(Το κείμενο «Λίγο μετά τις κάλπες» δημοσιεύτηκε μετά τις εκλογές του Ιανουαρίου 2015)
Σε μια περίοδο που η ρευστότητα των εννοιών και των ιδεολογιών επιτρέπει στον πολιτικό λόγο την ασάφεια και συχνά τη σκόπιμη σύγχυση, είναι δύσκολη η αποσαφήνιση των όρων αριστερά, δεξιά, κέντρο και ακόμα δυσκολότερος ο προσδιορισμός του οικονομικού φιλελευθερισμού, της σοσιαλδημοκρατίας και της ανανεωτικής ή ριζοσπαστικής κομουνιστικής αριστεράς. Φυσικά αυστηρά κομουνιστική-μαρξιστική αριστερά έχει παγκοσμίως εκλείψει, αφού κάποια μορφώματα τύπου Βόρειας Κορέας ενδιαφέρουν μόνο παλαιοντολόγους. Επίσης τα λατινοαμερικάνικα ποπουλίστικα κινήματα, που εναλλάσσονται στην εξουσία με δικτατορίες δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται με σοβαρότητα.
Ζούμε στο λυκόφως των ιδεολογιών και η παγκοσμιοποιημένη κοινωνία και οικονομία αναζητούν τους θεωρητικούς και πολιτικούς στοχαστές που θα τις κατανοήσουν, θα τις ερμηνεύσουν και θα μπορέσουν να δώσουν μια νέα έκφραση στη σύγχρονη δημοκρατία. Μια δημοκρατία που θα επαναπροσδιορίσει τον ρόλο της πολιτικής έναντι της οικονομίας και του χρηματιστηριακού ηλεκτρονικού χρήματος που σήμερα κυριαρχεί. Η τεχνολογία και η επιστήμη διαμορφώνουν έναν νέο κόσμο και τα εννοιολογικά εργαλεία που χρησιμοποίησε ο Μαρξ για να ερμηνεύσει τον 19ο αιώνα έχουν μόνο μουσειακή αξία, όπως πχ οι έννοιες κοινωνική τάξη, πάλη των τάξεων, δικτατορία του προλεταριάτου και άλλα ηχηρά παρόμοια.
Ο νέος κόσμος που ανατέλλει εμφανίζεται όμορφος και ελπιδοφόρος για τον καθημερινό άνθρωπο, έστω κι αν χρειαστεί στον δρόμο του να παρασύρει και ανθρώπινα θύματα και ιδέες και να καούν μαζί με τα ξερά και αρκετά χλωρά. Την ιστορία του κόσμου τη γράφομε πια όλοι μαζί και αποτυπώνεται στους σκληρούς δίσκους των υπολογιστών και στα εκατομμύρια επιστημονικά εργαστήρια σε όλον τον κόσμο. Ίσως να βρεθεί σε μια μικρή γωνίτσα και κάποια μικρή αναφορά στην πολιτική αλλαγή που συνέβη πρόσφατα στη χώρα μας. Αν η νεότευκτη ηγεσία που προέκυψε κάνει πράξη τις ελπίδες που έσπειρε ή όχι, αν δικαιωθούν οι μεν ή οι δε, δεν είναι εύκολο να γνωρίζουμε τώρα. Θεωρώ όμως σχεδόν βέβαιο ότι αν αποτύχουμε θα συνεχίσουμε την παλιά μας τέχνη. Δεν θα αναζητήσουμε ευθύνες στον εαυτό μας. Το μάθημά μας το παπαγαλίζουμε άριστα τώρα και δύο αιώνες. Κάποτε έφταιγαν οι Μεγάλες Δυνάμεις, αργότερα οι Αγγλογάλλοι, μετά ο κομμουνιστικός δάκτυλος και ο διεθνής ιμπεριαλισμός. «… ποιος φταίει, ποιος φταίει κανένα στόμα δεν το ’βρε και δεν το ’πε ακόμα…» μας λέει ο Βάρναλης.
Αφού αναζητά ως ένοχο «το στραβό το ριζικό μας, το Θεό που μας μισεί, το κεφάλι το κακό μας» και δεν τον ικανοποιούν οι απαντήσεις, τελικά ενοχοποιεί το κρασί. Το βέβαιο, επίσης, είναι ότι με κάποια δυσκολία κατορθώσαμε να αναστήσουμε πάλι ένα κακέκτυπο του δικομματικού συστήματος, να κάνουμε βασίλισσά μας «τη διχόνοια τη δολερή» και να συσκοτίσουμε τον νηφάλιο δημοκρατικό διάλογο με αρκετό λαϊκισμό εμποτισμένο με τα πιο ταπεινά ένστικτα και συναισθηματικές κορόνες ηρωικής αυτοπυρπόλησης. Ο Σωκράτης με ηρεμία τις τελευταίες στιγμές της ζωής του πίνει το κώνειο και αποχαιρετά τους αγαπημένους του μαθητές και τον κόσμο λέγοντας : – “Τώρα εγώ φεύγω και πηγαίνω εκεί που μου υπαγορεύει το χρέος και η εσωτερική μου φωνή. Εσείς θα εξακολουθήσετε τη ζωή σας εδώ. Ποιος πάει προς το καλύτερο ο Θεός το ξέρει”. Κάτι αντίστοιχο θα μπορούσαμε να πούμε κι εμείς σήμερα. Το πιθανότερο είναι ότι ο κόσμος και μαζί του η Ευρώπη θα προχωρήσουν μπροστά και το τρένο της ιστορίας θα αναχωρήσει στην ώρα του αφήνοντας στην αποβάθρα μερικούς επιβάτες αποκοιμισμένους στο παγκάκι.
Εύχομαι να μην είμαστε εμείς.
Σημ: 1. Οι εσωκομματικές διαδικασίες για την ανάδειξη ηγεσίας στη Σοσιαλδημοκρατική Παράταξη την πρώτη Κυριακή ανέδειξαν δύο νικητές. Η συμμετοχή του κόσμου μού δίνει την αίσθηση ότι, όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα, κάτι καινούριο αρχίζει. Μου έρχονται στον νου οι στίχοι του Κωστή Παλαμά από τον Δωδεκάλογο του Γύφτου « .. να κατέβεις του κακού τη σκάλα για να δεις να σου φυτρώνουν πάλι τα φτερά τα πρωτινά σου τα μεγάλα».
- Στα πολιτικά άρθρα μου, που δημοσιεύονται κάθε Δευτέρα σ΄ αυτή τη στήλη, επιμένω στον όρο Σοσιαλδημοκρατία και όχι Κεντροαριστερά που δεν εκφράζει τίποτα. Είναι λέξη κενή ιδεολογικού περιεχομένου. Παραπέμπω στη μελέτη: ΞΕΝΟΦΩΝ ΚΟΝΤΙΑΔΗΣ, « Η ΣΟΣΙΑΛΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ σήμερα», Εκδ. ΠΟΛΙΣ 2017, όπου ερμηνεύεται με σαφήνεια ο όρος Σοσιαλδημοκρατία και εκτίθεται η προσφορά της στην Ευρώπη. Με αφορμή την έκδοση του βιβλίου αυτού συζητήσαμε με τον συγγραφέα στην εκπομπή «Αυτός ο κόσμος ο μικρός ο Μέγας» 8 Οκτ. 2017 – You Tube, που επιμελούμαι και παρουσιάζω με την Κατερίνα Ζωγραφιστού, στο ΣΚΑΙ ΚΡΗΤΗΣ, 92,1.
- Το συνολικό άρθρο εστάλη στην εφημερίδα το Σάββατο 18/11/2017.
*Ο Ζαχαρίας Καραταράκης
είναι φιλόλογος