Σε πολλά άρθρα μας στην εφημερίδα «Πατρίς» έχουμε αναλύσει τις επιπτώσεις των μνημονίων στις γεννήσεις, στους θανάτους και στη φυσική μεταβολή του πληθυσμού (γεννήσεις μείον θανάτους) στην Κρήτη και στους νομούς της σε σύγκριση με τις άλλες περιφέρειες, τους άλλους νομούς και το σύνολο χώρας.
Στα περισσότερα άρθρα, συγκρίναμε τα μεγέθη αυτά το τελευταίο έτος για το οποίο υπήρχαν στοιχεία σε σύγκριση με το 2008, έτος που ξέσπασε η παγκόσμια οικονομική κρίση (οι επιπτώσεις της οποίας έγιναν πολύ αισθητές στη χώρα μας το 2009) και στη συνέχεια της επιβλήθηκαν από τους δανειστές τα μνημόνια λόγω της αδυναμίας της να εξυπηρετεί το δυσθεώρητο δημόσιο χρέος.
Στα άρθρα που προαναφέρθηκαν δεν συγκρίναμε τη συνολική επίπτωση των μέτρων των μνημονίων στα δημογραφικά μεγέθη τη μνημονιακή περίοδο σε σχέση με προηγούμενες ισόχρονες περιόδου.
Στο άρθρο αυτό θα εξετάσουμε τις επιπτώσεις αυτές την οκταετία 2009-2016 σε σχέση με τις οκταετίες 1993-2000 και 2001-2008.
Όλα τα στοιχεία που χρησιμοποιούμε είναι από τη βάση δεδομένων της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (της ΕΛΣΤΑΤ).
Στην 1η στήλη του πρώτου μέρους του πίνακα δίνονται οι γεννήσεις την οκταετία 1993-2000 στην Κρήτη και στους νομούς της και στο σύνολο χώρας, στη 2η την οκταετία 2001-2008 και στην 3η την οκταετία 2009-2016.
Στην 4η στήλη δίνεται η ποσοστιαία μεταβολή τους τη δεύτερη σε σύγκριση με την πρώτη οκταετία και στην 5η η ποσοστιαία μεταβολή τους την 3η σε σχέση με τη 2η οκταετία.
Στο δεύτερο μέρος δίνονται τα στοιχεία για τους θανάτους και στο τρίτο για τη φυσική μεταβολή.
Από τον την 4η και 5η στήλη του πίνακα 1 φαίνεται ότι:
ΟΙ ΓΕΝΝΗΣΕΙΣ
-Τη δεύτερη σε σχέση με την πρώτη οκταετία αυξήθηκαν στην Κρήτη και στους νομούς της και οι αυξήσεις ήταν μεγαλύτερες από εκείνη στο σύνολο χώρας. Η μεγαλύτερη αύξηση σημειώθηκε στο νομό Χανίων και η μικρότερη στο νομό Λασιθίου. Οι αυξήσεις αυτές οφείλονται βασικά στις γεννήσεις από αλλοδαπές την οκταετία 2001-2008. Σε 30 νομούς παρουσιάζεται αύξηση και στους υπόλοιπους μείωση. Η μεγαλύτερη αύξηση σημειώθηκε στο νομό Δωδεκανήσου και η μικρότερη στο νομό Κερκύρας.
Η μεγαλύτερη μείωση σημειώθηκε στο νομό Κυκλάδων και η μικρότερη στο νομό Φωκίδας. Η αύξηση στο νομό Χανίων ήταν η 3η μεγαλύτερη σε μέγεθος, στο νομό Ρεθύμνης η 8η, στο νομό Ηρακλείου η 9η και στο νομό Λασιθίου η 16η. Σε 10 περιφέρειες της χώρας σημειώθηκε αύξηση και σε τρεις μείωση. Η μεγαλύτερη αύξηση σημειώθηκε στην Κρήτη και η μεγαλύτερη μείωση στη Δυτική Μακεδονία.
-Την τρίτη σε σχέση με τη δεύτερη οκταετία, εξαιτίας των επιπτώσεων των μέτρων των μνημονίων και της νέας μετανάστευσης Ελλήνων και αλλοδαπών (λόγω της ανεργίας) οι γεννήσεις μειώθηκαν τόσο από Ελληνίδες όσο και από αλλοδαπές στην Κρήτη και στους νομούς της, οι μειώσεις όμως αυτές ήταν μικρότερες απ’ ό, τι στο σύνολο χώρας. Η μεγαλύτερη μείωση σημειώθηκε στο νομό Λασιθίου και η μικρότερη στο νομό Χανίων.
Σε όλους τους νομούς της χώρας σημειώθηκε μείωση. Η μεγαλύτερη μείωση σημειώθηκε στο νομό Φλώρινας και η μικρότερη στο νομό Λευκάδας. Στο νομό Λασιθίου σημειώθηκε η 25η σε μέγεθος μείωση, το νομό Ηρακλείου η 27η, στο νομό Ρεθύμνης η 31η και το νομό Χανίων η 44η (η δεύτερη μικρότερη μετά από εκείνη στο νομό Λευκάδας). Σε όλες τις περιφέρειες της χώρας σημειώθηκε μείωση. Η μεγαλύτερη μείωση σημειώθηκε στη δυτική Μακεδονία και μικρότερη στην Ήπειρο. Στην Κρήτη σημειώθηκε η 4η μικρότερη σε μέγεθος μείωση.
ΟΙ ΘΑΝΑΤΟΙ
-Τη δεύτερη σε σχέση με την πρώτη οκταετία αυξήθηκαν στην Κρήτη και στους νομούς της. Οι αυξήσεις στο νομό Ηρακλείου και στην Κρήτη ήταν μεγαλύτερες απ’ ό, τι στο σύνολο χώρας, ενώ στους υπόλοιπους νομούς μικρότερες. Η μεγαλύτερη αύξηση σημειώθηκε στο νομό Ηρακλείου και μικρότερη στο νομό Λασιθίου. Σε 32 νομούς της χώρας σημειώθηκε αύξηση και στους υπόλοιπους μείωση.
Η μεγαλύτερη αύξηση σημειώθηκε στο νομό Θεσσαλονίκης και η μικρότερη στο νομό Ξάνθης. Η μεγαλύτερη μείωση σημειώθηκε στο νομό Ευρυτανίας και η μικρότερη στο νομό Δράμας. Στο νομό Ηρακλείου σημειώθηκε η 6η σε μέγεθος αύξηση, στο νομό Χανίων η 23η, στο νομό Ρεθύμνης η 26η και στο νομό Λασιθίου η 31η (η δεύτερη μικρότερη). Σε 12 περιφέρειες της χώρας σημειώθηκε αύξηση και σε 1 (βόρειο Αιγαίο) μείωση. Η μεγαλύτερη αύξηση σημειώθηκε στην Κεντρική Μακεδονία και η μικρότερη στην Πελοπόννησο. Στην Κρήτη σημειώθηκε η 6η σε μέγεθος αύξηση.
-Την τρίτη σε σχέση με τη δεύτερη οκταετία οι θάνατοι αυξήθηκαν στο νομό Ηρακλείου περισσότερο απ’ ό, τι στο σύνολο χώρας, στους νομούς Λασιθίου και Χανίων και στην Κρήτη λιγότερο, ενώ στο νομό Ρεθύμνης σημειώθηκε μείωσή τους.
Οι αυξήσεις στους νομούς Ηρακλείου, Λασιθίου και Χανίων ήταν ελαφρά μεγαλύτερες από εκείνες τη δεύτερη σε σχέση με την πρώτη οκταετία ενώ στην Κρήτη ήταν μικρότερη. Στο σύνολο χώρας η αύξηση ήταν πολύ μεγαλύτερη. Σε 36 νομούς σημειώθηκε αύξηση και στους υπόλοιπους μείωση. Η μεγαλύτερη αύξηση σημειώθηκε στο νομό Πέλλας και η μικρότερη στους νομούς Μεσσηνίας και Λακωνίας.
Στο νομό Ηρακλείου σημειώθηκε η 16η σε μέγεθος αύξηση, στο νομό Χανίων η 30ή και στο νομό Λασιθίου η 36η, ενώ και στο νομό Ρεθύμνης η 3η σε μέγεθος μείωση. Σε 12 περιφέρειες σημειώθηκε αύξηση και σε 1 (Βόρειο Αιγαίο) μείωση. Η μεγαλύτερη αύξηση σημειώθηκε στην Κεντρική Μακεδονία και η μικρότερη στη Στερεά Ελλάδα. Στην Κρήτη σημειώθηκε η 8η σε μέγεθος αύξηση.
Η ΦΥΣΙΚΗ ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ
Εξαιτίας των διαφορών στη μεταβολή των γεννήσεων και των θανάτων η φυσική μεταβολή του πληθυσμού παρουσιάζει μεγάλες διαφορές ανάμεσα στους νομούς της Κρήτης αλλά και στην Κρήτη σε σχέση με το σύνολο χώρας. Πιο συγκεκριμένα:
– Τη δεύτερη σε σχέση με την πρώτη οκταετία στους νομούς Ηρακλείου και Ρεθύμνης και στην Κρήτη σημειώθηκε αύξηση στη φυσική αύξηση του πληθυσμού (στο νομό Ρεθύμνης υπερδιπλασιασμός), στο νομό Λασιθίου μείωση στη φυσική μείωση του πληθυσμού ενώ στο νομό Χανίων η φυσική μείωση την πρώτη οκταετία μετατράπηκε σε φυσική αύξηση τη δεύτερη. Στο σύνολο χώρας η φυσική αύξηση την πρώτη οκταετία υπερδιπλασιαστηκε τη δεύτερη.
– Την τρίτη σε σχέση με τη δεύτερη τετραετία στους νομούς Ηρακλείου και Χανίων και στην Κρήτη σημειώθηκε μείωσή της φυσικής αύξησης του πληθυσμού, στο νομό Ρεθύμνης μείωση της, ενώ στο νομό Λασιθίου η φυσική μείωση που σημειώθηκε τη δεύτερη οκταετία σχεδόν τριπλασιάστηκε την τρίτη. Στο σύνολο χώρας η φυσική αύξηση τη δεύτερη σε σχέση με την πρώτη τετραετία μετατράπηκε σε τεράστια φυσική μείωση την τρίτη σε σχέση με τη δεύτερη οκταετία.
Το μέγεθος της βαθιάς πληγής στο δημογραφικό πρόβλημα της χώρας φαίνεται από το γεγονός ότι στο σύνολο χώρας ενώ τη δεύτερη σε σχέση με την πρώτη οκταετία σημειώθηκε σχεδόν τριπλασιασμός της φυσικής αύξησης, την τρίτη σε σχέση με τη δεύτερη οκταετία σημειώθηκε τεράστια φυσική μείωση του πληθυσμού στης χώρας (οι θάνατοι ξεπέρασαν τις γεννήσεις σχεδόν κατά 200.000(!) Υπάρχουν, όμως, πολύ μεγάλες διαφορές ανάμεσα στους νομούς και στις περιφέρειες της χώρας. Στους περισσότερους νομούς σημειώθηκε φυσική μείωση και τις τρεις οκταετίες.
Την οκταετία 1993-2000 σημειώθηκε φυσική αύξηση σε 14 νομούς και σε 5 περιφέρειες, την οκταετία 2001-2008 σε 15 νομούς και σε 4 περιφέρειες και τη μνημονιακή οκταετία 2009-2016 μόνο σε 5 νομούς (Λέσβου, Σάμου, Ηρακλείου, Ρεθύμνης και Ξάνθης) και σε 2 περιφέρειες (την Κρήτη και το Νότιο Αιγαίο λόγω του ότι ο τουρισμός δημιουργεί θέσεις εργασίας γεγονός που απαλύνει τις συνέπειες των μέτρων των μνημονίων στο δημογραφικό πρόβλημα.
Κλείνοντας το άρθρο αυτό θα πρέπει να προσθέσουμε ότι εκτός από την υπεροχή των θανάτων έναντι των γεννήσεων κατά σχεδόν 200.000 τα μέτρα των μνημονίων προκάλεσαν τη νέα μετανάστευση κυρίως προσοντούχων Ελλήνων. Πρόκειται για μια εθνική «αιμορραγία» που θα έχει πολύ σοβαρές επιπτώσεις στο μέλλον της χώρας.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
Η ανάλυση στο άρθρο αυτό έγινε με βάση τον αριθμό των γεννήσεων, των θανάτων και της φυσικής μεταβολής του πληθυσμού. Δεδομένου, όμως, ότι ο αριθμός τους εξαρτάται από τον πληθυσμό κάθε περιοχής, δεν είναι δυνατόν να κάνουμε συγκρίσεις ανάμεσα σε νομούς ή ανάμεσα σε περιφέρειες με βάση τους αριθμούς. Οι συγκρίσεις αυτές με βάση τις γεννήσεις, τους θανάτους και τη φυσική μεταβολή ανά 1.000 κατοίκους θα γίνουν στο επόμενο άρθρο.
*Ο Μανόλης Γ. Δρεττάκης είναι πρώην αντιπρόεδρος της Βουλής, υπουργός και καθηγητής της ΑΣΟΕΕ