Σε προηγούμενα άρθρα μας στην εφημερίδα «Πατρίς» είχαμε εξετάσει, χωριστά, τη μεταβολή του συνολικού πληθυσμού και τα ποσοστά ανεργίας στις περιφέρειες και στο Σύνολο Χώρας τα μνημονιακά σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη.
Δεν εξετάσαμε, όμως, τον πληθυσμό, καθώς το εργατικό δυναμικό ετών ηλικίας 15 και άνω (στο οποίο αναφέρονται τα στοιχεία για την ανεργία), το σύνολο των απασχολουμένων, τους απασχολούμενους στο δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, τη μερική απασχόληση, την απασχόληση κατά τομείς (γεωργία, δάση και αλιεία, βιομηχανία, κατασκευές και υπηρεσίες), τον αριθμό των ανέργων και των μακροχρόνια ανέργων και πώς όλα αυτά μεταβλήθηκαν από το έτος 2008, στο οποίο ξέσπασε η παγκόσμια κρίση και στη συνέχεια επιβλήθηκαν από τους δανειστές τα Μνημόνια στη χώρα μας, μέχρι πρόσφατα.
Στα τρία άρθρα της σειράς αυτής (ένα κάθε μήνα) θα εξετάσουμε τις μεταβολές όλων των παραπάνω στις περιφέρειες και στο Σύνολο Χώρας το 2017 (έτος για το οποίο δόθηκαν πρόσφατα τα σχετικά στοιχεία) σε σχέση με το 2008. Τα στοιχεία που χρησιμοποιούμε για τα έτη αυτά είναι της έρευνας της αγοράς εργασίας της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), η οποία διεξάγεται κάθε μήνα και κάθε τρίμηνο.
Στο πρώτο άρθρο της σειράς αυτής, θα εξετάσουμε τον πληθυσμό και το εργατικό δυναμικό (στο Μέρος Ι) και τη συνολική απασχόληση, την απασχόληση στο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα (στο Μέρος ΙΙ) και τις μεταβολές τους το 2017 σε σχέση με το 2008. Τόσο στο άρθρο αυτό όσο και στα επόμενα θα αναφερόμαστε πάντοτε στους ηλικίας 15 ετών και άνω. Αυτό θα αναγράφεται μόνο στους Πίνακες.
Ι. ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ
Στις τρεις πρώτες στήλες του Πίνακα 1 δίνεται ο πληθυσμός σε χιλιάδες τα έτη 2008 και 2017 και η ποσοστιαία μεταβολή τους το 2017 σε σχέση με το 2008 στις 13 περιφέρειες και στο Σύνολο Χώρας, στις τρεις επόμενες το εργατικό δυναμικό σε χιλιάδες, δηλαδή το άθροισμα απασχολουμένων και ανέργων (ο οικονομικά ενεργός πληθυσμός της χώρας) και στις τρεις τελευταίες το ποσοστό που αντιπροσωπεύει το εργατικό δυναμικό στο συνολικό πληθυσμό (το ποσοστό του ενεργού πληθυσμού). Το υπόλοιπο ποσοστό είναι ο μη οικονομικά ενεργός πληθυσμός, δηλαδή οι άνδρες και γυναίκες που για διάφορους λόγους δεν εργάζονται και δεν αναζητούν εργασία.
Από τον Πίνακα 1 φαίνεται ότι το 2017 σε σχέση με το 2008:
– ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ σε χιλιάδες μειώθηκε στο Σύνολο Χώρας και σε 10 από τις 13 περιφέρειες, σε 1 περιφέρεια (Στερεά Ελλάδα) έμεινε ουσιαστικά αμετάβλητος και σε 2 αυξήθηκε (στην Κρήτη και, περισσότερο, στο Νότιο Αιγαίο). Η μεγαλύτερη μείωση σημειώθηκε στην Αττική και στη Δυτική Μακεδονία. Η μείωση του πληθυσμού στο Σύνολο Χώρας οφείλεται στην υπεροχή των θανάτων έναντι των γεννήσεων και στη νέα μετανάστευση κυρίως σε χώρες της Ε.Ε. αλλά και σε άλλες. Η μείωση που σημειώθηκε στις 10 περιφέρειες οφείλεται στους ίδιους λόγους αλλά και στην εσωτερική μετανάστευση. Η αύξηση στο Νότιο Αιγαίο και στην Κρήτη οφείλεται στην υπεροχή των γεννήσεων έναντι των θανάτων και στην εσωτερική μετανάστευση.
-Το ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ σε χιλιάδες μειώθηκε στο Σύνολο Χώρας και σε 10 περιφέρειες και αυξήθηκε σε 3 (Βόρειο Αιγαίο, Νότιο Αιγαίο και Δυτική Ελλάδα), ο αυξήσεις, όμως, αυτές, σε απόλυτους αριθμούς είναι πολύ μικρές (λίγες χιλιάδες). Η μεγαλύτερη μείωση σημειώθηκε στην Αττική και στην Ήπειρο. Μείωση σημειώθηκε και στην Κρήτη (η τρίτη μικρότερη).
– Το ΠΟΣΟΣΤΟ ΤΟΥ ΕΝΕΡΓΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ μειώθηκε στο Σύνολο Χώρας και σε 10 περιφέρειες, ενώ σε 3 αυξήθηκε (Δυτική Ελλάδα, Δυτική Μακεδονία και Βόρειο Αιγαίο). Οι διαφορές αυτές οφείλονται στους διαφορετικούς ρυθμούς μεταβολής του πληθυσμού και του εργατικού δυναμικού. Η μείωση στην Κρήτη οφείλεται στο ότι το εργατικό δυναμικό μειώθηκε ενώ ο πληθυσμός αυξήθηκε. Παρ’ όλα αυτά Κρήτη κατείχε την 1η θέση στο ύψος του ποσοστού αυτού το 2008 και τη 2η το 2017, ενώ το Αιγαίο τη 2η το 2008 και την 1η το 2017 (το υψηλότερο ποσοστό στις δύο αυτές περιφέρειες οφείλεται κυρίως στις ευκαιρίες απασχόλησης στον τουρισμό). Θα πρέπει, όμως, να σημειωθεί το ποσοστό του ενεργού πληθυσμού της χώρας μας είναι από τα μικρότερα στην Ε..Ε. λόγω κυρίως του χαμηλού ποσοστού συμμετοχής των γυναικών στο εργατικό δυναμικό.
ΙΙ. ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ
Στις τρεις πρώτες στήλες του Πίνακα δίνεται το σύνολο των απασχολουμένων σε χιλιάδες τα έτη 2008 και 2017 και η ποσοστιαία μεταβολή τους το 2017 σε σχέση με το 208 στις 13 περιφέρειες και στο Σύνολο Χώρας, στις τρεις επόμενες οι απασχολούμενοι στον ευρύτερο δημόσιο τομέα και στις τρεις τελευταίες εκείνων που απασχολούνται στον ιδιωτικό τομέα. Απασχολούμενοι είναι όσοι εργάζονταν τις μέρες που έγινε η σχετική έρευνα, ανεξάρτητα από το πόσες ώρες (βλέπε και στο επόμενο άρθρο τους πλήρως και μερικώς απασχολούμενους).
Από τον Πίνακα 2 φαίνεται ότι το 2017 σε σχέση με το 2008:
-ΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΩΝ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΩΝ σε χιλιάδες μειώθηκε σε όλες τις περιφέρειες και στο Σύνολο Χώρας. Η μεγαλύτερη μείωση σημειώθηκε στην Αττική και η μικρότερη στο Βόρειο Αιγαίο. Η μείωση στην Κρήτη ήταν ή 4η μικρότερη.
-ΟΙ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΟΙ ΣΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΤΟΜΕΑ σε χιλιάδες μειώθηκαν σε όλες τις περιφέρειες και στο Σύνολο Χώρας. Η μεγαλύτερη μείωση σημειώθηκε στα Ιόνια Νησιά και η μικρότερη στο Νότιο Αιγαίο. Στην Κρήτη σημειώθηκε η δεύτερη μικρότερη μείωση. Ο βασικός λόγος της μείωσης στον δημόσιο τομέα είναι ήταν το ότι οι συνταξιοδοτηθέντες (πρόωρα ή κανονικά) ήταν πολύ περισσότεροι από τους λιγοστούς προσληφθέντες λόγω των δεσμεύσεων που ανέλαβαν όλες οι κυβερνήσεις έναντι των δανειστών μας.
-ΟΙ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΟΙ ΣΤΟΝ ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ σε χιλιάδες μειώθηκαν σε όλες τις περιφέρειες και στο Σύνολο Χώρας. Η μεγαλύτερη μείωση σημειώθηκε στην Ήπειρο και η μικρότερη στο Βόρειο Αιγαίο. Στην Κρήτη σημειώθηκε η 6η μεγαλύτερη μείωση. Ο βασικός λόγος της μείωσης αυτής είναι η εκτίναξη της ανεργίας στα ύψη εξαιτίας των μέτρων των Μνημονίων (βλέπε σχετικά το τρίτο άρθρο της σειράς αυτής).
Η μείωση των απασχολούμενων στον δημόσιο τομέα στο Σύνολο Χώρας ήταν μεγαλύτερη απ’ ό,τι στον ιδιωτικό τομέα. Το ίδιο ισχύει και για 8 από τις 13 περιφέρειες, ενώ, αντίθετα, η μείωση στον ιδιωτικό τομέα ήταν μεγαλύτερη σε 5, ανάμεσα στις οποίες και η Κρήτη.
Από την ανάλυση αυτή φάνηκε πόσο βαθιές είναι οι επιπτώσεις των μέτρων των Μνημονίων στον πληθυσμό, στο εργατικό δυναμικό και στους απασχολούμενους.
Στον ιδιωτικό τομέα εκατοντάδες χιλιάδες επιχειρήσεων έκλεισαν και το προσωπικό τους προστέθηκε στους ανέργους ενώ πολλοί ελεύθεροι επαγγελματίες οδηγήθηκαν στην ανεργία κυρίως λόγω των αβάστακτων φόρων και εισφορών.
Στον δημόσιο τομέα η πολύ μεγάλη μείωση των απασχολουμένων για το λόγο που προαναφέρθηκε αποψίλωσε κρίσιμους τομείς όπως ο τομέας της υγείας στον οποίο υπάρχουν μεγάλες ελλείψεις σε ιατρικό προσωπικό και ακόμα μεγαλύτερες σε νοσηλευτικό προσωπικό.
Πολύ μεγάλες είναι οι ελλείψεις στο διδακτικό προσωπικό των ΑΕΙ/ΤΕ λόγω συνταξιοδοτήσεων και ελάχιστων διορισμών. Τόσο στους τομείς αυτούς όσο και σε άλλους η συμπλήρωση των κενών, αν θα γίνει, θα απαιτήσει πολλά χρόνια.
Στο επόμενο άρθρο θα εξετάσουμε την πλήρη και μερική απασχόληση καθώς και την απασχόληση στους τομείς της γεωργίας, δασών και αλιείας, της βιομηχανίας, των κατασκευών και των υπηρεσιών.
*Ο Μανόλης Γ. Δρεττάκης είναι πρώην αντιπρόεδρος της Βουλής, υπουργός και καθηγητής της ΑΣΟΕΕ