Ένας τρόπος με τον οποίο μπορεί να υπολογιστεί η επίπτωση της πανδημίας του κορωναϊού στους θανάτους είναι εκείνος που καθιερώθηκε από τις Στατιστικές Υπηρεσίες. Πρόκειται για τη σύγκριση των θανάτων μια συγκεκριμένη εβδομάδα των τριών ετών της πανδημίας (2020-2022) με το μέσο όρο της αντίστοιχης εβδομάδας των τεσσάρων τελευταίων ετών πριν από την πανδημία (2016-2019).
Η διαφορά που προκύπτει ως ποσοστό του μέσου όρου των ετών 2016-2019 είναι η πλεονάζουσα ή υπερβάλλουσα θνησιμότητα.
Ένας απλούστερος τρόπος δίνει ίδια με τον παραπάνω αποτελέσματα για τη πλεονάζουσα θνησιμότητα. Με τον τρόπο αυτό πρώτα βρίσκουμε το μέσο όρο των θανάτων την τετραετία πριν από τον κορωναϊό 2016-2019, μετά το μέσο όρο των θανάτων την τριετία της πανδημίας 2020-2022 και την ποσοστιαία αύξηση τους σε σχέση με το μέσο όρο της τετραετίας 2016-2019. Η αύξηση αυτή είναι η πλεονάζουσα θνησιμότητα την τριετία 2020-2022.
Αυτό τον απλούστερο τρόπο εφαρμόσαμε για τον υπολογισμό της πλεονάζουσας θνησιμότητας Ελλήνων, αλλοδαπών και του συνόλου τους στους νομούς, στις περιφέρειες και στο Σύνολο Χώρας την τριετία της πανδημίας.
Στο άρθρο αυτό θα δώσουμε τα σχετικά αποτελέσματα μόνο στην Κρήτη και τους νομούς της και στο Σύνολο Χώρας και θα αναφερθούμε στη σχέση τους με τους άλλους νομούς και τις περιφέρειες. Τα στοιχεία είναι από τη βάση δεδομένων της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ).
Στην 1η στήλη του πρώτου μέρους του Πίνακα δίνεται ο μέσος όρος των θανάτων των Ελλήνων στην Κρήτη και τους νομούς της και στο Σύνολο Χώρας την τετραετία 2016-2019, στη 2η την τριετία 2020-2022 και στην 3η την ποσοστιαία αύξηση του μέσου των ετών 2020-2022 σε σχέση με το μέσο όρο της τετραετίας 2016-2019 (την πλεονάζουσα θνησιμότητα την τριετία της πανδημίας).
Στο δεύτερο μέρος δίνονται τα ίδια στοιχεία για τους αλλοδαπούς και στο τρίτο για σύνολό τους (Ελλήνων και αλλοδαπών).
Από την τελευταία στήλη του Πίνακα φαίνεται ότι υπάρχουν μεγάλες διαφορές στην πλεονάζουσα θνησιμότητα την τριετία του κορωναϊου ανάμεσα στους νομούς της Κρήτης. Αναλυτικότερα στους:
-ΕΛΛΗΝΕΣ η υψηλότερη σημειώθηκε στο νομό Ηρακλείου και η χαμηλότερη στο νομό Λασιθίου. Ανάμεσα στους 51 νομούς της χώρας σε ό,τι αφορά το ύψος της ο νομός Ηρακλείου κατέχει την 29η θέση, ο νομός Ρεθύμνης την 34η, ο νομός Χανίων την 35η και ο νομός Λασιθίου την 41η. Ανάμεσα στις 13 περιφέρειες η Κρήτη έχει την 3η χαμηλότερη.
-ΑΛΛΟΔΑΠΟΥΣ υψηλότερη σημειώθηκε στο νομό Χανίων και η χαμηλότερη στο νομό Ρεθύμνης. Ανάμεσα στους 51 νομούς της χώρας σε ό,τι αφορά το ύψος της ο νομός Χανίων κατέχει την 26η θέση, ο νομός Λασιθίου την 35η, ο νομός Ηρακλείου την 37η και ο νομός Ρεθύμνης την 42η. Ανάμεσα στις 13 περιφέρειες η Κρήτη κατέχει την 9η θέση.
-ΣΥΝΟΛΟ η υψηλότερη σημειώθηκε στο νομό Ηρακλείου και η χαμηλότερη στο νομό Λασιθίου. Ανάμεσα στους 51 νομούς της χώρας σε ό,τι αφορά το ύψος της ο νομός Ηρακλείου κατέχει την 30η θέση, ο νομός Χανίων την 34η, ο νομός Ρεθύμνης την 35η και ο νομός Λασιθίου την 42η. Ανάμεσα στις 13 περιφέρειες η Κρήτη έχει την 3η χαμηλότερη.
Η μεγάλη διαφορά στην πλεονάζουσα θνησιμότητα ανάμεσα στου νομούς και στις περιφέρειες της χώρας οφείλεται σε μια πλειάδα παραγόντων, η επίπτωση των οποίων πρέπει να ερευνηθεί από τους ειδικούς.
Ενδεικτικά αναφέρουμε: τους κλάδους απασχόλησης, τις συνθήκες διαβίωσής, το εισόδημα, το ποσοστό ανεργίας, το ποσοστό εμβολιασμού, την τήρηση των μέτρων προφύλαξης, τις κλιματικές διαφορές κλπ. στους 51 νομούς και τις 13 περιφέρειες της χώρας.
Θα πρέπει, τέλος, να σημειώσουμε ότι το σύνολο της διαφοράς των θανάτων των τριών ετών της πανδημίας από το μέσο όρο της τετραετίας 2016-2019 στο Σύνολο Χώρας ανέρχεται σε 49.904, ενώ το σύνολο των καταγεγραμμένων θανάτων από κορωναϊό τα έτη αυτά ήταν 36.532.
Η διαφορά των 12.847 θανάτων μπορεί να οφείλεται από τη μια μεριά στη μη καταγραφή θανάτων από τον κορωναϊό και από την άλλη στην αναμενόμενη (χωρίς κορωναϊό) αύξηση των θανάτων.
Για παράδειγμα το σύνολο των θανάτων την τριετία 2014-2016 ήταν 353.711 και εκείνο της επόμενης τριετίας 2017-2019 ήταν 369.679, διαφορά (προ κορωναϊού) επιπλέον θανάτων 15.968.
Ο Μανόλης Γ. Δρεττάκης είναι πρώην αντιπρόεδρος της Βουλής, υπουργός και καθηγητής της ΑΣΟΕΕ