Κάτω από συνθήκες δεκάχρονης και ίσως μεγαλύτερης οικονομικής και μαζί της πρόσφατης υγειονομικής κρίσης λόγω της πανδημίας του κορονοϊού, η οποία δεν λέει ακόμα να μας εγκαταλείψει, σε μέρες πολλαπλώς δύσκολες, η κυκλοφορία ενός βιβλίου με πολιτιστικές ψηφίδες μιας μεγάλης περιφέρειας, αποτελεί πραγματικό άθλο και για έναν επιπλέον λόγο.
Αναφέρομαι στο γεγονός ότι με την ολοένα και αυξανόμενη διείσδυση στις μικρότερες κυρίως ηλικίες της κοινωνίας μας πολυποίκιλων αλλότριων επιδράσεων, η επινόηση, η συγγραφή, και το σπουδαιότερο η έκδοση και παρουσία ενός τέτοιου πονήματος, εκατόν πενήντα σελίδων, προξενεί όχι μόνο ευχάριστη έκπληξη αλλά και ευχαρίστηση!
Το βιβλίο “Ψηφίδες Βιαννίτικης ιστορίας”, εκδόθηκε από Πνευματικό κέντρο Άνω Βιάννου «Περικλής Βλαχάκης» (Ηράκλειο, Μάιος 2022), με κύριο πρωταγωνιστή στην όλη προσπάθεια, τον γνωστό μας ορθοπεδικό γιατρό και πολιτισμολόγο, Αγησίλαο Αλιγιζάκη.
Θα μπορούσαμε φυσικά να ισχυριστούμε ότι ήταν αναμενόμενο για όσους τυχαίνει να τον γνωρίζουν εκ του σύνεγγυς. Πέρα από την καθημερινή του ενασχόληση με το λειτούργημα του γιατρού, παραμένει αθεράπευτα αμετανόητος εραστής της τέχνης, κυρίως της μουσικής και του χορού. Γεννημένος στη Γένοβα της Ιταλίας και μεγαλωμένος στα όμορφα Χανιά, σήμερα ζει και δραστηριοποιείται στο Ηράκλειο.
Σε ετούτη τώρα την εκδοτική του επιτυχία, η εμβληματικής σημασίας ερευνητική του προσπάθεια γύρω από τον πολιτισμό της επαρχίας αυτής, προστίθεται στις άλλες που αφορούν την ίδια περιοχή του Νομού Ηρακλείου, με την οποία ο συγγραφέας έχει κάποια ιδιαίτερη σχέση και αγάπη. Πρόκειται για ένα βιβλίο πλούσιο σε πληροφορίες που περιστρέφονται στην καθημερινότητα των απλών πολιτών των χωριών και συνοικισμών της. Είναι στην κυριολεξία ένα διαχρονικό πανόραμα της κοινωνικής και πολιτιστικής κίνησης, με άλλα λόγια.
Μικρά κείμενα και ψηφίδες Βιαννίτικης ιστορίας, οι οποίες είδαν το φως της δημοσιότητας στα “Βιαννίτικα Νέα” από διάφορους αρθρογράφους, και στις οποίες δεν έγιναν παρεμβάσεις από μεριάς του Αγησίλαου Αλιγιζάκη. Διαβάζουμε, για παράδειγμα, στην ‘Επίταξη’ για τις κλοπές των ζώων της περιοχής από τους Γερμανούς κατακτητές, όπως τις βίωσε ο Ν. Θεοδοσάκης (Βιαννίτικα Νέα, 25 Ιουνίου 1981), μικρό παιδί τον Μάιο του 1942: «Η επιτροπή των Γερμανών, έβλεπε τα ζώα, τα διάλεγε και τα φόρτωνε στα φορτηγά.
Μόλις γέμιζε το ένα, ακολουθούσε το άλλο. Με τον τρόπο αυτό έπαιρναν είτε ένα είτε και δύο από τα ζώα από τους φτωχούς αγρότες, οι οποίοι δεν μπορούσαν να οργώσουν τα χωράφια τους. Το ίδιο βράδυ, όταν επέστρεψαν στα σπίτια τους και η οικογένεια τούς έβλεπε χωρίς τα ζώα, έκλαιγαν γυναίκες και παιδιά… όλη τη νύχτα ήταν ένα σύθρηνο το χωριό… Την άλλη μέρα το πρωί, έζεψαν ο ένας τον άλλο και πήγαν να οργώσουν’!
Στο τέλος του βιβλίου, στο κεφάλαιο “Βιβλιογραφία”, αναφέρονται λεπτομερώς οι τίτλοι των άρθρων, οι συγγραφείς τους και η ημερομηνία δημοσίευσης. Μικρές ψηφίδες ιστορίας που ενώθηκαν και έγιναν ένα μικρό αλλά ξεχωριστό συνοθύλευμα, μια όμορφη εικόνα όπως γίνεται άλλωστε με την ανάμιξη αυτών των λιλιπούτειων αντικειμένων.
Στάσεις ζωής και συμπεριφοράς, οι οποίες αφηγούνται συνοπτικά την ιστορία του πολιτισμού της συγκεκριμένης περιοχής, καθώς ανασύρονται από τη λήθη γνωστά και άγνωστα στοιχεία του πολιτιστικού παρελθόντος, αφήνοντας τον αναγνώστη να ερμηνεύσει και αξιολογήσει τις πολιτισμικές εκφάνσεις.
Συμπαραστάτης στις επιθυμίες του Αλιγιζάκη, το Πνευματικό κέντρο Άνω Βιάννου «Περικλής Βλαχάκης». Στο παράρτημα, συλλεκτικές φωτογραφίες ιστορικών μορφών της ευθύτερης περιοχής. Μια έκδοση πλημμυρισμένη από μνήμες και βιώματα των ανθρώπων της Βιάννου, καθ’ όλα καλοδεχούμενη και αξιέπαινη!
* Ο Γιώργος Σχορετσανίτης είναι χειρουργός και διευθυντής του χειρουργικού τομέα στο ΠΑΓΝΗ