Mίμης Ανδρουλάκης, ο άνθρωπος, ο πολιτικός, ο στοχαστής

Να εύχεσαι να ζήσεις σε ενδιαφέρουσα εποχή, είπε κάποιος Κινέζος σοφός. Ενδιαφέρουσα εποχή θεωρώ ότι είναι μια μεταιχμιακή κατάσταση που το παλιό πεθαίνει και το νέο δεν έχει ακόμη γεννηθεί.

Οπωσδήποτε δεν είναι μια εποχή ηρεμίας και κανονικότητας που φαίνεται ότι στις μέρες μας με τους ρευστούς καιρούς και τη γρήγορη αλλαγή δε θα ζήσουμε. Η γνώση εξελίσσεται ραγδαία και η θεσμική προστασία από τις αρνητικές επιπτώσεις της τεχνολογίας καθυστερεί. Ο Μίμης Ανδρουλάκης γεννήθηκε το 1951, μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα στιγμή για την ελληνική πολιτική πραγματικότητα.

Οι νικητές του εμφύλιου πολέμου με θράσος και αλαζονεία χρησιμοποίησαν τους κρατικούς μηχανισμούς με τις διώξεις, τα πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων και τις εξορίες όλων των αντιφρονούντων αθώων και ενόχων, αναιρώντας τη δημοκρατία και κάθε ελεύθερη έκφραση. Θα μεγαλώσει ανάμεσα στο μοδιστράδικο της μητέρας και στο τσαγκάρικο του πατέρα, όπου θα μυηθεί στα μυστικά του κόσμου και θα διαμορφώσει την ιδεολογία, που ως έφηβος και ώριμος άνδρας θα υπηρετήσει συνεχώς αναθεωρώντας και αναπροσαρμόζοντας.

Με τη δωρεάν παιδεία του Γεωργίου Παπανδρέου και φυσικά με την ευφυία του θα βρεθεί στο Πολυτεχνείο, σε μια δύσκολη σχολή σε μια δύσκολη ώρα, τη δικτατορία της χούντας. Εδώ θα πρωτοστατήσει και θα αρχίσει η συμμετοχή του στα δημόσια πράγματα. Αναμφισβήτητα είναι χαρισματικός με τη σημασία που δίδει ο Max Weber στην έννοια αυτή. Αν δεν έφτασε σε ηγετική θέση είναι επειδή πάντα προφητικά διέβλεπε στο μέλλον και δε δεχόταν τους συμβιβασμούς που απαιτεί η πολιτική πραγματικότητα.

Ίσως αυτή ήταν η κύρια αιτία που απομακρύνθηκε σταδιακά από την ενεργό πολιτική δράση και στράφηκε στη συγγραφή. Έχει μέχρι σήμερα εκδώσει αρκετούς τόμους που δύσκολα εντάσσονται σε μια κατηγορία. Είναι βιογραφίες, πολιτικά δοκίμια, μυθιστορηματικά αναγνώσματα. Όλα έχουν τη μεγάλη αρετή ότι ανοίγουν νέους ορίζοντες στον αναγνώστη και με την έρευνά του αποκαλύπτει κρυμμένα μυστικά και ντοκουμέντα. Αν δεν έχουν την επιστημονική εγκυρότητα ενός ιστορικού, αναντίλεκτα αποτελούν πολύτιμη ιστορική πηγή για τους ερευνητές.

Οι εκπομπές του στο ραδιόφωνο είναι ίσως οι καλύτερες ραδιοφωνικές εκπομπές που μεταδόθηκαν από το κατεκτημένο και πιο έγκυρο μέσο επικοινωνίας που έχουμε. Επειδή υπηρέτησα επί τριάντα χρόνια ως παραγωγός εκπομπών γνωρίζω πολύ καλά ότι αυτό είναι ένας άθλος.  Τα τελευταία δύο χρόνια εξέδωσε δύο τόμους αυτοβιογραφικούς, «Πριν σβήσουν τα φώτα» και «Κάτω από τις στάχτες» από τις εκδόσεις Πατάκη, και φαίνεται θα ακολουθήσει και ένας τρίτος τόμος.

Στα έργα του αυτά υπάρχουν τα πορτρέτα όλων των κορυφαίων προσώπων που έδρασαν μετά τη μεταπολίτευση, αρκετά άγνωστα πρόσωπα της καθημερινής ζωής, ερμηνεύονται στάσεις και συμπεριφορές, αποκαλύπτο- νται τυχαία γεγονότα που είχαν επιπτώσεις στην ιστορική πορεία.

Εκείνο όμως που μας εκπλήττει είναι η αίσθηση της κατανόησης και το πηγαίο χιούμορ που του επιτρέπει να ζωντανεύει καταστάσεις και να αποκαλύπτει τις αδυναμίες προσώπων τα οποία έζησε από κοντά. Και κάτι ακόμη πιο σημαντικό. Ξέρει να συγχωρεί όσους τον αδίκησαν και να βλέπει στωικά από κάποια απόσταση τα λάθη των άλλων αλλά και τα δικά του.

Η τεχνική της γραφής του και η διαχείριση του χρόνου δείχνει την ευρυμάθειά του και ερμηνεύει, γιατί, όχι μόνο στο προσκήνιο αλλά και στο παρασκήνιο, υπήρξε πάντα γοητευτικός και κατόρθωνε να ξεπερνά τις πολλαπλές δυσκολίες στην πλούσια ζωή του.  Αν ήμουν αναγκασμένος να τον χαρακτηρίσω με μια φράση, θα έλεγα ότι είναι ένας ερωτικός άνθρωπος που αγάπησε τη ζωή και είχε το θάρρος να κάνει τον πόνο του χαρά.

Ακόμη ότι διαθέτει την «κρητική» ματιά, όπως λέει ο Καζαντζάκης, που εκφράζει εκείνον που πορεύεται στην ζωή περισσότερο με το συναίσθημα παρά με τη λογική και προσπαθεί να κερδίζει την ελευθερία σε όλες της τις μορφές. Η σημερινή απαξίωση της πολιτικής και της αριστεράς δικαιώνει την απόφασή του να αποσυρθεί από την ενεργό δράση και να υπηρετήσει την Τέχνη που διδάσκει και τέρπει.

*Ο Ζαχαρίας Καραταράκης είναι φιλόλογος