Α• ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Τα κυκλοφοριακά προβλήματα στις πόλεις της Ελλάδας, αλλά και στις τουριστικές περιοχές της, είναι πάρα πολλά και μέρα με τη μέρα επιδεινώνονται και οξύνονται. Η διαθέσιμη προσφορά σε έργα υποδομής αντιμετώπισης και άμβλυνσης της κυκλοφοριακής πραγματικότητας, όπως νέοι δρόμοι, αύξηση χώρων και θέσεων στάθμευσης, ανάπτυξη και λειτουργία συστήματος Μέσων Μαζικής Μεταφοράς (ΜΜΜ), υπολείπεται κατά πολύ της αυξημένης ζήτησης (νέα αυτοκίνητα, αύξηση πληθυσμού, οικονομικών δραστηριοτήτων και ξενοδοχειακών συγκροτημάτων). Η επικρατούσα πραγματική κυκλοφοριακή κατάσταση δημιουργεί δυσμενή αποτελέσματα στα οικιστικά σύνολα, που έχουν εμφανή και ουσιαστική επίπτωση, όπως:
- κυκλοφοριακή συμφόρηση,
- έλλειψη οργάνωσης της στάθμευσης στις οδούς και ανεπάρκεια των χώρων στάθμευσης,
- κατάτμηση και διάσπαση της συνοχής του ιστού των πόλεων,
- οδικά ατυχήματα, και
- απώλεια πολύτιμου χρόνου, οικονομικό και κοινωνικό κόστος.
Για την αντιμετώπιση των οξυμένων προβλημάτων κυκλοφορίας στις πόλεις και τις ανεπτυγμένες τουριστικά περιοχές, η προώθηση των παρακάτω μέτρων και δράσεων μπορεί να συμβάλλουν αποτελεσματικά.
- Οργάνωση υπηρεσιών των Δήμων με αντικείμενο τα θέματα κυκλοφοριακής διαχείρισης.
- Στελέχωση της Δημοτικής Αστυνομίας.
- Εκπόνηση μελετών κυκλοφοριακού σχεδιασμού και συγκοινωνιακών έργων.
- Εφαρμογή πολιτικών διαχείρισης της κυκλοφορίας και της στάθμευσης.
Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΛΙΜΕΝΟΣ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΥ
Η Δημοτική Κοινότητα (ΔΚ) Λιμένος Χερσονήσου αποτελείται από τους οικισμούς Λιμήν Χερσονήσου, Κουτουλουφαρίου, Πισκοπιανού, Ανισσαρά και Δράπανου και εμφανίζει, σύμφωνα με την απογραφή πληθυσμού 2011, 12.858 κατοίκους. Αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα τουριστικά θέρετρα της χώρας και συγκεντρώνει στην εδαφική περιφέρειά της 100.000 και πλέον τουριστικές κλίνες.
Η ενότητα της ΔΚ Λιμένος Χερσονήσου γνώρισε μεγάλη οικιστική και τουριστική ανάπτυξη, κυρίως μετά το 1980, η οποία, όμως, ως επί το πλείστον , έγινε γρήγορα, άναρχα και χωρίς σχεδιασμό. Αυτό είχε ως συνέπεια η σημαντική αυτή ανάπτυξη, πέραν της πολύ μεγάλης οικονομικής δραστηριότητας να προκαλέσει και σημαντικά περιβαλλοντικά, οικιστικά και κοινωνικά προβλήματα.
Χαρακτηριστική εκδήλωση αυτών των προβλημάτων είναι το σύνθετο και οξυμένο κυκλοφοριακό πρόβλημα που ταλανίζει την περιοχή την τουριστική περίοδο. Το πρόβλημα αυτό χρόνο με τον χρόνο αυξάνεται και γίνεται δυσεπίλυτο. Απαιτείται άμεσα η σύσταση ενός μηχανισμού από τη δημοτική αρχή για τη μελέτη του προβλήματος και στη συνέχεια τη λήψη αποτελεσματικών μέτρων για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
Β• ΘΕΣΜΙΚΑ ΜΕΤΡΑ
1• Στελέχωση και αναβάθμιση του τμήματος Συγκοινωνιακών Έργων του προβλεπόμενου από τον Οργανισμό Εσωτερικής Υπηρεσίας (ΟΕΥ) του Δήμου Χερσονήσου.
2• Πρόσληψη νέου επιστημονικού προσωπικού.
3• Συνεργασία με μελετητικά γραφεία Συγκοινωνιακών Έργων.
4• Αξιοποίηση του θεσμού των Προγραμματικών Συμβάσεων από το Δήμο [σύναψη ΠΣ με την Περιφέρεια Κρήτης, με τον Οργανισμό Ανάπτυξης Κρήτης ΑΕ, το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΤΕΕ-ΤΑΚ), Πανεπιστήμια κλπ].
5• Σύσταση και λειτουργία από τον Δήμο, στο πλαίσιο της δυνατότητας που δίδει ο Κώδικας Δήμων και Κοινοτήτων (ΚΔΚ) Επιτροπής Κυκλοφορίας και Συγκοινωνιακών Θεμάτων (ανάπτυξη μόνιμου δικτύου συνεργασίας του Δήμου με το ΚΤΕΛ, το Σύνδεσμο οδηγών Τουριστικών Λεωφορείων, τον Σύνδεσμο Τουριστικών Πρακτόρων, την Ένωση Ξενοδόχων, τον Σύνδεσμο Ξεναγών Κρήτης, τα σωματεία ιδιοκτητών TAXI Χερσονήσου, κ.ά.).
Γ• ΜΕΤΡΑ ΚΑΙ ΔΡΑΣΕΙΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗΣ ΑΝΑΚΟΥΦΙΣΗΣ
1•Άμεση ανάθεση εκπόνησης από τον Δήμο του Τοπικού Χωροταξικού Σχεδίου (ΤΧΣ), σύμφωνα με τη νέα νομοθεσία. Τα ΤΧΣ αποτελούν σύνολα κειμένων, χαρτών και διαγραμμάτων με τα οποία καθορίζονται τα πρότυπα χωρικής οργάνωσης και ανάπτυξης κ.ά.
2• Ολοκλήρωση της αναθεώρησης του ισχύοντος Ρυμοτομικού Σχεδίου Λιμένος Χερσονήσου (έτους 1979).
3• Εφαρμογή της κυκλοφοριακής μελέτης “Κατασκευή παράκαμψης Λιμένος Χερσονήσου” (1999).
4• Αξιοποίηση εφαρμόσιμων προτάσεων της κυκλοφοριακής μελέτης της Λεωφόρου Ελ Βενιζέλου (Ritmo).
5• Ανάθεση εκπόνησης μελέτης «Κυκλοφοριακές ρυθμίσεις Λιμένος Χερσονήσου» και υλοποίηση των προτάσεων της.
6• Διανοίξεις προβλεπόμενων δρόμων από το σχέδιο πόλης (ολοκλήρωση μελετών στο παραλιακό τμήμα του οικισμού Λιμένος Χερσονήσου-πάροδος οδού Σανουδάκη, εφαρμογή εγκεκριμένων πράξεων αναλογισμού.).
7• Μελέτη και κατασκευή ισόπεδων κυκλικών κόμβων( roundabout) στην είσοδο της ΔΚ (στο ύψος της οδού Σανουδάκη-Ιατρικό Κέντρο Χερσονήσου), στη συμβολή των οδών Δημοκρατίας και Φιλικής Εταιρείας με τη λεωφόρο Ελ Βενιζέλου (S/M ΧΑΛΚΙΑΔΑΚΗ), ανατολικά της ΔΚ στη συμβολή της οδού Αγ Κωνσταντίνου με την Ελ. Βενιζελου (ξενοδοχείο BELVEDE-RE και S/M SELECT) και έμπροσθεν του ξενοδοχείου NANA BEACH.
8• Επικαιροποίηση των μελετών του Υπουργείου Υποδομών και Δικτύων για την κατασκευή ισόπεδων κόμβων στην Ανάληψη, στο ξενοδοχείο LYTTOS και στον κάτω κόμβο Καστελλίου (Ε90).
9• Κυκλοφοριακές ρυθμίσεις στην οδό Αγ Γεωργίου (περιοχή Σαραντάρι) και διάνοιξη παρόδου αυτής για την εξασφάλιση της κυκλικής πορείας.
10• Κατασκευή παρακαμπτήρας οδού στους παραδοσιακούς οικισμούς Πισκοπιανού και Κουτουλουφαρίου.
11• Εξέταση δυνατότητας κατασκευής του προτεινόμενου από την αναπτυξιακή μελέτη του Πανεπιστημίου του Σινσσινάτι των ΗΠΑ «Κέντρου μετεπιβίβασης επιβατών».
12• Σοβαρή μελέτη για τον τύπο, τις θέσεις και τον αριθμό των διαβάσεων πεζών επί της λεωφόρου Ελ. Βενιζέλου. Οριζόντια και κάθετη σήμανση και φωτισμός διαβάσεων πεζών. Αξιοποίηση, καλών πρακτικών, όπως οι τρισδιάστατες διαβάσεις πεζών.
13• Αγορά ή εκμίσθωση ακινήτων, από τον Δήμο, εντός των ορίων του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου ή στις παρυφές αυτού για τη δημιουργία και λειτουργία, δωρεάν, σύγχρονων και επαρκών χώρων στάθμευσης οχημάτων.
14• Άμεση λήψη δραστικών μέτρων και εξασφάλιση της τήρησης αυτών για τη ρύθμιση του κυκλοφοριακού προβλήματος επί της λεωφόρου Ελ Βενιζέλου (ελεγχόμενη στάθμευση, αστυνόμευση από τη δημοτική αστυνομία, την ΕΛΑΣ και εξωτερικό συνεργάτη του Δήμου σε ημερήσια βάση, οριοθέτηση και εξασφάλιση συγκεκριμένων θέσεων στάθμευσης για την επιβίβαση-αποβίβαση πελατών από τα τουριστικά λεωφορεία, χωροθέτηση σύγχρονων και λειτουργικών σταθμών αυτοκινήτων TAXI κ.ά.).
Δ• ΠΗΓΕΣ ΠΟΡΩΝ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ
1• Ίδιοι πόροι του Δήμου.
Υπάρχουν διαθέσιμοι πόροι του Δήμου, οι οποίοι, όμως, πρέπει να δεσμευτούν στο πλαίσιο τού υπό εκπόνηση τεχνικού προγράμματος και του προϋπολογισμού οικονομικού έτους 2018.
2• Πόροι του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ).
3• Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα (ΠΕΠ) Περιφέρειας Κρήτης.
4• Τομεακό Πρόγραμμα του Υπουργείου Υποδομών και Δικτύων, ΕΣΠΑ 2014-2020.
5• Πόροι του Οργανισμού Ανάπτυξης Κρήτης (ΟΑΚ) ΑΕ.
6• Ειδικό ( ανταποδοτικό) τέλος για την κατασκευή συγκεκριμένων έργων υποδομής, που εξυπηρετούν μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες.
Ε• ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Οι γρήγοροι ρυθμοί ανάπτυξης πολλές φορές επιφέρουν και αρνητικές επιπτώσεις στην κοινωνία. Μάλιστα, το πρόβλημα γίνεται εντονότερο όταν η ανάπτυξη που καταγράφεται δεν συνοδεύεται από ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα βασικών έργων υποδομής της Πολιτείας. Υπάρχει η δυνατότητα να αντιδράσουμε απέναντι στο σοβαρό κυκλοφοριακό πρόβλημα που απασχολεί την ΔΚ Λιμένος Χερσονήσου και το οποίο περιγράψαμε παραπάνω.
Η διαφαινόμενη αύξηση του τουριστικού ρεύματος τα επόμενα χρόνια στην περιοχή της ΔΚ Λιμένος Χερσονήσου θα επιδεινώσει το υπάρχον κυκλοφοριακό πρόβλημα και εν τέλει θα το καταστήσει άλυτο, αν δεν λάβουμε, τώρα συγκεκριμένα και δραστικά μέτρα.
* Ο Ζαχαρίας Εμμ. Δοξαστάκης είναι τ. δήμαρχος Χερσονήσου και πρόεδρος της Ένωσης Δημάρχων Κρήτης