Τα Τίρανα είναι μια ενδιαφέρουσα και συμπαθητική πρωτεύουσα, με πληθυσμό κοντά στις 500.000, χτισμένη σε ένα υψίπεδο (380 μ.) και περιβάλλεται από βουνά. ‘Ενας μικρός ποταμός -ρυάκι, ο Λάνα, με τα θολά νερά του, διασχίζει εγκιβωτισμένος, το κέντρο της. Υπάρχουν αρκετά υψηλά και μοντέρνα κτήρια, τα οποία καθώς είναι διάσπαρτα, καθιστούν εύκολο τον προσανατολισμό για τον επισκέπτη. Στο κέντρο, υπάρχουν φαρδιές λεωφόροι, με δενδροστοιχίες, πεύκα και πλατάνια.
Ιδιαίτερο χρώμα προσδίδουν τα κτήρια στο κέντρο, που κατασκεύασαν οι Ιταλοί, όταν η Αλβανία ήταν προτεκτοράτο τους, (1939). Κάτι όπως συμβαίνει στη χώρα μας με τα χαρακτηριστικά κτήρια στη Ρόδο, την Κω κ.α. Οι Αλβανοί αγαπούν το διάβασμα. Αυτό, τουλάχιστον συμπεραίνει κανείς από τις πολλές εκθέσεις βιβλίων σε εκθεσιακά κέντρα ή και στο δρόμο…
Γενικά, το πράσινο είναι άφθονο μέσα στην πόλη, με πολλά πάρκα με παγκάκια για την ξεκούραση του επισκέπτη και πλήθος από αγάλματα, προτομές και άλλες εικαστικές παρεμβάσεις. Στον τομέα της μετακίνησης, οι Αλβανοί είναι εκλεκτικοί. Από τα αυτοκίνητα που βλέπει κανείς, μπορεί να διακρίνει και κάποια… που δεν είναι Mercedes! Σε κάποιες περιπτώσεις, ο επισκέπτης διακρίνει μια κατάχρηση του χρώματος στις προσόψεις των κτισμάτων, ως αντίδραση προς το γκρίζο ή το μονόχρωμο, που είχε επιβάλει το καθεστώς του Χότζα!
Όμως, πίσω από τη βιτρίνα των μεγάλων κεντρικών λεωφόρων, μπορεί να συναντήσει ο επισκέπτης γειτονιές με χρώμα Ελλάδας του ‘50 ή του ’70, με δρόμους στενούς, ίσως και χωρίς άσφαλτο, με κατοικίες που για την εξωτερική τους όψη δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ κανείς, χωρίς επιχρίσματα και με τα τούβλα εμφανή… Μια δικαιολογία είναι, ότι η όψη της εγκατάλειψης, εξωτερικά, ήταν σκόπιμη, για να μην προκαλεί, σε χρόνια όπου το καθεστώς ήταν αυστηρό και απρόβλεπτο. Όμως, το κέντρο της μοντέρνας πόλης με τα καφέ, τα εστιατόρια, τις pub, τις μπουτίκ και τα μπαρ, τα καταστήματα με τις γνωστές διεθνείς φίρμες, βρίσκεται στην περιοχή Blloku, (δηλ. οικοδομικό Μπλοκ).
Κατά την περίοδο του κομμουνιστικού καθεστώτος, στην περιοχή αυτή, η πρόσβαση των πολιτών ήταν απαγορευμένη, καθώς οι κατοικίες εκεί ήταν για την ελίτ του Πολιτμπιρό της Αλβανίας. Σήμερα, πολλοί Αλβανοί, «μετεκπαιδευθέντες» στην Ελλάδα και ιδιαίτερα στο χώρο της εστίασης, λειτουργούν με επιτυχία τα δικά τους μπαρ, ταβέρνες, μαγαζιά κ.λπ.
Πολλοί μιλούν ελληνικά, ενώ στα κέντρα διασκέδασης, τα ελληνικά τραγούδια βρίσκονται στο ρεπερτόριο κάθε καλού μουσικού και τραγουδιστή. Στο χώρο της παιδείας, νησίδα ελληνικού πνεύματος είναι το Ελληνο-Αλβανικό Κολλέγιο «Αρσάκειο Τιράνων». Το Κολλέγιο στεγάζεται σε υπερσύγχρονα κτήρια και αξιοζήλευτες σχολικές εγκαταστάσεις, όπου οι ~450 αλβανοί μαθητές, μαζί με το πρόγραμμα των αλβανικών σχολείων, διδάσκονται με σύγχρονες διδακτικές προσεγγίσεις, την ελληνική γλώσσα.
Στο κέντρο της πόλης βρίσκεται το «μουσείο» Bunk-Art. Ήταν ένα υπόγειο πυρηνικό καταφύγιο, με τοιχία πάχους 2,4 μ., από τα πολλά (~175.000) που είχαν κατασκευαστεί στη χώρα από το 1981 – 86, με σκοπό να στεγάσει την ελίτ της αστυνομίας και του υπουργείου των Εσωτερικών, σε περίπτωση πυρηνικής εισβολής. Ήταν στις εμμονές του Ενβέρ Χότζα, ότι οι ιμπεριαλιστές Αμερικανοί ή οι Σοβιετικοί, θα μπορούσαν να εκδηλώσουν επίθεση κατά της Αλβανίας. Σήμερα, είναι αφιερωμένο στην ιστορία της αστυνομίας της χώρας, από την ίδρυσή της, ως τη δημιουργία της υπηρεσίας Ασφάλειας (Securimi), στην οποία στηρίχθηκε το καθεστώς Χότζα.
Είναι ένα μουσείο αφιερωμένο στα «εγκλήματα του Κομμουνισμού», όπως πληροφορεί φωτεινή πινακίδα στην είσοδο της υπόγειας κατασκευής. Εκεί, στο σύστημα των διαδρόμων και των διαδοχικών κελιών, εκτίθεται υλικό σχετικά με τις μεθόδους και τα όργανα που χρησιμοποιούσε η Ασφάλεια, για να εξουδετερώσει κάθε μορφή αντίστασης απέναντι στο καθεστώς του Χότζα (βασανιστήρια, στρατόπεδα συγκέντρωσης, εκτελέσεις).
Δύο πράγματα βρίσκονται «εν αφθονία» στην Αλβανία. Τα παντός είδους «Καζίνο» και τα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Σε κάθε γειτονιά, σχεδόν, ο επισκέπτης μπορεί να συναντήσει αίθουσες με τυχερά παιχνίδια, ξεκινώντας από «φρουτάκια» και φτάνοντας στη γνωστή οργανωμένη μορφή του καζίνου. Από την πλευρά της ύπαρξης ξένων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, η Αλβανία φαίνεται να κερδίζει αυτό που εμείς απεμπολούμε, ενσυνείδητα ή μη. Κρίμα, γιατί με τη την ελληνική γλώσσα, που είναι τόσο δημοφιλής (στο εξωτερικό), θα ήταν πολλοί εκείνοι που θα ήθελαν να σπουδάσουν στη χώρα μας, ελληνικά και όχι μόνο.
Όπως οι Ούγγροι ονομάζονται «Magyar» δηλ. Μαγυάροι και οι Φινλανδοί λέγονται «Suomi», έτσι και οι Αλβανοί αυτοαποκαλούνται «Shqiptar», δηλ. Αετοί, με τον αετό να είναι το σύμβολο στη σημαία τους. Είναι ένας λαός με έντονο το εθνικιστικό συναίσθημα, εργατικός και προσπαθεί να βρει το δρόμο του μέσα στο νέα δεδομένα της Ευρώπης.
Είναι μέλος του ΝΑΤΟ, από το 2009 και αναζητά την ευκαιρία να πάρει τη θέση της ανάμεσα στις χώρες της Ευρώπης (Ε.Ε.). Χωρίς καμία διάθεση ωραιοποίησης, μετά το άνοιγμα των συνόρων, η Αλβανία έχει εκμοντερνιστεί, έχει αναπτύξει εμπορικές σχέσεις με πολλές χώρες και έχει προσελκύσει πάμπολλες ξένες επενδύσεις. Αν τα Τίρανα είναι ο καθρέπτης της χώρας, τότε η Αλβανία πρέπει να βρίσκεται στο σωστό δρόμο, για ένα καλύτερο αύριο. Οι μισθοί στην χώρα αυτή κυμαίνονται από 150 – 350€/μήνα. Για βουλευτές, 1.050€, συν αποζημιώσεις.
Η χώρα μας, κάνει σοβαρές προσπάθειες να φτάσει στα επίπεδα των εργατικών Αλβανών, αν κάποια στρώματα δεν έχουν ήδη εξισωθεί μισθολογικά ή συνταξιοδοτικά με τα επίπεδα της Αλβανίας. Το κόστος ζωής στα Τίρανα είναι κοντά στο μισό του δικού μας ή και λιγότερο. Εισιτήρια σε μουσεία 1.40€ – 3,5€, καφές 0,5€ – 1€, τυρόπιτα 0,70€ – 1€, λαβράκι 4,20€/kg, σαρδέλα 2,10€/kg, γεύμα 5€ – 11€/άτομο. Μα τι γίνεται, τέλος πάντων; Θα ανοίξουμε ταβέρνα ή καφετέρια ;