Εδώ και πολλές δεκαετίες ο κινηματογράφος θεωρείται μια σύνθετη μορφή τέχνης στην οποία ο θεατής μπορεί να εκπαιδευτεί. Υπό αυτήν την έννοια, η ύπαρξη των όρων «cineliteracy» και «film literacy», που μεταφράζονται ως κινηματογραφικός εγγραμματισμός ή αλφαβητισμός, ορίζοντας την ικανότητα παρακολούθησης, κατανόησης και παραγωγής των κινηματογραφικών ταινιών, δηλώνει τη δυνατότητα εκπαίδευσης στην τέχνη του κινηματογράφου ως ενός ακόμη είδους αλφαβητισμού.
Βέβαια ο κινηματογράφος πάνω απ’ όλα είναι απόλαυση, είναι μαγεία, είναι τέχνη και χωρίς αμφιβολία έχει αποδειχθεί ένα δημοφιλές μέσο, με μεγάλη αναπαραστατική δυνατότητα για την ανακάλυψη και την κατανόηση του κόσμου.
Μάλιστα μια κινηματογραφική ταινία μπορεί να αποτελέσει τη δίοδο μέσα από την οποία θα εξερευνηθούν διαφορετικές πραγματικότητες αλλά και διαφορετικοί τρόποι θέασης αυτών των πραγματικοτήτων. Ιδιαίτερα όταν η επαφή του θεατή γίνεται με καλλιτεχνικά έργα που ορίζονται έξω από τα όρια της βιομηχανίας της μαζικής κουλτούρας, που στοχεύει περισσότερο στη διασκέδαση παρά στην ψυχαγωγία και στην ελεύθερη καλλιτεχνική έκφραση, τότε πολύ περισσότερο μπορούν να διευρυνθούν οι πνευματικοί ορίζοντες του θεατή παρουσιάζοντας έναν κόσμο διαφορετικών πραγματικοτήτων και οπτικών, αυξάνοντας την κριτική ικανότητα του θεατή, όχι μόνο πάνω στο καλλιτεχνικό έργο καθεαυτό αλλά και στο δικό του περιβάλλον.
Αν η τέχνη μάς αποκαλύπτει τρόπους να εκφραστούμε και να γνωρίσουμε τον εαυτό μας και τον κόσμο γύρω μας, τότε η συστηματική επαφή με την τέχνη του κινηματογράφου συμβάλλει στην κατανόηση και κριτική πρόσληψη του οπτικοακουστικού μας πολιτισμού. Υπό αυτήν την έννοια, η κινηματογραφική εκπαίδευση θα πρέπει να θεωρείται ως ένα βασικό στοιχείο δημοκρατίας, αφού συντελεί στην απογύμνωση των τρόπων θέασης της πραγματικότητας, που συχνά δεν ανταποκρίνονται σε αυτή.
Σήμερα στην Ελλάδα ελάχιστος χρόνος αφιερώνεται για τέχνη του κινηματογράφου στα σχολεία. Την ίδια στιγμή το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για Παιδιά και Νέους σε συνεργασία με το Νεανικό Πλάνο, την μοναδική στην Ελλάδα ταινιοθήκη παιδικών και νεανικών ταινιών προσφέρουν υψηλής ποιότητας κινηματογραφική εκπαίδευση, όπως το εγκεκριμένο από το ΥΠΠΕΘ εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Μαθήματα στο σκοτάδι» για μαθητές/τριες της Α/θμιας και Β/θμιας Εκπαίδευσης.
Αν αναλογιστούμε ότι στο διαγωνιστικό τμήμα της φετινής διοργάνωσης του 21ου Φεστιβάλ Ολυμπίας συμμετείχαν ταινίες προερχόμενες από πενήντα διαφορετικές χώρες και ότι στην 18η Camera Zizanio, -την σημαντικότερη Συνάντηση Νεανικής Οπτικοακουστικής Δημιουργίας στην Ευρώπη, στο πλαίσιό της οποίας διαγωνίζονται ταινίες που έχουν δημιουργήσει μαθητές απ’ όλον τον κόσμο- είχαμε 257 συμμετοχές από την Ελλάδα και τον κόσμο, τότε μπορούμε να κατανοήσουμε τη σημασία ύπαρξης και ανάπτυξης αυτών των κινηματογραφικών γιορτών για τα παιδιά και τους νέους.
Στα παιδικά και νεανικά φεστιβάλ κινηματογράφου συναντιούνται παιδιά και νέοι με διαφορετικά πολιτισμικά και κοινωνικά υπόβαθρα έχοντας την δυνατότητα να παρακολουθήσουν ένα αξιόλογο σύνολο από ταινίες που τους αφορούν και σε μεγάλο βαθμό αντικατοπτρίζουν τον κόσμο μέσα από τα δικά τους μάτια.
Όλη αυτή η αλληλεπίδραση και το κοινό κινηματογραφικό βίωμα μετουσιώνεται σε οικουμενικά πολιτισμικά σημεία αναφοράς, αμβλύνοντας τις αντιθέσεις, κατανοώντας τα κοινά σημεία και την διαφορετικότητα των πολιτισμών.
Σας προσκαλώ να γνωρίσετε και εσείς από κοντά ένα από τα μεγαλύτερα φεστιβάλ στο είδος του, το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας που θα βρίσκεται στο Ηράκλειο με βραβευμένες ταινίες της 21ης διοργάνωσής του το Σαββατοκύριακο 23-24 Μαρτίου στον κινηματογράφο Βιτσέντζο Κορνάρο. Ένα Φεστιβάλ Κινηματογράφου για παιδιά, νέους και σινεφίλ όλων των ηλικιών!
* Η Ευαγγελία-Λίζα Θεμελή είναι θεωρητικός κινηματογράφου