Με το πάτημα ενός κουμπιού θα μπορούσε ένας παρανοϊκός ηγέτης σε κάποιο μέρος της γης να τινάξει στον αέρα ολόκληρη την υφήλιο. Με το πάτημα ενός άλλου κουμπιού όμως στο κινητό του τηλέφωνο, μπορεί ένας άλλος άνθρωπος που βρίσκεται σε κίνδυνο κακοποίησης, να γλυτώσει τα χειρότερα από τον κακοποιητή του.
Είναι το «κουμπί πανικού», το οποίο είναι ευρέως γνωστό ως «panic button», μιας και δεν αποτελεί ελληνική εφεύρεση. Η εφαρμογή του «panic button» για κινητά τηλέφωνα τώρα και στην Ελλάδα ή τουλάχιστον σε Αττική και σε Θεσσαλονίκη, πιλοτικά προς το παρόν, αλλά προσεχώς και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας. Εξάλλου, στη χώρα που «ανακαλύπτει» κάθε μέρα κι από μία «Αμερική», κάτι τέτοιο δεν ακούγεται παράξενο.
Στην Ινδία, όλα τα κινητά τηλέφωνα που πωλούνται από το 2017 και μετά, έχουν ενσωματωμένο υποχρεωτικά και το «κουμπί πανικού». Η οδηγία προβλέπει πως ένα σήμα κινδύνου θα εκπέμπεται από όλες τις συσκευές αν ο χρήστης κρατήσει πατημένα τα πλήκτρα 9 και 5 ταυτόχρονα.
Ο λόγος της καθολικής αυτής κινητοποίησης είναι αποτέλεσμα των επαναλαμβανόμενων φαινομένων βίας κατά γυναικών στην Ινδία, με περισσότερα από 330.000 καταγεγραμμένα περιστατικά, μόνο κατά το 2014. Υποχρεωτικό είναι σήμερα και για τα λεωφορεία στην Ινδία η τοποθέτηση ενός «κουμπιού πανικού», προκειμένου να διασφαλιστεί η ασφάλεια των γυναικών που πέφτουν θύματα σεξουαλικής κακοποίησης.
Το κουμπί αυτό είναι υποχρεωτικό σε όλα τα δημόσια λεωφορεία, τρία χρόνια μετά τον ομαδικό βιασμό φοιτήτριας μέσα σε λεωφορείο στο Νέο Δελχί.
Αν και «το κουμπί πανικού» ως έκφραση είναι ουδετέρου γένους, στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, αναφέρεται ως «η εφαρμογή που σώζει ζωές γυναικών». Να υποθέσω ότι η ερμηνεία επικεντρώνεται στον «πανικό» που είναι γένους αρσενικού. Η Πολιτεία όμως, όπως και η κοινωνία, βγάζει συνήθως τα συμπεράσματά της με βάση τα γεγονότα, όπως αυτά αναδεικνύονται από την καθημερινότητα.
Και το φαινόμενο της ενδοοικογενειακής βίας, δυστυχώς, αποτελεί αναμφίβολα πλέον ένα καθημερινό φαινόμενο που μαστίζει αλλά και που χαρακτηρίζει την κοινωνία μας. Και είναι γεγονός ότι, σε όλα σχεδόν τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας που έχουν καταγραφεί, οι θύτες είναι άνδρες και τα θύματα γυναίκες ή παιδιά. Έχουν καταγραφεί βεβαίως και κάποιες πατροκτονίες και μητροκτονίες, αλλά εκείνες αποδόθηκαν στο ιδιαίτερα βεβαρημένο ψυχολογικό παρελθόν των δραστών.
Το «panic button» είναι μια ψηφιακή εφαρμογή που από τις 23 Μαρτίου 2023 χορηγείται δωρεάν σε γυναίκες θύματα ενδοοικογενειακής βίας, οι οποίες αφού την εγκαταστήσουν σε κινητό τηλέφωνο έξυπνης τεχνολογίας (smartphone) έχουν τη δυνατότητα άμεσης και ασφαλούς ειδοποίησης της Ελληνικής Αστυνομίας σε περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας, που συνδέονται με απειλή ή κίνδυνο της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας.
Η εφαρμογή εγκαθίσταται από την Ελληνική Αστυνομία στο κινητό τηλέφωνο της γυναίκας, μετά από σχετική αίτηση της ίδιας. Δεν μας έχουν διευκρινίσει όμως, αν δικαιούνται και άνδρες την εγκατάσταση ετούτης της εφαρμογής, όταν βεβαίως κρίνεται ότι συντρέχουν οι λόγοι…
Στην Ελλάδα της φοροδιαφυγής, όπου η απάτη έχει αναχθεί σε επιστήμη, ο όρος «κουμπί πανικού» κυκλοφορεί στην πιάτσα της αγοράς και με μια εντελώς διαφορετική έννοια. Πρόκειται ουσιαστικά για ένα λογισμικό, το οποίο εγκαθίσταται στον φορολογικό μηχανισμό και ενεργοποιείται με το πάτημα ενός κουμπιού, ακόμα και από κινητό τηλέφωνο.
Μόλις ενεργοποιηθεί, δίνει εντολή στον φορολογικό μηχανισμό να εκδώσει μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα το σύνολο των αποδείξεων, που δεν έχουν κοπεί μέσα στη μέρα! Τα δευτερόλεπτα όμως αυτά είναι αρκετά, κατά τη διάρκεια διεξαγωγής ενδεχόμενου ελέγχου της επιχείρησης από τις αρμόδιες υπηρεσίες, για να αποφευχθεί η καταγραφή του παραπτώματος της «μη έκδοσης αποδείξεων», αλλά και η αποκάλυψη της «έξυπνης» φορολογικής απάτης.
Φυσικά, εάν δεν υπάρξει ο έλεγχος – όπου είναι και η πιθανότερη εκδοχή – δεν θα πατηθεί αυτό το ιδιαίτερο «κουμπί πανικού».
Το «panic button» (το κανονικό) ήρθε και πάλι στην επικαιρότητα με το πρόσφατο – αλλά μάλλον όχι και τελευταίο – περιστατικό ενδοοικογενειακής βίας που καταγράφηκε μέσα σε ένα από τα «καλύτερα» σπίτια της Αθήνας. Συμβαίνουν αυτά και στις καλύτερες οικογένειες, θα μου πείτε. Όταν μάλιστα συμβούν, παρουσιάζουν ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον.
Η βία του «σαλονιού» βλέπετε, «πωλείται» σε πολύ καλύτερη τιμή στον απλό λαό, από εκείνη του «λιμανιού». Και το γνωρίζουν αυτό πολύ καλά οι διαχειριστές των συναισθημάτων της κοινής γνώμης, εκεί στα «τηλεοπτικά διοικητήρια», όπου έχουν αναλάβει «εργολαβία» την διαμόρφωση της κουλτούρας, του πολιτισμού και της αισθητικής αυτού του λαού.
Με το πάτημα του εύχρηστου κουμπιού «ON» της τηλεόρασης, ολόκληρη «η κοινωνία του καναπέ», συνδέεται ζωντανά με τις φυλακές Κορυδαλλού, για να ενημερωθεί διεξοδικά από τους εκεί απεσταλμένους των τηλεοπτικών εκπομπών, με όλες τις λεπτομέρειες, για τις στιγμές που πέρασε τις πρώτες του νύχτες στο «VIP κελί 4» ο κακοποιητής μεγαλοδικηγόρος.
Οι συνήθεις «κακοποιητές της ελληνικής γλώσσας» σε ενημερώνουν διαρκώς για τον κακοποιητή της 37χρονης δικηγόρου και συζύγου του. Έτσι ξεχνάς και εσύ προσωρινά τις δικές σου έγνοιες, την ακρίβεια, την ανασφάλεια και τις δυσκολίες της ζωής. Γιατί, μπορεί μεν να μην έχεις ο ίδιος να φας, αλλά θα ξέρεις τι ακριβώς έφαγε ο πασίγνωστος ποινικολόγος στο μεσημεριανό του γεύμα μέσα στον Κορυδαλλό…
Είναι οι ίδιες εκπομπές που πριν από λίγο καιρό «αποθέωναν» το επώνυμο, επιτυχημένο επαγγελματικά και ευτυχισμένο γκλαμουράτο ζευγάρι της Αθηναϊκής ελίτ, μέσα από ειδικά αφιερώματα και εικόνες γεμάτες λάμψη, γοητεία και μπόλικη… ματαιοδοξία. «Κακοποιούσαν» βεβαίως και τότε οι «τηλεοπτικές μας περσόνες» την ελληνική γλώσσα και την αισθητική μας, αλλά μέσα από μια εντελώς διαφορετική οπτική γωνία.
Αλλά και το ίδιο το «επιτυχημένο ζευγάρι» επιδίωκε τότε με κάθε τρόπο τη δημοσιότητα της ευτυχίας τους, αγνοώντας προφανώς τα λόγια της αείμνηστης Μαλβίνας Κάραλη, που μας λείπει πολύ. «Υποπτεύομαι βαθύτατα όσους διαφημίζουν την ευτυχία τους», έλεγε η Μαλβίνα…
Η βία έχει πολλά πρόσωπα και ως κοινωνία έχουμε γνωρίσει τα περισσότερα. Ενδοοικογενειακή, οπαδική, ρατσιστική, σεξουαλική, έμφυλη, ενδοσχολική, ψυχολογική, συναισθηματική, λεκτική, οικονομική, εργασιακή, διαδικτυακή. Με το γεγονός όμως ότι, όλα τα φαινόμενα βίας βρίσκονται σε έξαρση τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας, ποιος θα ασχοληθεί επιτέλους σοβαρά; Η «καραμέλα» του εγκλεισμού έχει πια «λιώσει» στο στόμα όλων εκείνων που απλώς ψάχνουν ακόμα για φτηνές δικαιολογίες.
Ακούω τους «ειδήμονες» ψυχολόγους και κοινωνιολόγους των τηλεοράσεων και διαβάζω τους «ειδικούς» επιστήμονες στις εφημερίδες να αναλύουν το φαινόμενο, αλλά δεν βγάζω κανένα νόημα. Λένε κάποιοι πως πάντα υπήρχε η βία, αλλά τώρα τα θύματα άρχισαν να μιλάνε. Αυτή αποτελεί μεν μια πρώτη διαπίστωση, αλλά δεν μπορεί να «σηκώσει» και όλο το «βάρος» αυτής της έξαρσης.
Σίγουρα συμβαίνουν και πολλά «άλλα» στην κοινωνία μας που ενθαρρύνουν ή ακόμα και προκαλούν τη βία, αλλά δεν έχουν ακόμα αποκωδικοποιηθεί. Η υπερπροβολή των περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας, νομίζω ότι απευαισθητοποιεί παρά που ευαισθητοποιεί τον κόσμο απέναντι σε αυτήν την μορφή βίας.
Η Πολιτεία εξαντλεί κι εκείνη τις δικές της ευθύνες σε νομοθετικές πρωτοβουλίες, με αυστηροποίηση των ποινών και σπασμωδικές κινήσεις βελτίωσης του τρόπου απονομής της δικαιοσύνης, αλλά για μια σοβαρή κοινωνική «ανάγνωση» των ουσιαστικών αιτιών έξαρσης του φαινομένου της βίας, δεν παίρνει καμία απολύτως πρωτοβουλία.
Αν όμως δεν «φωτιστούν» τα βαθύτερα αίτια πρόκλησης της βίας, κανένα «κουμπί» δεν θα μας σώσει…
Ζούμε στην εποχή όπου λιγοστεύουν οι ποιητές και πληθαίνουν οι κακοποιητές.
Σημάδια άραγε κι αυτά των καιρών ή μήπως ετεροχρονισμένες διαπιστώσεις;
Γιάννης Μοσχονάς