Σε μια έκρηξη πεσιμισμού, ο Ντίνος Χριστιανόπουλος είχε γράψει πως «το μέλλον ανήκει στα σκουπίδια». Με τον δηλητηριώδη αυτόν στίχο, καυτηρίαζε την κυριαρχία της μετριότητας στη δημόσια ζωή.
Πράγματι, το πρόβλημα καθίσταται οξύ. Εμφανίζεται δε ιδιαίτερα έντονο στο εγχώριο κομματικό σύστημα. Η φθορά και η απαξίωσή του είναι γεγονός.
Η κρίση εμπιστοσύνης επιβεβαιώνεται σε όλες σχεδόν τις έρευνες της κοινής γνώμης. Ο λαϊκισμός, η συντήρηση και η μικροπολιτική το εμπότισαν. Η κομματοκρατία που στηρίζεται σε δομημένες σχέσεις εξουσίας, αναμφίβολα αποπνέει παρελθόν. Η αναντιστοιχία της με τις ανάγκες και τις απαιτήσεις του σήμερα αποδεικνύεται πασιφανής.
Η κρίση δεν φαίνεται να έπληξε τον πυρήνα του υπάρχοντος παρωχημένου πολιτικού μοντέλου. Η αναδιάταξη που προκλήθηκε με την επικράτηση του νέου διπολισμού (ΣΥΡΙΖΑ-ΝΔ) δεν το ανέτρεψε.
Απλώς άλλαξαν οι μονομάχοι. Οι δομές του συνεχίζουν να στηρίζονται στην αλληλεξάρτηση φατριών και μηχανισμών. Η συνοχή του εδράζεται στην ανακατανομή οφίτσιων και ρόλων. Τα υπολείμματα του παλιού καθεστώτος επιβιώνουν παντού.
Η προεδρική εκλογή αποκάλυψε την «αρχαία σκουριά» των κομματικών βιότοπων. Άπαντες, ακόμη κι αν και κατέληγαν σε διαφορετικά πρόσωπα, είχαν την ίδια αφετηρία. Απώτερος σκοπός τους, η εξυπηρέτηση κοντόφθαλμων μικροπολιτικών και προσωπικών επιδιώξεων.
Η πλειονότητα των προτάσεων και των ονομάτων υπέκρυπτε την αδυναμία και την άρνηση ενός μπλοκαρισμένου συστήματος να καταλύσει τα τείχη του. Μέλημά του φάνηκε να είναι η συντήρηση και η αναπαραγωγή του. Όποιος βρίσκεται εκτός της υφιστάμενης πολιτικής τάξης θεωρείται ακατάλληλος. Αντιμετωπίζεται ως απολιτικός. Το χειρότερο, η μη κομματική ένταξη ταυτίζεται με την ανεπάρκεια και την έλλειψη πείρας.
Οι θεματοφύλακες των μαρμαρωμένων κομματικών σχηματισμών επιμένουν σε απολιθωμένες δομές, σε φαντασιακές ιεραρχίες και επετηρίδες για λόγους δικής τους επιβίωσης. Αν και αντιλαμβάνονται τα υπόγεια ρεύματα αμφισβήτησης και καχυποψίας, επιδίδονται σε διαρκή κλωνοποίηση.
Δυσκολεύονται να συμφιλιωθούν με το γεγονός πως τα «χορτασμένα περιστέρια της Μεταπολίτευσης, έδωσαν ό,τι είχαν να δώσουν και πήραν ό,τι είχαν να πάρουν», όπως υποστήριξα πριν από αρκετά χρόνια.
Η πολιτικοϊδεολογική και κοινωνική ξηρασία των τωρινών κομματικών δυνάμεων αναδεικνύει την αναγκαιότητα η πολιτική να μην είναι έκφραση συγκερασμού, ισορροπιών και μέσου όρου.
Αλλά ουσιαστικών τομών και αλλαγών σε όλα τα επίπεδα. Το πραγματικό δίλημμα έγκειται στο εξής: Ή θα παραμείνουμε άβουλοι και νοσταλγοί του παρελθόντος. Ή θα αλλάξουμε πλήρως τον εαυτό μας κερδίζοντας το στοίχημα του μέλλοντος.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης μοιάζει να κατανοεί την αξία και τη σημασία της αλλαγής, πηγαίνοντας κόντρα στο ρεύμα της κομματοκρατίας, της μικροπολιτικής και των ανομολόγητων επιδιώξεων. Με την επιλογή της κυρίας Αικατερίνης Σακελλαροπούλου, το βεβαιώνει.
Η πρότασή του πρωτίστως προσμετράται από την απήχησή της στην πλειονότητα της κοινής γνώμης. Τα κόμματα (ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΚΙΝΑΛ) για άλλη μια φορά εκτέθηκαν. Αναγκαστικά συμφώνησαν με μια υποψηφιότητα που ούτε τη σκέφτηκαν ούτε την προώθησαν. Εγκλωβισμένα στον μικρόκοσμό τους επιδίδονται σε απαίδευτες συμπεριφορές.
Με τη νέα Πρόεδρο της Δημοκρατίας ο πρωθυπουργός δεν υπερβαίνει μόνο το κόμμα του, τις αγκυλώσεις και τα «καπετανάτα». Προσπερνά ένα αποστεωμένο κομματικό σύστημα, επιμένοντας στα πολιτικά του ανοίγματα. Ταυτόχρονα, δείχνει ότι ο ανώτατος πολιτειακός θεσμός οφείλει να ενσαρκώνει την εξωστρεφή και σύγχρονη Ελλάδα. Δεν χρειάζεται «τουρκοφάγο». Και πολύ περισσότερο πολιτικό λομπίστα.
Την κυρία Σακελλαροπούλου είχα την ευκαιρία να την ακούσω πριν από λίγους μήνες, κατά την παρουσίαση του βιβλίου του Σταύρου Τσακυράκη «Δικαιοσύνη.
Η ουσία της πολιτικής». Εκεί διαπίστωσα ότι είναι μια προσωπικότητα με πολιτικό βάθος, προοδευτικές απόψεις και ιδεολογικές σημάνσεις, αποδεσμευμένες από ξεπερασμένα στερεότυπα. Πρόκειται για μια συγκροτημένη γυναίκα με πλούσιες νομικές αποσκευές, η οποία μας υπενθυμίζει πως η δικαιοσύνη, απεξαρτημένη από τους νομικίστικους φορμαλισμούς, αποτελεί όντως την ουσία της πολιτικής.
Η νέα Πρόεδρος της Δημοκρατίας, με τη μέχρι τώρα διαδρομή της, διαψεύδει εμπράκτως την απολυτότητα και απαισιοδοξία του Ντίνου Χριστιανόπουλου.
* Ο Γιώργος Πανταγιάς είναι σύμβουλος στρατηγικής και επικοινωνίας και πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Polity A.E.