Η τέχνη και η θυμοσοφία των Κρητών ποιητών-μαντιναδολόγων και μουσικών κρατά τη συνέχεια σε αξίες και νοήματα του μακραίωνου πολιτισμού της Κρήτης.
Πρόσφατα “έφυγε” από κοντά μας ένας σημαντικός παραδοσιακός μουσικός και ποιητής-μαντιναδολόγος, ο Βιαννίτης Μιχάλης Κουσκουμπεκάκης ή Κουσκουμπέκης, ο οποίος γεννήθηκε τις πρώτες δεκαετίες του 1900 στην Άνω Βιάννο. Ανέκαθεν, ήταν περιζήτητος στις παρέες και στα γλέντια.
Ήταν από τους πιο αυθεντικούς βιολάτορες-κρητικούς ποιητές-μαντιναδολόγους, που συνάμα βαστούσε γερά τις βιαννίτικες ρίζες. Όλοι που έχομε ακούσματα του βιολιού του νιώθουμε, ένα παραπάνω, την απώλεια. Θυμάμαι από εκείνον και τις παρακάτω μαντινάδες. Ωστόσο, είναι δυνατή και ικανή η παρακαταθήκη της έμπνευσής του. Κι από αυτήν τη θέση τον ευχαριστώ, εύχομαι αιωνία η μνήμη του και συλλυπούμαι θερμά την οικογένειά του.
Μαντινάδες:
Αν έρθει, Θε μου, τ’όνειρο, κάμε τη νύχτα χρόνο,
φθάνει με ’μένα η χαρά ενούς ονείρου μόνο.
Άφτω κερί, μα σβήνει μου, έχει δεν έχει αέρα,
μαρτυρική ζωή περνώ για σένα νύχτα-μέρα.
Το ’κόνισμα είναι ζωγραφιά, μα συ ’σαι από τη φύση,
λάμψη που δε μπορεί κανείς να τηνε ζωγραφίσει.
Όπου κι αν δεις το σ’ αγαπώ γραμμένο μην το σβήσεις,
γιατί πιστεύω πως κι εσύ μια μέρα θ’ αγαπήσεις.
Έκλαιγα και το δάκρυ μου στο σπίτι σου έχει φτάσει,
και μόλις το ’δες ήπιασες χώμα να το σκεπάσεις.
Έλα, χαρά τ’ ονείρου μου, του πόνου μου ακρογιάλι,
ταξιδεμένο κύμα μου, κι ας με χτυπήσεις πάλι.
Ο έρως είναι ιερός κι έχει σχολειό δικό του,
κι αλλοίμονο που θα γραφτεί στο βιβλιάριό του.
Αταλάντη Μιχελογιαννάκη-Καραβελάκη