Η προβολή στο μέλλον αποτελεί το πιο κατάλληλο εργαλείο για να βρίσκεσαι σε αρμονία με την εποχή μας. Με αυτόν τον τρόπο στρέφεις το βλέμμα σου μπροστά. Αποτιμάς το παρελθόν χωρίς να καταφεύγεις σε ανεπίκαιρους φορμαλισμούς. Αντιμετωπίζεις τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες του παρόντα χρόνου. Το κυριότερο, διαμορφώνεις τις προϋποθέσεις για να κερδίσεις τις μάχες που καλείσαι να δώσεις.
Μολονότι αρκετοί υποστηρίζουν την ανάγκη ενός καινούργιου πολιτικού υποδείγματος, εντούτοις στην πράξη δεν φαίνονται διατεθειμένοι να το υπηρετήσουν. Είτε γιατί στερούνται του απαραίτητου εξοπλισμού. Είτε διότι παραμένουν δέσμιοι παρωχημένων αντιλήψεων και νοοτροπιών.
Έτσι άλλωστε, εξηγείται και το γεγονός της υστέρησης. Η δύναμη της συνήθειας υπερβαίνει αυτή της αλλαγής. Οι μεταβολές πραγματοποιούνται σε φάσεις γόνιμης δημιουργίας. Αντιθέτως σε στιγμές δύσκολες και οριακές, εμφανή είναι τα στοιχεία της στασιμότητας ακόμη και της φθοράς.
Αντιπαραβάλλοντας το χθες με το σήμερα, εύκολα μπορούμε να κάνουμε τις αναγκαίες συγκρίσεις. Στη διάρκεια της δεκαετούς κρίσης επικρατούσε ο πολιτικός πρωτογονισμός. Ο δημόσιος λόγος ήταν ιδιαίτερα φορτισμένος. Απέπνεε εχθροπάθεια και μισαλλοδοξία. Στηριζόταν σε επιζήμια στρατηγήματα. Βρισκόταν εκτός πραγματικότητας. Και το σημαντικότερο, λειτουργούσε ως ανασταλτικός παράγοντας για να μπει η χώρα σε τροχιά απεξάρτησης από τις τυποποιημένες και απαρχαιωμένες αναγνώσεις.
Παρά τα άτολμα βήματα, η μετάβαση σε μια νέα περίοδο αποτυπώνεται σε πολλά επίπεδα. Ωστόσο, το στοίχημα είναι ακόμη ανοιχτό. Και τούτο διότι το υπάρχον κομματικό σύστημα έχει εμπεδωμένες σχέσεις και δομές, οι οποίες μπλοκάρουν τις επιχειρούμενες αλλαγές. Και πρωτίστως συντηρούν και αναπαράγουν ξεπερασμένα ιδεολογήματα, εγκλωβίζοντας την πολιτική ζωή σε άγονες και ναρκοθετημένες περιοχές.
Αναμφίβολα, μια μεγάλη έκπληξη ήταν ο εορτασμός των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση. Η συνάντησή μας με την Ιστορία έδειξε ότι μπορεί να γίνει στο πεδίο του μέλλοντος. Το παρελθόν είναι πρόσφορο μόνον όταν αφυπνίζει και πυροδοτεί ναρκωμένες συνειδήσεις. Σε αυτό το μήκος κύματος κινήθηκαν οι δημόσιες παρεμβάσεις της Προέδρου της Δημοκρατίας.
Η Κατερίνα Σακελλαροπούλου απέδειξε ότι διαθέτει την απαραίτητη διαχειριστική επάρκεια. Αλλά και μια ισχυρή, προοδευτική και αυθύπαρκτη πολιτική ταυτότητα. Η παρουσία της στο ανώτατο πολιτειακό αξίωμα αποδεικνύεται εξαιρετικά χρήσιμη. Μπορώ να πω ότι ενσαρκώνει την πολιτισμική μας προσαρμογή στη σύγχρονη εποχή σε αντίθεση με τον προκάτοχό της.
Η πολιτικότητά της την οποία κάποιοι εξ’ αρχής αμφισβήτησαν, εδράζεται σε μια δέσμη νέων ιδεών και προσεγγίσεων. Δεν ακολουθεί τις παραδοσιακές νόρμες. Ούτε είναι επηρεασμένη από τις επικρατούσες αντιλήψεις στην κομματική σκηνή. Κρατώντας ιδανική απόσταση από τον παρωχημένο και ξύλινο πολιτικό λόγο, εκφράζει μια στρατηγική εξωστρέφειας. Αναγκαία για την εναρμόνιση μας με το σημερινό διεθνές και ευρωπαϊκό περιβάλλον.
Με άλλα λόγια, συνδέοντας τον πατριωτισμό με τον κοσμοπολιτισμό, αντιστρατεύεται τις ανώφελες εθνικιστικές εξάρσεις και ψυχώσεις. Απορρίπτοντας τη ρητορική του υπερπατριωτισμού, τα φοβικά σύνδρομα και τις σκιαμαχίες, που χρόνια τώρα κυριαρχούν στο δημόσιο βίο, παραδίδει μαθήματα ορθολογισμού. Επειδή η πολιτική οφείλει να είναι το μέτρο του πολιτισμού μας, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας εμπράκτως αναδεικνύει τη σημασία ενός διαφορετικού τρόπου άσκησής της, αφήνοντας στην άκρη βερμπαλισμούς και φαντασιώσεις.
Αν κάτι προκύπτει ως γενική εκτίμηση είναι ότι η αξία στην πολιτική δεν προσμετράται με έναν ακατάλληλο εξοπλισμό ιδεοληψιών, αγκυλώσεων και συντηρητισμού. Ούτε με κομματικά ένσημα. Απεναντίας, συνδέεται ευθέως με την ικανότητα να αντιλαμβάνεσαι και να διαχειρίζεσαι εύστοχα και αποτελεσματικά, τις ανάγκες και τις απαιτήσεις της κάθε συγκυρίας.
*Ο Γιώργος Πανταγιάς είναι σύμβουλος Στρατηγικής και Επικοινωνίας, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της POLITY A.E.