Η ανάλυση των αποτελεσμάτων των ευρωεκλογών της 26ης Μαΐου (Ε.19) σε σχέση με εκείνες του 2014 (Ε.14) επικεντρώθηκε στη σύγκριση των ποσοστών των έγκυρων ψηφοδελτίων που πήραν τα κόμματα που εξέλεξαν Ευρωβουλευτές τόσο στις Ε.14 όσο και στις Ε.19, δηλαδή η Ν.Δ., ο ΣΥΡΙΖΑ, το ΚΙΝ.ΑΛ (ΠΑΣΟΚ), το Κ.Κ.Ε. και τη Χρυσή Αυγή (Χ.Α.) Δεν έγινε όμως ανάλογη σύγκριση των ψήφων που πήραν τα κόμματα αυτά και στις ποσοστιαίες μεταβολές τους στις 13 Περιφέρειες και στις 60 εκλογικές περιφέρειες.
Στο άρθρο αυτό θα εξετάσουμε τις ψήφους που πήραν τα πέντε κόμματα στην Κρήτη και τους νομούς της στις Ε.14 και τις Ε.19 και τις ποσοστιαίες μεταβολές τους και θα τις συγκρίνουμε με τις αντίστοιχες στην Επικράτεια. Η αναλυτική σύγκριση της Κρήτης με της άλλες 12 Περιφέρειες και των 4 εκλογικών περιφερειών της Κρήτης με τις άλλες 56 δεν μπορεί να γίνει, λόγω του χώρου της εφημερίδας που απαιτείται για τους μεγάλους Πίνακες με τα στοιχεία τους. Για το λόγο θα περιοριστούμε στο να αναφέρουμε τη θέση τόσο της Κρήτης στις 13 Περιφέρειες όσο και των τεσσάρων εκλογικών περιφερειών της στις 60.
Για τους σκοπούς του άρθρου αυτού τις 60 εκλογικές περιφέρειες θα τις αναφέρουμε ως νομούς, δεδομένου ότι 54 από αυτές είναι και νομοί της χώρας (οι υπόλοιπες 6 εκλογικές περιφέρειες είναι οι 5 Τομείς στους οποίους έχει χωριστεί η Αττική και το εξωτερικό).
Στην 1η στήλη του πρώτου μέρους του Πίνακα δίνονται οι ψήφοι που πήρε η Ν.Δ. στις Ε.14 στην Κρήτη και στους νομούς της και στην Επικράτεια, στη 2η στις Ε.19 και στην 3η η ποσοστιαία μεταβολή τους στις Ε.19 σε σχέση με τις Ε.14. Στις επόμενες τρεις στήλες δίνονται τα αντίστοιχα στοιχεία για τον ΣΥΡΙΖΑ και στις τρεις τελευταίες η διαφορά των ψήφων Ν.Δ.–ΣΥΡΙΖΑ και η μεταβολή τους. Στις τρείς πρώτες στήλες του δεύτερου μέρους δίνονται τα αντίστοιχα στοιχεία του ΚΙΝ.ΑΛ. (με κορμό το ΠΑΣΟΚ), στις τρεις επόμενες του Κ.Κ.Ε. και στις τρεις τελευταίες της Χ.Α.
Από τον Πίνακα 1 φαίνεται ότι στις Ε.19 σε σχέση με τις Ε.14 οι ψήφοι που πήρε:
– Η Ν.Δ. αυξήθηκαν στην Κρήτη και στους νομούς της και τα ποσοστά αύξησής τους ήταν πολύ μεγαλύτερα από εκείνο στην Επικράτεια. Το ποσοστό αύξησης στην Κρήτη ήταν το μεγαλύτερο στις 13 Περιφέρειες και εκείνα στους 4 νομούς περιλαμβάνονται από τα 6 μεγαλύτερα στους 60, το ποσοστό της μάλιστα της αύξησης στον νομό Χανίων είναι το μεγαλύτερο στους 60 και διπλάσιο εκείνου της Επικράτειας. Σημειωτέον ότι οι ψήφοι της Ν.Δ αυξήθηκαν σε όλες τις Περιφέρειες και σε όλους τους νομούς.
– Ο ΣΥΡΙΖΑ αυξήθηκαν στον νομό Ρεθύμνης και ελάχιστα στον νομό Ηρακλείου, ενώ στους νομούς Λασιθίου και Χανίων καθώς και στην Κρήτη μειώθηκαν. Το ποσοστό μείωσης στην Κρήτη ήταν το μικρότερο στις 9 Περιφέρειες στις οποίες οι ψήφοι του μειώθηκαν (στις υπόλοιπες 4 οι ψήφοι του αυξήθηκαν). Οι μειώσεις στους νομούς Χανίων και Λασιθίου περιλαμβάνονται στους 41 στους οποίους σημειώθηκε μείωση τους και οι αυξήσεις στους νομούς Ηρακλείου και Ρεθύμνου στους 19 στους οποίους σημειώθηκε αύξηση.
– Εξαιτίας των μεγάλων διαφορών στις μεταβολές στις ψήφους που πήραν η Ν.Δ. και ο ΣΥΡΙΖΑ, όπως φαίνεται από τις τρεις τελευταίες στήλες του πρώτου μέρους του Πίνακα, σημειώθηκαν μεγάλες ανατροπές στη σχέση των ψήφων που πήραν τα δύο αυτά κόμματα. Πιο συγκεκριμένα: (α) Ενώ στις Ε.14 οι ψήφοι που πήρε ο ΣΥΡΙΖΑ στην Κρήτη και στους νομούς της και στην Επικράτεια ήταν περισσότερες από εκείνες της Ν.Δ., στις Ε.19, στους νομούς Λασιθίου και Ρεθύμνης και στην Επικράτεια ήταν λιγότερες ή πολύ λιγότερες. Στην Επικράτεια μάλιστα η διαφορά υπέρ της Ν.Δ. στις Ε.14 ήταν υπερδιπλάσια της διαφοράς υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ στις Ε.14, και (β) Η υπεροχή του ΣΥΡΙΖΑ έναντι της ΝΔ. στην Κρήτη και στους νομούς Ηρακλείου και Χανίων υπέστη μεγάλη μείωση στις Ε.19. Στο νομό Ηρακλείου μειώθηκε περισσότερο από το μισό, στον νομό Χανίων σχεδόν κατά 90% και στην Κρήτη κατά τα τρία τέταρτα.
– Του ΚΙΝ.ΑΛ. αυξήθηκαν στην Κρήτη στους νομούς Ηρακλείου και Λασιθίου και μειώθηκαν στους νομούς Ρεθύμνης και Χανίων. Η αύξηση στην Κρήτη ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη στις 8 Περιφέρειες στις οποίες οι ψήφοι του αυξήθηκαν (στις υπόλοιπες 5 μειώθηκαν). Οι αυξήσεις στους νομούς Ηρακλείου και Λασιθίου περιλαμβάνονται στους 20 στους οποίους σημειώθηκε αύξηση και η μείωση στους νομούς Ρεθύμνης και Χανίων στους 40 στους οποίους σημειώθηκε μείωση. Η μείωση στον νομό Ρεθύμνης ήταν ελάχιστη σε σχέση με τη μείωση στην Επικράτεια, ενώ η μείωση στον νομό Χανίων υπερδιπλάσια εκείνης στην Επικράτεια.
– Του Κ.Κ.Ε. μειώθηκαν στην Κρήτη και σε τρεις νομούς και αυξήθηκαν ελάχιστα στον νομό Λασιθίου. Η μείωση στην Κρήτη ήταν η μικρότερη στις 13 Περιφέρειες (σε όλες σημειώθηκε μείωσή τους). Η αύξηση στον νομό Λασιθίου ήταν η μικρότερη στους 4 στους οποίους σημειώθηκε αύξηση, ενώ οι μειώσεις στους νομούς Ηρακλείου, Ρεθύμνης και Χανίων περιλαμβάνονται στους 56 στους οποίους σημειώθηκε μείωσή τους. Όλες οι μειώσεις στην Κρήτη και στους τρεις νομούς ήταν μικρότερες ή πολύ μικρότερες από τη μείωση που σημειώθηκε στην Επικράτεια.
– Της Χ.Α. μειώθηκαν στην Κρήτη και στους τέσσερις νομούς της. Οι μειώσεις αυτές, παρότι ήταν σημαντικές, ήταν μικρότερες από τη μείωση στην Επικράτεια. Μείωση σημειώθηκε τόσο στις 13 Περιφέρειες όσο και στους 60 νομούς. Η μείωση στην Κρήτη ήταν η 3η μικρότερη στις 13 Περιφέρειες και οι μειώσεις στους τέσσερις νομούς από τις μικρότερες στις 60 στις οποίες μειώθηκαν.
Από την ανάλυση που έγινε στο άρθρο αυτό φάνηκε ότι υπάρχουν μεγάλες διαφορές στην αύξηση ή μείωση των ψήφων των πέντε κομμάτων στην Κρήτη και τους νομούς της από την υπόλοιπη χώρα στις Ε.19 σε σχέση με τις Ε.14.
Η αύξηση των ψήφων του ΣΥΡΙΖΑ στους νομούς Ρεθύμνης και Ηρακλείου και η ελάχιστη μείωσή τους στην Κρήτη και η αύξηση των ψήφων του ΚΙΝ.ΑΛ στους νομούς Ηρακλείου και Λασιθίου και στην Κρήτη οφείλεται στο γεγονός ότι στην Κρήτη κατά παράδοση υπερτερούν τα κόμματα που προσελκύουν κεντρώους ψηφοφόρους (Ένωση Κέντρου πριν από τη δικτατορία, ΠΑΣΟΚ στη μεταπολίτευση). Παρόλ’ αυτά σημειώθηκαν οι σημαντικές ανατροπές υπέρ της Ν.Δ. που προαναφέρθηκαν, γεγονός που δείχνει ότι η Ν.Δ. ενίσχυσε σημαντικά τις δυνάμεις της στην Κρήτη.
Η Χ.Α. απώλεσε σημαντικό «έδαφος» ενώ το Κ.Κ.Ε., έχασε μεν δυνάμεις, αλλά οι απώλειες του στην Κρήτη ήταν μικρότερες απ’ ό, τι στην υπόλοιπη χώρα.
Ένα ερώτημα που γεννιέται είναι αν τα όσα αναφέρθηκαν στο άρθρο αυτό θα επαναληφθούν στις Βουλευτικές εκλογές της 7ης Ιουλίου σε σχέση με τις Βουλευτικές εκλογές του 2015, δεδομένου ότι, σε αντίθεση με τις Ευρωεκλογές, το αποτέλεσμα θα κρίνει ποια θα είναι η επόμενη κυβέρνηση. Οι δημοσκοπήσεις που θα γίνουν την τελευταία εβδομάδα πριν από τις εκλογές θα αποτελέσουν μια ένδειξη για την απάντηση στο ερώτημα αυτό.
Η τελική απάντηση όμως, θα δοθεί από αυτούς που θα προσέλθουν να ψηφίσουν την ημέρα των εκλογών και ιδιαίτερα αν το σύνολο τους θα είναι μεγαλύτερο ή μικρότερο από εκείνο στις Ευρωεκλογές της 26 Μαΐου, δηλαδή αν η αποχή θα είναι μικρότερη ή μεγαλύτερη, δεδομένου ότι, για πρώτη φορά στην πρόσφατη ιστορία των εκλογικών αναμετρήσεων, διεξάγονται Βουλευτικές το Ιούλιο. Ένας επιπλέον παράγων είναι πόσα από τα κόμματα που μετείχαν στις Ευρωεκλογές της 26ης Μαΐου θα κατορθώσουν να καταρτίσουν συνδυασμούς στις εκλογικές περιφέρειες και να μετάσχουν στις Βουλευτικές εκλογές της 7ης Ιουλίου.
*Ο Μανόλης Γ. Δρεττάκης είναι πρώην: αντιπρόεδρος της Βουλής, υπουργός και καθηγητής της ΑΣΟΕΕ