Στα μέσα Οκτωβρίου η Στατιστική Υπηρεσία της Ε.Ε. έδωσε στη δημοσιότητα στοιχεία για τα ποσοστά του πληθυσμού από τη μια μεριά εκείνων που έχουν εισόδημα κάτω από το 60% του ενδιάμεσου διαθέσιμου εισοδήματος (δηλαδή εισόδημα το οποίο εγκυμονεί φτώχεια) καθώς και εκείνων που ζουν με υλική στέρηση στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. το έτος 2018. Στο άρθρο αυτό θα εξετάσουμε μόνο το δεύτερο ποσοστό στις περιφέρειες και στο Σύνολο Χώρας.
Σύμφωνα με το ορισμό που δίνει η Eurostat με υλική στέρηση ζουν όσοι, εξαιτίας της έλλειψης πόρων και πείρας, αδυνατούν να αντιμετωπίσουν τουλάχιστον 4 από τα 9 παρακάτω, δηλαδή να:
(α) πληρώνουν δόσεις δανείων ή λογαριασμούς οργανισμών κοινής ωφέλειας,
(β) έχουν ικανοποιητική θέρμανση στο σπίτι το χειμώνα,
(γ) καλύπτουν απρόβλεπτες δαπάνες,
(δ) τρώνε κρέας ή ψάρι ή κάτι αντίστοιχο κάθε δεύτερη μέρα,
(ε) πάνε διακοπές για μια εβδομάδα,
(στ) έχουν αυτοκίνητο,
(ζ) έχουν πλυντήριο ρούχων,
(η) έχουν έγχρωμη τηλεόραση, και
(θ) έχουν σταθερό και κινητό τηλέφωνο.
Στην 1η στήλη του Πίνακα δίνεται ο αριθμός όσων ζούσαν με υλική στέρηση στις περιφέρειες και στο Σύνολο Χώρας το έτος 2018 και στη 2η το ποσοστό που αντιπροσώπευαν στον πληθυσμό τους.
Από τη 2η στήλη του Πίνακα φαίνεται ότι το μεγαλύτερο ποσοστό που αντιπροσώπευαν στον πληθυσμό όσοι ζούσαν με υλική υστέρηση είχε η περιφέρεια της Δυτικής Ελλάδας (νομοί Αιτωλοακαρνανίας, Αχαΐας και Ηλείας) και το μικρότερο η Ήπειρος (νομοί Ιωαννίνων, Θεσπρωτίας, Πρέβεζας και Άρτας).
Η Κρήτη ανάμεσα στις περιφέρειες της χώρας είχε το 4ο μεγαλύτερο ποσοστό. Μεγαλύτερο από εκείνο της Κρήτης εκτός από τη Δυτική Ελλάδα είχαν το Νότιο Αιγαίο (νομοί Δωδεκανήσου και Κυκλάδων) και η Ανατολική Μακεδονία και Θράκη (νομοί Δράμας, Καβάλας, Έβρου, Ξάνθης, Κομοτηνής).
Δυστυχώς δεν υπάρχουν στοιχεία στη βάση δεδομένων της Εurostat για όσους ζούσαν με υλική υστέρηση στις 13 περιφέρειες της χώρας πριν από το 2018. Υπάρχουν όμως για το Σύνολο Χώρας, όπως και για τα άλλα κράτη της Ε.Ε. Από τα στοιχεία αυτά φαίνεται ότι ο αριθμός όσων ζούσαν με υλική υστέρηση στη χώρα μας:
– Τα έτη 2010-2016 αυξάνονταν συνεχώς εξαιτίας της εφαρμογής των μέτρων των δύο πρώτων μνημονίων από τις κυβερνήσεις Ν.Δ.- ΠΑΣΟΚ και του τρίτου μνημονίου από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, από 1.198.029 ή 11,0% του πληθυσμού το 2009 σχεδόν διπλασιάστηκε και έφτασε στα 2.302.050 ή 21,5% του πληθυσμού.
– Τα 2017 και 2018, δηλαδή τα δύο τελευταία χρόνια της μειώθηκαν στο 1.764.000 ή το 16,7% του πληθυσμού. Η μείωση αυτή οφείλεται εν μέρει στη μικρή ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας και, κυρίως (σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Αρχή) λόγω του ότι ένας αριθμός εκείνων που στερούνταν μέχρι το 2016 στερούνταν 4 από τα όσα προαναφέρθηκαν, τα έτη 2017 και 2018 μπόρεσαν να καλύψουν το ένα από αυτά και να στερούνται μόνο τρία.
Σε ό, τι αφορά τη θέση της Ελλάδας ανάμεσα στα κράτη μέλη της Ε.Ε. θα πρέπει να σημειωθεί εδώ ότι το ποσοστό όσων ζούσαν με υλική στέρηση σε 24 κράτη-μέλη της Ε.Ε για τα οποία υπάρχουν στοιχεία για όλα τα έτη:
– Το 2014 σε σχέση με το 2009 αυξήθηκε σε 14 κράτη και μειώθηκε σε 10. Στην Ελλάδα σημειώθηκε η 3η μεγαλύτερη αύξηση (τις δύο πρώτες θέσεις, με μεγαλύτερη αύξηση, κατείχαν η Ολλανδία και η Μάλτα), αντίθετα
– Το 2018 σε σχέση με ο 2014 μειώθηκε σε 19 κράτη και αυξήθηκε σε 5. Η μείωση στην Ελλάδα ήταν μια από τις μικρότερες (15η).
Εξαιτίας των παραπάνω μεταβολών η Ελλάδα ενώ το 2009 κατείχε την 7η θέση, το 2014 ανέβηκε στην 4η εξαιτίας της μεγάλης αύξησης του ποσοστού που προαναφέρθηκε και το 2018, λόγω της μικρότερης μείωσης σε σχέση με τα άλλα κράτη, ανέβηκε στην 3η θέση. Μεγαλύτερο ποσοστό από την Ελλάδα κατείχαν μόνο η Βουλγαρία και η Ρουμανία.
Από τα όσα προαναφέρθηκαν δεν δικαιολογείται κανείς εφησυχασμός για τη μείωση του ποσοστού εκείνων που ζούσαν στη χώρα μας με υλική στέρηση δεδομένου ότι τα περισσότερα από τα κράτη μέλη της Ε.Ε. πέτυχαν μεγαλύτερη μείωσή του.
Αντίθετα, από τη μια μεριά το γεγονός ότι μόνο η Βουλγαρία και η Ρουμανία βρίσκονταν το έτος 2018 σε χειρότερη θέση με μεγαλύτερο ποσοστό όσων ζούσαν με υλική στέρηση από εκείνο της χώρας μας και από την άλλη ότι 1.764.000 (από τους οποίους 109.395 στην Κρήτη) εξακολουθούσαν το περασμένο έτος να ζουν με υλική υστέρηση, αποτελούν αδιάψευστα στοιχεία που δείχνουν ότι η χώρα μας πολύ απέχει από το να έχει επανέλθει στην «κανονικότητα» που διαφημίζει η Ν.Δ.
*Ο Μανόλης Γ. Δρεττάκης είναι πρώην: αντιπρόεδρος της Βουλής, Υπουργός και Καθηγητής της ΑΣΟΕΕ