Ζούμε σε μία εποχή που χαρακτηρίζεται από κοσμογονικές αλλαγές και ανακατατάξεις καθώς επίσης και από πολιτικές και οικονομικές μεταρρυθμίσεις, που πολλές φορές θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι τείνουν στην απαξίωση των ανθρώπινων αξιών και ιδανικών.
Ζούμε στην εποχή της τεχνολογικής εξέλιξης, στην εποχή των προκλήσεων και των καθημερινών κινδύνων για όλους μας και ιδιαίτερα για τους νέους μας.
Ζούμε στην εποχή του «εύκολου χρήματος» την εποχή όπου το «εγώ» έχει υπερισχύσει του «εμείς». Στην εποχή του «ωχαδερφισμού» και της απομάκρυνσης διαφόρων κοινωνικών ομάδων (όπως η νεολαία) από τη δραστηριοποίηση για τα κοινά.
Οι σημερινοί νέοι της Κρήτης έχουν πολλά προβλήματα που δε διαφέρουν από τα προβλήματα των νέων της υπόλοιπης Ελλάδας. Η απασχόληση των νέων σε τομείς του ενδιαφέροντός τους, οι τρόποι ψυχαγωγίας, η αναζήτηση τρόπων επαφής μεταξύ τους, η συμβολή τους στη διαμόρφωση της νέας κοινωνίας, την οποία επιθυμούν να είναι καλύτερη, πιο ευαίσθητη, δημιουργική και αξιοκρατική, είναι μερικά από τα προβλήματα των σημερινών νέων.
Η προστασία του περιβάλλοντος, η αντιμετώπιση των κινδύνων από τη μόλυνση την οποία βλέπουν καθημερινά να αυξάνεται, η δημιουργία οικογένειας και η στήριξη αυτής με θεσμούς και τρόπους που να λαμβάνουν υπόψη τις σημερινές συνθήκες εργασίας των νέων είναι από τα κυρίαρχα θέματα που προβληματίζουν τη νέα γενιά. Ως κοινωνία έχουμε υποχρέωση να προχωρήσουμε στις αναγκαίες παρεμβάσεις για τον εκσυγχρονισμό και την ανάπτυξη του τόπου μας, αλλά ταυτόχρονα πρέπει να πάρουμε και τις όποιες πρωτοβουλίες απαιτούνται και οι οποίες εδράζονται στην αντίληψη ότι «προϋπόθεση για τη διεύρυνση και την ολοκλήρωση της Δημοκρατίας είναι η ενθάρρυνση της συμμετοχής και της ενεργοποίησης των πολιτών και ιδιαίτερα των νέων, καθώς και η εξασφάλιση των συνθηκών που καθιστούν αυτή τη συμμετοχή εφικτή, ελκυστική, αποτελεσματική και δημιουργική». Οφείλουμε να συνεργαστούμε με όλες τις κοινωνικές δυνάμεις και τάξεις του τόπου μας, καθιστώντας τις συμμέτοχους και συνδημιουργούς του κοινού μέλλοντος με ιδιαίτερη βαρύτητα στους νέους μας που αποτελούν τη χρυσή ελπίδα και το μέλλον του τόπου μας.
Είναι αλήθεια ότι συνήθως αναφερόμαστε μελαγχολικά στη συμμετοχή των νέων. Θυμίζει μια παλιά ιστορία, ένα χαμένο στοίχημα που πέρασε ή περνάει μέσα από τον όποιο κομματικό πατερναλισμό. Ενδεχομένως αυτό να συμβαίνει, γιατί στην επιδιωκόμενη συμμετοχή των νέων, συνήθως δεν τους δίδεται η δυνατότητα αυτή τη συμμετοχή να την μετουσιώσουν σε ενεργή συμμετοχή.
Πολλές φορές επικρατεί η αντίληψη που αποθαρρύνει: Είναι νέος άρα άπειρος! Είναι λάθος… Οι νέοι είναι πολύ ώριμοι και έχουν, κατά κανόνα, ποιοτικότερη μόρφωση (δοκτορά, πτυχία, ξένες γλώσσες κλπ) από τους παλαιότερους…
Όμως είναι επίσης λάθος και η μεγιστοποίηση του κριτηρίου του νεαρού της ηλικίας ως κύριου στοιχείου ανανέωσης, που οδηγεί σε έναν ιδιότυπο ηλικιακό ρατσισμό κατά των παλαιότερων και στερεί την κοινωνία από τη χρήσιμη εμπειρία τους…
Εμείς πιστεύουμε ότι κάθε γενιά γράφει τη δική της ιστορία στο πολιτικό και κοινωνικό γίγνεσθαι, ανάλογα βέβαια τα κίνητρα ή τα ερεθίσματα που κάθε εποχή προσφέρει.
Χωρίς αμφιβολία, σήμερα η νεολαία διαλογίζεται, σκέπτεται, αμφιβάλλει, αμφισβητεί, ερευνά, προβληματίζεται και αναζητεί απαντήσεις σε ερωτήματα που άμεσα αφορούν όλους τους τομείς της δραστηριότητάς της. Οι μεγαλύτεροι που πέρασαν το στάδιο που βρίσκεται σήμερα η νέα γενιά αναζητούν λύσεις για τα προβλήματα και τις ανησυχίες των νέων, αλλά και διερωτώνται:
– Μήπως οι νέοι μας είναι πράγματι παρεξηγημένοι;
– Μήπως δεν τους έχουν δοθεί τα κίνητρα ή οι ευκαιρίες για να δείξουν τα πιστεύω τους και τα ιδανικά τους;
– Μήπως δεν τους έχει δοθεί η δυνατότητα να διεκδικήσουν με ευθύνη και σύνεση τα κοινωνικά τους δικαιώματα, κατανοώντας ταυτόχρονα και τις υποχρεώσεις τους;
– Μήπως εμείς πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι οι νέοι και οι νέες μας είναι ικανοί και ικανές να οραματιστούν, να ονειρευτούν, να μιλήσουν για πράγματα που τους αφορούν με μεγαλύτερη σαφήνεια και αποτελεσματικότητα απ’ ότι εμείς οι μεγαλύτεροι;
– Μήπως ακόμα πρέπει να τους δώσουμε το δικαίωμα να διεκδικήσουν καλύτερες συνθήκες για την εκπαίδευσή τους, για τον ελεύθερο χρόνο τους, για το περιβάλλον, για τον αθλητισμό, για τον πολιτισμό και γενικότερα για το παρόν και το μέλλον τους;
Σε όλα αυτά τα «μήπως» έχουμε υποχρέωση να σταματήσουμε υπεύθυνα και αυτοκριτικά. Να αναζητήσουμε τις ευθύνες μας, τα λάθη μας, τις παραλήψεις μας. Να δούμε τι έφταιξε ή τι φταίει, τι κάναμε ή τι δεν κάναμε για να βρίσκονται οι νέοι μας ή να θεωρούν ότι βρίσκονται στο περιθώριο των εξελίξεων και ότι δεν έχουν διεξόδους έκφρασης, ότι δεν έχουν δυνατότητες πρόσβασης στα κέντρα λήψεως των αποφάσεων που τους αφορούν ή ότι αυτά που τους προσφέρονται είναι ελάχιστα έναντι αυτών που δικαιούνται.
Η δυναμική της νεολαίας μας, η αυθόρμητη άρνησή της σε τυποποιημένες πολιτικές που υποτίθεται πως την αφορούν, η ικανότητα των νέων να σκέφτονται οικουμενικά, αλλά να ζουν και να δρουν τοπικά, όπως και η υποχρέωσή τους να καταλήξουν από πολύ νωρίς σε αποφάσεις για την επαγγελματική τους αποκατάσταση και γενικότερα οι εκφάνσεις της νεανικής ζωής, υποχρεώνουν να αναγνωρίσουμε το νεολαιίστικο χώρο όχι μόνο ως πληθυσμιακή κατηγορία, αλλά ως ζωτική κοινωνική δύναμη και ως τέτοια να τη σεβαστούμε, να την κατανοήσουμε και να την ενισχύσουμε, εκφράζοντας την πολιτική μας βούληση για ενίσχυση και ενδυνάμωση της κοινωνικής και πολιτικής συμμε- τοχής των νέων στην τοπική κοινωνία.
Ναι, εμείς θέλουμε να δώσουμε στους νέους μας τη δυνατότητα και την ευκαιρία να δημιουργήσουν και να καθορίσουν με πίστη και ιστορική συνείδηση τις εξελίξεις και τη ποιότητα ζωής που επιθυμούν για το παρόν και το μέλλον τους.
Θέλουμε οι νέοι μας να εκφράσουν και να ικανοποιήσουν τις νεανικές τους ανησυχίες, να υλοποιήσουν τα οράματά τους και να φωτίσουν τα όποια αδιέξοδά τους μέσα από το πρίσμα των φρέσκων ιδεών και τη δημιουργική ανταλλαγή απόψεων.
Θέλουμε οι νέοι μας να μη ζουν με ψευδαισθήσεις, με αόριστες επιδιώξεις και τοποθετήσεις, αλλά να προτάξουν τη δύναμή τους, να προτάξουν την ορμή τους δημιουργικά.
Θέλουμε τους νέους μας ενεργούς πολίτες πρώτα σε τοπικό επίπεδο, στη συνέχεια σε πανελλήνιο και μετά σε πανευρωπαϊκό μέσω ανταλλαγών επισκέψεων και κοινών προγραμμάτων, με τους νέους της υπόλοιπης Ελλάδας και της υπόλοιπης Ευρώπης.
Θέλουμε οι νέοι μας να εκφράζουν τη γνώμη τους, να αυτενεργούν, να είναι υπεύθυνοι και να αναλαμβάνουν ευθύνες και πρωτοβουλίες.
Θέλουμε η δράση των νέων μας να είναι κοινή πάνω σε κοινούς στόχους.
Το βασικότερο όμως είναι το γεγονός ότι το όραμα για την πολυπόθητη συμμετοχή και ενεργοποίησή σας σε τοπικό επίπεδο μπορεί να έχει άμεσα αποτελέσματα, αφού κινητοποιεί τους νέους και τους καθιστά πρωταγωνιστές των εξελίξεων. Οι νέοι και οι νέες πρέπει να συμμετάσχουν στα κοινά με οργανωμένο και δημιουργικό τρόπο, έχοντας κατακτήσει μια νέα μορφή συλλογικής έκφρασης, στενά συνδεμένη με τη διαχείριση των υποθέσεων της τοπικής κοινωνίας σας. Ταυτόχρονα τους δίδεται η ευκαιρία να καταρρίψουν τον μύθο της κοινωνικά «αδιάφορης» και «ανενεργής» νεολαίας, καθώς θα έχουν τη δυνατότητα να προσεγγίσουν με συγκεκριμένο τρόπο τα ζητήματα που τους αφορούν και να τα χρωματίζουν με τις ανησυχίες, τις ιδέες και το μεράκι σας.
Ακόμη μπορούν να επιτύχουν:
- περισσότερες ευκαιρίες στην εκπαίδευση και στην απασχόληση
- την ενίσχυση της συμμετοχής και της εκπροσώπησής τους στο πολιτικό σύστημα,
- την ενίσχυση του εθελοντισμού,
- την ανάδειξη τους σε ισότιμο και δυναμικό κοινωνικό εταίρο,
- την αυτονομία των νέων, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις ώστε ανάλογα με την ηλικία τους να έχουν τα εφόδια για να συμμετέχουν στην κοινωνική και οικονομική ζωή του τόπου μας ως αυτόνομες προσωπικότητες.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναγνωρίζοντας την αναγκαιότητα συμμετοχής των νέων προχώρησε στη σύνταξη του καταστατικού χάρτη της Ευρώπης για τη συμμετοχή των νέων στα πολιτικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δρώμενα της τοπικής κοινωνίας. Η φιλοσοφία αυτού του χάρτη συμπυκνώνεται στο παρακάτω απόσπασμα από την εισαγωγή του καταστατικού του:
«…η συμμετοχή των νέων στις κοινοτικές υποθέσεις, τους επιτρέπει να ζουν ολοκληρωμένα μέσα στην τοπική κοινωνία και όχι απλά να υπάρχουν στο περιθώριο. Αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση εάν θέλουν πράγματι να ζουν μαζί στο δρόμο τους, στη γειτονιά τους, στο χωριό τους, στην πόλη τους και να συμμετέχουν ενεργά στην κοινωνική αλλαγή».
Ως παράγοντας της κοινωνικής τους ολοκλήρωσης, τους βοηθάει να αντιμετωπίζουν τις αντικρουόμενες στάσεις των νέων στις σύγχρονες κοινότητες: αφενός την ανωνυμία και την έλλειψη κοινωνικότητας και αφετέρου το ομαδικό πνεύμα και την επιθυμία να «αλλάξουμε τα πράγματα».
Ο καταστατικός αυτός χάρτης δεν είναι ένας εξαντλητικός κατάλογος μέτρων, τα οποία πρέπει να ληφθούν και τα οποία θα επιτρέψουν στους νέους να ζήσουν μαζί αρμονικότερα. Απλώς, καταγράφει ορισμένες κατευθυντήριες γραμμές με σκοπό να διευκολυνθεί η συμμετοχή των νέων στη λήψη των αποφάσεων που τους αφορούν.
Έτσι οι τοπικοί αιρετοί εκπρόσωποι που είναι υπεύθυνοι για τη λήψη των αποφάσεων, συζητώντας τα προβλήματα με τους νέους και δρώντας μαζί με τους νέους – και όχι μόνο για αυτούς – να τους βοηθούν αποτελεσματικά όχι μόνο να υιοθετήσουν μια εκ νέου μακρόθεν κριτική στάση απέναντι στη καθημερινή τους ζωή, αλλά και στην ολοκλήρωση τους ως πολιτών των τοπικών τους κοινωνιών….»
Έτσι μόνο διασκεδάζεται ο φόβος των νέων που πολύ παραστατικά μας δίδει ο στίχος του βάρδου που τραγουδά «…φοβάμαι αυτά που θα γίνουν για μένα χωρίς εμένα…».
Η συμμετοχή των νέων στα κοινά, εξάλλου, είναι πιστεύω καθοριστική για την προοπτική του δημοκρατικού μας πολιτεύματος και για την οικοδόμηση της κοινωνίας των πολιτών, στην οποία όλοι μας προσβλέπουμε.
Ας τους ενθαρρύνουμε, λοιπόν, καλύπτοντάς τους με την εμπιστοσύνη μας…