Την 4.10.22 ανακοινώθηκαν από την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) τα στοιχεία της φυσικής κίνησης του πληθυσμού το 2011 (γεννήσεις, θάνατοι, θρησκευτικοί και πολιτικοί γάμοι και σύμφωνα συμβίωσης).
Την επικαιρότητα, όμως, έχουν καταλάβει ο πόλεμος στην Ουκρανία, η ενεργειακή κρίση, η εκτίναξη του πληθωρισμού στα ύψη και οι απειλές της Τουρκίας εναντίον της χώρας μας, με αποτέλεσμα ορισμένα μέσα μαζικής ενημέρωσης να περάσουν στα «ψιλά» τη σχετική είδηση με απλή παράθεση ορισμένων στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ ενώ σε άλλα δεν έγινε καμιά αναφορά σ’ αυτήν.
Χωρίς να υποτιμάται η βαρύτητα των όσων καταλαμβάνουν τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων ή τις πρώτες ειδήσεις των ραδιοτηλεοπτικών μέσων, στα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τη φυσική κίνηση του πληθυσμού, θα έπρεπε κατά τη γνώμη μου, να τους έχει δοθεί εξίσου μεγάλη δημοσιότητα. Διότι αφορούν μια δραματική επιδείνωση του δημογραφικού, του ήδη οξύτατου και μέγιστου εθνικού μας προβλήματος.
Όπως έχουμε δείξει σε πολλά άρθρα μας στην εφημερίδα «Πατρίς» ο πληθυσμός της χώρας αυξανόταν συνεχώς από τη μια δεκαετία στην άλλη από το 1970 μέχρι το 2010 εξαιτίας της φυσικής αύξησης του (υπεροχής των γεννήσεων έναντι των θανάτων) και της καθαρής εισροής μεταναστών. Η συμμετοχή της φυσικής αύξησης στη αύξηση του πληθυσμού της χώρας μειωνόταν λόγω της μείωσης των γεννήσεων και της αύξησης των θανάτων και αυξανόταν εκείνη της καθαρής εισροής μεταναστών.
Σε αντίθεση με τις προηγούμενες δεκαετίες από το 2011 μέχρι το 2021 ο πληθυσμός της χώρας μειωνόταν εξαιτίας τόσο της φυσικής μείωσής του (υπεροχής των θανάτων έναντι των γεννήσεων) όσο και της καθαρής εκροής πληθυσμού (μετανάστευσης).
Στο άρθρο αυτό θα εξετάσουμε μόνο τη φυσική μείωσή του πληθυσμού στην Κρήτη και στους νομούς της και στο Σύνολο Χώρας τα έτη 2015-2021 χωρισμένα σε δύο περιόδους: τα τέσσερα τελευταία έτη της δεκαετίας των Μνημονίων (2016–2019) και τα δύο της πανδημίας του κορωνοϊου (2020-2021). Τα στοιχεία που χρησιμοποιούμε είναι από τη βάση δεδομένων της ΕΛΣΤΑΤ. Τα στοιχεία δίνονται στον Πίνακα.
Στην 1η στήλη του αριστερού μέρους του Πίνακα δίνονται οι γεννήσεις, στη 2η οι θάνατοι και στην 3η η φυσική μεταβολή του πληθυσμού (φυσική αύξηση ή φυσική μείωση δηλαδή η διαφορά των θανάτων από τις γεννήσεις) στους νομούς Ηρακλείου, Λασιθίου, Ρεθύμνης. Στο δεξιό τμήμα του Πίνακα δίνονται τα αντίστοιχα στοιχεία στο νομό Χανίων, στην Κρήτη και στο Συνόλου Χώρας.
Όπως φαίνεται από την 3η στήλη του αριστερού και του δεξιού τμήματος του Πίνακα υπάρχουν πολύ μεγάλες διαφορές ανάμεσα στους νομούς της Κρήτης στη φυσική μεταβολή (φυσική αύξηση ή φυσική μείωσή του πληθυσμού τους).
Αναλυτικότερα στο:
- Νομό Ηρακλείου σημειώθηκε φυσική αύξηση όλα τα χρόνια του Πίνακα με εξαίρεση το 2021 στο οποίο σημειώθηκε φυσική μείωση.
- Νομό Λασιθίου σημειώθηκε φυσική μείωση όλα τα χρόνια του. Κατά μέσο όρο η φυσική μείωση τα δύο χρόνια της πανδημίας ήταν μεγαλύτερη από τα 4 τελευταία χρόνια των Μνημονίων.
- Νομό Ρεθύμνης, σε αντίθεση με το νομό Λασιθίου, σημειώθηκε φυσική αύξηση του πληθυσμού όλα τα χρόνια. Κατά μέσο όρο η φυσική αύξηση τα δύο χρόνια της πανδημίας ήταν μεγαλύτερη από εκείνη στα τέσσερα τελευταία χρόνια των Μνημονίων. Η φυσική αύξηση στο νομό αυτό οφείλεται από τη μια μεριά στην αύξηση των γεννήσεων και από την άλλη στη σχετικά μικρή αύξηση των θανάτων.
- Νομό Χανίων στα δύο από τα τέσσερα τελευταία χρόνια των Μνημονίων, σημειώθηκε φυσική αύξηση και άλλα δύο φυσική μείωση, ενώ στα χρόνια της πανδημίας φυσική μείωση. Συνολικά τα 4 χρόνια των Μνημονίων σημειώθηκε φυσική αύξηση ενώ στα δύο τα πανδημίας φυσική μείωση.
- Κρήτη, όπως και στο νομό Χανίων, στα δύο από τα τέσσερα τελευταία χρόνια των Μνημονίων, σημειώθηκε φυσική αύξηση και άλλα δύο φυσική μείωση, ενώ στα χρόνια της πανδημίας φυσική μείωση. Συνολικά τα 4 χρόνια των Μνημονίων σημειώθηκε φυσική αύξηση ενώ στα δύο της πανδημίας φυσική μείωση. Η φυσική μείωση στην Κρήτη τα 2017, 2019 και 2020 οφείλεται βασικά στη φυσική μείωση στο νομό Λασιθίου, ενώ εκείνη του 2021 από εκείνη σε όλους τους νομούς.
- Σύνολο Χώρας σημειώθηκε φυσική μείωση όλα τα χρόνια του. Κατά μέσο όρο η φυσική μείωση τα δύο χρόνια της πανδημίας ήταν μιάμιση φορά μεγαλύτερη από εκείνη τα τέσσερα τελευταία χρόνια των Μνημονίων.
Η φυσική μείωση που σημειώθηκε στους νομούς Ηρακλείου, Λασιθίου και Χανίων, στη Κρήτη και στο Σύνολο Χώρας οφείλεται βασικά στην αύξηση των θανάτων, η οποία τα δύο χρόνια της πανδημίας, ποσοστιαία, ήταν πολλαπλάσια εκείνης τα τέσσερα τελευταία χρόνια των Μνημονίων.
Στο Σύνολο Χώρας η μεγάλη διαφορά της φυσικής μείωσης του πληθυσμού ανάμεσα στις δύο περιόδους οφείλεται κατά κύριο λόγο στους 20.790 νεκρούς από την πανδημία τα έτη 2020 και 2021. Τα στοιχεία μέχρι το Σεπτέμβριο του 2022 δείχνουν ότι το σύνολο των θανάτων το έτος αυτό θα είναι υψηλότερο εκείνου του 2021 και η υπεροχή των θανάτων έναντι των γεννήσεων ανάλογη ή μεγαλύτερη εκείνης του 2021.
Δυστυχώς δεν γνωρίζουμε τον αριθμό των θανάτων από κορωνοϊό στην Κρήτη και στους νομούς της διότι ο ΕΟΔΥ, για ανεξήγητους λόγους, δεν δημοσιεύει στοιχεία για θανάτους από κορωνοϊό στους νομούς και στις περιφέρειες της χώρας.
Θα είναι τραγικό για το μέλλον της χώρας η υπεροχή των θανάτων έναντι των γεννήσεων στο Σύνολο Χώρας τα επόμενα χρόνια να διατηρηθεί στο ύψος των 50.000 και, τραγικότερο, να αυξηθεί.
Για το λόγο αυτό απαιτείται η άμεση λήψη δραστικών μέτρων (και όχι «ασπιρινών») για να βοηθηθούν οι νέοι που θέλουν να κάνουν οικογένεια και να αποκτήσουν παιδιά (τέτοια μέτρα περιλαμβάνονται στα πορίσματα της Βουλής για το δημογραφικό του 1993 και του 2019) και να ενισχυθεί σε προσωπικό και υλικοτεχνική υποδομή το Ε.Σ.Υ για να περιοριστεί η αύξηση των θανάτων.
*Ο Μανόλης Γ. Δρεττάκης είναι πρώην: αντιπρόεδρος της Βουλής, υπουργός και καθηγητής της ΑΣΟΕΕ.