Η εξαγγελία από τον Υπουργό Εσωτερικών κ. Παναγιώτη Σκουρλέτη, του νέου θεσμικού πλαισίου της Αυτοδιοίκησης «Κλεισθένης 1», θα αναδειχτεί, όπως ανάλογες εξαγγελίες ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, φθηνή επαναστατική προοδευτικότητα, αν το θεσμικό αυτό πλαίσιο δεν συνεπάγεται την ριζική αλλαγή του ξεπερασμένου αυτοδιοικητικού συστήματος, με την εφαρμογή ριζοσπαστικών θεσμικών τομών, χωρίς προϋποθέσεις και προαπαιτούμενα, που θα διαμορφώσουν ένα νέο πρωτοποριακό αυτοδιοικητικό περιβάλλον.
Ένα πρωτοποριακό αυτοδιοικητικό περιβάλλον νέας κουλτούρας συναινέσεων, συνεργασιών, συνθέσεων και της εγκατάλειψης των μονοπαραταξιακών λογικών, που επικαλέσθηκε για την κυβερνησιμότητα ο κ. Υπουργός, δεν επιτυγχάνεται με καταργήσεις, αντικαταστάσεις και συμπληρώσεις των διατάξεων του ν.3852/2010, (Σχέδιο « Καλλικράτης»), που συνιστούν το νέο θεσμικό πλαίσιο «Κλεισθένης 1» και αναφέρονται στο κείμενο της, από 27Απριλίου μέχρι 14 Μαΐου 2018, διενεργούμενης ήδη διαβούλευσης, αλλά με την ριζοσπαστική θεσμική αναθεώρησή του, που μεταξύ άλλων προϋποθέτει:
- Κατάργηση του ισχύοντος προσωπο-κεντρικού μοντέλου αυτοδιοικητικής εξουσίας του Περιφερειάρχη και Δημάρχου, με την αποδυνάμωση των εξουσιαστικών τους αρμοδιοτήτων και τη διαδοχή του από νέο θεσμο-κεντρικό μοντέλο, με κυρίαρχο το Περιφερειακό και Δημοτικό Συμβούλιο, οριζόμενα ως τα αρμόδια και αποκλειστικά όργανα κατανομής της αυτοδιοικητικής εξουσίας, με απλή διαφανή και αμερόληπτη δημοκρατική, μακράν της σημερινής διαδικασία. (Σχετικό άρθρο Πατρίς 24-4-2018).
- Θεσμοθέτηση χωριστού ψηφοδελτίου, για εκλογή Περιφερειαρχών και Δημάρχων και ενιαίου για εκλογή Περιφερειακών και Δημοτικών Συμβούλων. Θεσμική τομή καταλυτικών συνεπειών, που εμπεδώνει κουλτούρα συνεργασίας-συναινέσεων χωρίς ιδεοληψίες, εξαλείφει τις μονοπαραταξιακές λογικές (κηδεμονίες εξαρτήσεις ομηρίες) και εδραιώνει την αξιοσύνη ως κριτήριο επιλογής των αιρετών οργάνων.
- Θεσμοθέτηση ενδο-αυτοδιοικητικών προκριματικών διαδικασιών 2-3 μήνες προ των αυτοδιοικητικών εκλογών, με μέριμνα και ευθύνη των τοπικών υπηρεσιών της Αυτοδιοίκησης και με αυτοπροτάσεις υποψηφιοτήτων ενδιαφερόμενων ή προτάσεις κοινωνικών ομάδων, συλλόγων, σωματείων και οργανώσεων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, για την επιλογή των υποψηφίων αιρετών οργάνων της Αυτοδιοίκησης, από τις τοπικές και μόνο κοινωνίες. Θεσμική τομή, που κατοχυρώνει το αναφαίρετο δικαίωμα κάθε δημότη, να επιλέγει τους αιρετούς εκείνους, που θεωρεί κατάλληλους να προσφέρουν στα κοινά και να εκλέγει τους άξιους, που επιθυμεί να διαχειριστούν τις τύχες του από τις δικές του επιλογές και όχι από επιλογές (λίστες) και «χρίσματα» των κομμάτων, των τοπικών μηχανισμών και παραγόντων ή των περιφερειακών και δημοτικών παρατάξεων. Η επιλογή άλλωστε, ως πολιτική πράξη και όχι η εκλογή, είναι αυτή που καθιστά τον πολίτη υπεύθυνο των επιλογών του και κατά συνέπεια συμμέτοχο στην πολιτική ευθύνη αυτών, που επιλέγει και όχι εκείνων, που εκλέγει αλλά επιλέγουν άλλοι.
- Θεσμοθέτηση για όλα τα αιρετά αυτοδιοικητικά όργανα και φορείς:
α. Ορίου θητείας δύο αυτοδιοικητικών περιόδων, η υπέρβαση του οποίου θα αποτελεί κώλυμα εκλογιμότητας προκειμένου να εξασφαλίζεται η ανανέωση τους θεσμικά, να περιορίζονται οι δυνατότητες σύστασης πελατειακών μηχανισμών και ψηφοθηρικών δικτύων, να αποτρέπεται η επαγγελματικοποίηση υπηρεσιών του θεσμού και να μη γίνεται δια βίου άσκηση πολιτικής, η οικιοθελής προσφορά στα κοινά.
β. Διακριτών ρόλων, που θα ορίζουν με σαφήνεια και ακρίβεια την αποστολή και το έργο ενός εκάστου, θα κατανέμουν αρμοδιότητες και ευθύνες και θα λογοδοτούν οι αρμόδιοι και υπεύθυνοι για τις πράξεις και παραλείψεις τους. Ρόλοι, που θεσμικά θα κατοχυρώσουν και στην Αυτοδιοίκηση, τη «συνέχεια της διοίκησης», που στερείται.
γ. Ανάκλησης αιρετού αυτοδιοικητικού οργάνου με πρόταση μομφής, που επίσημα θα υποστηρίζεται από το πλειοψηφικό ποσοστό του εκλογικού σώματος από το οποίο εκλέχτηκε. Όροι κανόνες και περιορισμοί θα περιορίζουν την κατάχρηση του θεσμού από κακόβουλες ή άλλες προθέσεις.
Ρηξικέλευθες θεσμικές τομές που διαμορφώνουν ένα πρωτοποριακό μοντέλο αυτοδιοικητικής διακυβέρνησης δεν αναφέρθηκαν στα θέματα του Συνεδρίου ΚΕΔΕ και ΕΝΠΕ στις 18 και 19-4-2018, ούτε φαίνεται να είναι στις προθέσεις και διαθέσεις των αυτοδιοικητικών μας αρχόντων, γιατί συνεπάγονται:
α. Ισχυρή πολιτική βούληση και αποφασιστικότητα κυβέρνησης να πραγματώσει, χωρίς προϋποθέσεις και προαπαιτούμενα, τις επιβαλλόμενες θεσμικές ριζοσπαστικές τομές, αψηφώντας το όποιο πολιτικό κόστος.
β. Τόλμη και γενναιότητα των θεσμικών οργάνων της Αυτοδιοίκησης, να ξεπεράσουν τα αντιδραστικά αντανακλαστικά, για διάσωση των κεκτημένων «νυν εχόντων», που μέχρι σήμερα υπονομεύουν «τα δυνατόν γενέσθαι» στον αυτοδιοικητικό χώρο.
γ. Αμερόληπτη και καλόπιστη ενημέρωση του εκλογικού σώματος προκειμένου:
–Να πεισθούν οι δημότες και τα όργανα της αυτοδιοίκησης ότι οι θεσμικές τομές και αλλαγές υπηρετούν ειλικρινείς προθέσεις και διαθέσεις για τον εκσυγχρονισμό του αυτοδιοικητικού χώρου και όχι πολιτικές και κομματικές σκοπιμότητες.
–Να εδραιωθεί ευρύτερη κοινωνική συναίνεση και αποδοχή των νέων θεσμικών μεταρρυθμιστικών αλλαγών.
–Να αξιοποιηθεί το εντονότατο καθολικό λαϊκό αίτημα για ριζικές τομές και αλλαγές στο ήδη ξεπερασμένο και διαβρωμένο αυτοδιοικητικό μας σύστημα.
Οι όψιμες αξιώσεις των συνδικαλιστικών οργάνων της ΚΕΔΕ και ΕΝΠΕ για την προώθηση ενός νέου κανονιστικού πλαισίου και την υιοθέτηση ενός νέου μοντέλου αυτοδιοικητικής διακυβέρνησης, με βάση, όχι την εφαρμογή θεσμικών τομών, αλλά τις βαρύγδουπες αρχές της ενότητας, του προγραμματισμού, της ολοκλήρωσης των διοικητικών ενεργειών, της συγκέντρωσης του διοικητικού έργου και της επάρκειας και καταλληλότητας των πόρων, που δημοσιοποιήθηκαν με το τελικό ψήφισμα του κοινού Συνεδρίου, αν δεν εκφράζουν αποπροσανατολιστικές σκέψεις για τη διάσωση κεκτημένων και του αλώβητου του αυτοδιοικητικού καθεστώτος, σίγουρα αποτελούν μέρος μιας κακόγουστης σωκρατικής ειρωνείας.
Παρά τις διακηρυχθείσες προθέσεις, ούτε και η κυβέρνηση της ριζοσπαστικής Αριστεράς φαίνεται διατεθειμένη να πραγματώσει τις θεσμικές αυτές παρεμβάσεις τομές και αλλαγές, που έχει ανάγκη η Αυτοδιοίκηση. Αρκείται σε ένα ρετουσάρισμα, χωρίς ιδιαίτερο πολιτικό κόστος, του συνολικού θεσμικού πλαισίου οργάνωσης και λειτουργίας της Αυτοδιοίκησης, μέσω του νέου θεσμικού πλαισίου «Κλεισθένης 1», με αιχμή το εκλογικό σύστημα και εφαρμογή της απλής αναλογικής, που αποτελεί βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση παρά τις επικλήσεις ακυβερνησιμότητας, της ΚΕΔΕ και ΕΝΠΕ, που μάλλον προθέσεις διάσωσης εκφράζουν του σημερινού καθεστώτος.
Η απουσία από το νέο θεσμικό πλαίσιο, παρεμβάσεων αλλαγών και τομών, που εξαλείφουν το καθεστώς της αδιαφάνειας και διαφθοράς, αλλά και των παθογενειών και αδυναμιών που διαχρονικά βαρύνουν την Αυτοδιοίκηση, μας βεβαιώνει σίγουρα πως χάνεται μια ακόμη ευκαιρία ριζοσπαστικής επαναθεσμοποίησης του συνολικού θεσμικού πλαισίου οργάνωσης και λειτουργίας της Αυτοδιοίκησης.
Ευκαιρία που μόνο κυβέρνηση της Αριστεράς διαθέτει το συγκριτικό πλεονέκτημα να αξιοποιήσει, λόγω του αμέτοχου και ανεύθυνου που ο ρόλος της επέβαλε στις μεταπολιτευτικές κυβερνητικές πολιτικές στο χώρο της Αυτοδιοίκησης και οι οποίες κατά κοινή ομολογία και παραδοχή είναι εκείνες, που κατέστησαν το κράτος πολιτικά αναξιόπιστο και την Αυτοδιοίκηση λειτουργικά αναποτελεσματική.
Εκτενέστερη γνωστική πληροφόρηση, που δεν επιτρέπουν τα περιορισμένα όρια του άρθρου, στο δικτυακό τόπο http://www.opengov.gr Πρόγραμμα «Κλεισθένης 1».
* Ο Μανώλης Κομπολάκης είναι τ. ειδικός σύμβουλος νομάρχη, τ. δημοτικός σύμβουλος
e-mail: [email protected]