές τιμές. Χαρακτηριστική επίσης η κουζίνα στον ανοικτό χώρο με πολύ πράσινο του ανατολίτη Χρήστου, με την ευρύχωρη πίστα, την οποία προτιμούσαν αρκετοί και κυρίως τα μέλη της περιηγητικής, προκειμένου να ψυχαγωγηθούν και να διασκεδάσουν.
Επίσης στην “Κηφισιά” του Ηρακλείου, έτσι λεγόταν ο δροσόλουστος Μασταμπάς, πολλοί ήταν οι θαμώνες που σύχναζαν στο γνωστό εξοχικό κέντρο, στις “Αμυγδαλιές”. Τέλος για όσους επιθυμούσαν να συνδυάσουν το καλό φαγητό με την διασκέδαση υπήρχε το εξοχικό κέντρο του Γεωργίου Μελισσουργού στην καμάρα του Μπεντεβή. Διακρινόταν για την εξαιρετική περιποίησή του, καθώς και τους εκλεκτούες μεζέδες.
Η ορχήστρα του Μελισσουργού ήταν μοναδική και απαρτιζόταν από μπουζούκια και κιθάρες. Για τους ρέκτες των αναψυκτικών μία ήταν η λεμονάδα της Εμπιστοσύνης, η οποία είχε βρει συμπαραστάτη της το ανεπηρέαστο και αξιότιμο καταναλωτικό κοινό του Ηρακλείου. Πρόκειτια για τη λεμονάδα “Νέκταρ” που εξασφάλιζε πραγματική υγεία στο καταναλωτικό κοινό, αφού παρασκευαζόταν με τα πιο καλά υλικά, αλλά και τους πιο σχολαστικούς όρους υγεινής και καθαριότητας. “Νέκταρ” λοιπόν, το σήμα της εμπιστοσύνης!
Για παραγγελίες στο τηλέφωνο 6.42. Και επιεδή αυτές οι μέρες συνέπιπταν με τη λήξη του σχολικού έτους, οι τελειόφοιτοι μαθητές του Β’ Γυμνασίου Αρρένων, ανέβασαν τον “Ερωτόκριτο” του Βιτσέντζου Κορνάρου, κατά διασκευή του καθηγητή τους Ηλία Ξανθάκη. Όλα αυτά υπό την αιγίδα και την προστασία της Ιεράς Μητροπόλεως Κρήτης υπέρ του Γενικού Φιλοπτώχου Ταμείου. Τέτοιες μέρες του Ιουνίου, του πρώτου μήνα του καλοκαιριού, του μήνα του κλήδονα, του μήνα των Αγίων Αποστόλων. Από τη στήλη μας αυτή, σας ευχόμαστε ολόψυχα καλό μήνα, καλό καλοκαίρι με υγεία, χαρά κι ευτυχία.