Ο Massimo Recalcati είναι από τους πιο γνωστούς ψυχαναλυτές της Ιταλίας. Από την ιταλική τηλεόραση προσκλήθηκε για μια σειρά ομιλιών με θέμα « Ερωτικό λεξιλόγιο», που προβλήθηκε τον Ιανουάριο-Μάρτιο του 2019. Στη συνέχεια οι ομιλίες αυτές έγιναν βιβλίο με τον τίτλο «ΚΡΑΤΑ ΤΟ ΦΙΛΙ.
Σύντομα μαθήματα για τον έρωτα», που εκδόθηκε στα ελληνικά σε μετάφραση του Χρήστου Πονηρού από τις εκδόσεις ΚΕΛΕΥΘΟΣ. Διερευνά και προσπαθεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε το μυστήριο και το θαύμα του έρωτα σε επτά ενότητες, αξιοποιώντας τις απόψεις πολλών επιστημόνων, αλλά και πεζογράφων και ποιητών.
Φυσικά, οι πρώτοι που έγραψαν και εξέφρασαν τον έρωτά τους ήταν οι λυρικοί ποιητές Αρχίλοχος και Σαπφώ. Ο Αρχίλοχος τον ονομάζει «λυσιμελή», που παραλύει τα μέλη και η Σαπφώ «γλυκύπικρον, άμάχανον όρπετον», ερπετό που μας δημιουργεί χαρμολύπη και αδυνατούμε να το νικήσουμε. Οι στίχοι τους έχουν έκτοτε εμπνεύσει πολλούς.
Ο συγγραφέας μας ομολογεί ότι το συναίσθημα αυτό είναι αδύνατο να διερευνηθεί πλήρως από την επιστήμη σε όλες του τις διαστάσεις. Όσα, όμως, γράφει και η βιβλιογραφία που αξιοποιεί μαζί με την επιστημονική του εμπειρία, διαβάζονται ευχάριστα και φωτίζουν το σκοτεινό μυστήριο της ερωτικής επιθυμίας, που εκφράζεται με το φιλί.
Αρχικά τονίζει ότι πάντοτε οι ερωτευμένοι προσδοκούν και ελπίζουν ότι ο έρωτας τους θα είναι αιώνιος. Όμως, η ένταση και η διάρκεια είναι αντιστρόφως ανάλογες, όπως τα σύννεφα που, όταν έχουν ισχυρό ηλεκτρικό φορτίο, δημιουργούν κεραυνούς και καταστρέφουν, έτσι και η επιθυμία για απόλυτη συνταύτιση και υποταγή του συντρόφου γρήγορα φθείρουν τη σχέση.
Για να παραμείνει ισχυρή είναι ανάγκη να μην γίνουν οι δύο ένα, αλλά να διατηρήσουν την αυτονομία τους. Δεν είναι στον άνθρωπο απλώς μια πράξη της βούλησης ή του ενστίκτου. Το να ερωτευθώ ή να τρελαθώ δεν μπορεί να είναι πράξη της βούλησης.
Στον έρωτα δε θέλουμε ένα μέρος του άλλου, τα θέλουμε όλα. Ο Ζ.Π. Σαρτρ πιστεύει ότι η χαρά του έρωτα συνίσταται στο να μας προσδοκούν και να επιθυμούμε πάντοτε να βρισκόμαστε μαζί χωρίς ποτέ να χορταίνομε τη συντροφιά μας. Ο συγγραφέας αναφέρει τον Οδυσσέα που αρνείται την αθανασία και λαχταρά την επιστροφή του στην Πηνελόπη και στο κρεβάτι που ο ίδιος είχε κατασκευάσει σ’ ένα σταθερό κορμό ελιάς.
Αναφέρει επίσης το γνωστό μύθο του Πλάτωνα από το «Συμπόσιον». Πράγματι το «Συμπόσιον» και ο «Φαίδρος» είναι από τους ωραιότερους φιλοσοφικούς διαλόγους του μεγάλου φιλοσόφου.
Ο Massimo Recalcati διαχωρίζει την ερωτική επιθυμία από το ένστικτο της αναπαραγωγής που ισχύει στα ζώα και τονίζει ότι τα ανθρώπινα όντα αποκλίνουν από τους νόμους της φύσης. Αφού αναλύει τις μεταβολές των συναισθημάτων μετά την απόκτηση παιδιών, εξετάζει με πολλή προσοχή την ερωτική ζήλια.
Παραπέμπει στον Μαρσέλ Προυστ, όπου ο αφηγητής, αφού κατακτά με πολύ κόπο την Αλμπερτίν, την καταστρέφει, γιατί παρόλο που την έχει φυλακισμένη αδυνατεί να κατακτήσει το παρελθόν και τη σκέψη της και υποπτεύεται ότι κρύβει κάποια μυστικά που ποτέ δεν θα τα μάθει.
Στα τελευταία κεφάλαια παρουσιάζει τη βία, τον χωρισμό και καταλήγει στην περιγραφή των προϋποθέσεων για τη διάρκεια του έρωτα.
Καθένας έχει φυσικά τις προσωπικές του εμπειρίες. Σε μια εποχή απομυθοποίησης των πάντων αξίζει να διατηρήσουμε τη μυθολογία του έρωτα. Η απελευθέρωση των ηθών δεν οδηγεί πάντα στην ευδαιμονία και στη χαρά. Κάποτε η πιο σκληρή φυλακή είναι ο εγκλεισμός στον εαυτό μας.
Αν ο έρωτας είναι πολύπλοκο και δυσερμήνευτο φαινόμενο, κάποτε ανθοφορεί και πλουτίζει τη ζωή δυο ανθρώπων που πιασμένοι από το χέρι και κρατώντας το φιλί ως δώρο ακριβό πορεύονται με αρμονία στη ζωή. Οι δυσκολίες άλλωστε μας κάνουν δυνατούς και μας μεταβάλουν σε άξιους ανθρώπους.
Από τον εκδοτικό οίκο ΚΕΛΕΥΘΟΣ κυκλοφορούν και άλλα βιβλία του Ιταλού ψυχαναλυτή. Η ανάγνωσή τους είναι οπωσδήποτε χρήσιμη. Μαζί με τους μεγάλους ποιητές και πεζογράφους η επιστήμη αποκαλύπτει τη μαγεία του κόσμου και της ζωής μας.