Σίγουρα ένα από τα σύμβολα του Πάσχα είναι και το αυγό. Αυτό είμαστε σε θέση να το γνωρίζουμε, παρ’ όλο που ζούμε σε μια εποχή που δυστυχώς έχουμε χάσει τα αυτά και τα καλάθια και αρκετές φορές δεν ξέρουμε τι μας γίνεται. Θα μου πείτε άλλοι φταίνε. Μια διαχρονική δικαιολογία που με βρίσκει ασύμφωνο. Επιτέλους εμείς δεν φταίμε σε τίποτα; Για όλα ευθύνονται άλλοι; Πότε εμείς θα αναλάβουμε τις ευθύνες μας; Ας είναι όμως.
Επανέρχομαι στο αρχικό μου θέμα που είναι το Πάσχα και τα αυγά. Ασφαλώς λόγοι υγιεινής το επιβάλλουν, υπάρχει σκοπιμότητα δηλαδή, ότι μερικές θρησκείες απαγορεύουν κάποιες τροφές ή επιβάλλουν και υποδεικνύουν κάποιες άλλες. Η δική μας η θρησκεία ίσως να έχει επιβάλλει ανάμεσα και στα άλλα εδέσματα και το αυγό για την εορτή του Πάσχα, ορμώμενη από λόγους υγιεινής. Μπορούμε να ισχυρισθούμε κάτι τέτοιο και είναι αρκετά ευνόητο, αφού το αυγό είναι από τις πλέον εύπεπτες τροφές, κυρίως όταν το στομάχι του ανθρώπου είναι ταλαιπωρημένο, κουρασμένο και ευπαθές!
Αυτό βέβαια συμβαίνει, όταν κάνει κάποιος μια νηστεία και στην προκειμένη περίπτωση, η νηστεία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, είναι αρκετά εξαντλητική και διαρκεί πενήντα ημέρες. Σήμερα θα μου πείτε, γιατί να αναζητούμε το αυγό, αφού δεν νηστεύουν οι περισσότεροι… Άλλοι πάλι λένε ότι: «Τα εξερχόμενα βλάπτουν, τα εισερχόμενα ωφελούν». Σίγουρα η νηστεία είναι αποτοξίνωση, είναι υγεία, έχει ανάγκη ο άνθρωπος από μια διακοπή, απλά δεν πρέπει να επιβαρύνεται ο οργανισμός, γιατί προκύπτουν άλλα προβλήματα.
Το αυγό βέβαια κατέχει εξαιρετική θέση ανάμεσα στις τροφές και στο εδεσματολόγιο όλων των λαών, αφού είναι μία από τις πλέον υγιεινές και τελειότερες τροφές και μάλιστα τις λευκωματούχες. Είναι θρεπτική τροφή αλλά παράλληλα και πολύ γευστική, η οποία απορροφάται αλλά και χωνεύεται αρκετά εύκολα από τον οργανισμό. Το αυγό περιέχει 73% νερό, 12% λίπος, βιταμίνες, άλατα, αρκετή χοληστερίνη, καθώς και αρκετές φωσφοριούχους ουσίες οι οποίες επιδρούν άμεσα στο νευρικό σύστημα.
Λέγεται ότι ένα αυγό αντιστοιχεί προς 100 γραμμάρια γάλακτος ή προς 50 γραμμάρια κρέατος και δίδει 100-150 θερμίδες στον οργανισμό μας. Όσο για την πέψη τους καθίσταται ευκολότερη από τις υπόλοιπες λευκωματοειδείς ουσίες. Λέγουν βέβαια ότι τα αυτά κάνουν κακό στο ήπαρ. Φυσικά κάτι τέτοιο οι διατροφολόγοι το απορρίπτουν, αρκεί να μην είναι ηπατικός αυτός που τα τρώγει και τα αυγά να είναι φρέσκα.
Γιατί όμως βάφονταν κόκκινα και όχι με άλλο χρώμα; Στο ερώτημα μας αυτό, δεν υπάρχει καμία ικανοποιητική απάντηση. Κάποια παράδοση αναφέρει ότι οι Νορμανδοί κατά τον 10ο αιώνα έβαφαν τα αυγά με ζωηρά χρώματα για να γιορτάσουν τη θεότητα τους που είχε ως σύμβολα, σε ένδειξη γονιμότητας το αυγό και το κουνέλι και καλούνταν Ήστερ, όπως ακριβώς αποκαλείται και το Πάσχα στις γλώσσες των Αγγλοσαξώνων.
Πολλοί όμως αμφισβητούν όλες αυτές τις εξηγήσεις, αφού σύμφωνα μ’ αυτούς το έθιμο της βαφής των αυτών είναι πολύ αρχαιότερο του χριστιανισμού. Ο αείμνηστος λαογράφος μας Νικόλαος Πολίτης τονίζει ότι η χριστιανική παράδοση αναφέρει πως τα αυγά τα έβαφαν κόκκινα σε ανάμνηση του κυριότερου προστάτη του χριστιανισμού, του Ρωμαίου αυτοκράτορα Αλέξανδρου Σεβήρου.
Όπως αναφέρουν διάφοροι Ρωμαίοι συγγραφείς, κατά τη γέννηση του Αλέξανδρου Σεβήρου, μια κότα της αυλής του εγέννησε ένα κόκκινο αυγό, ακριβώς τις μέρες που γιορταζόταν η Ανάσταση του Χριστού. Ο Κοραής επίσης λέγει το εξής με το δικό του γνωστό καθαρευουσιανικό ύφος:
«Από το Ιουδαϊκόν Πάσχα μας έμεινε το άρνιον, όλοι σχεδόν οι δυνάμενοι να το αγοράσωσι, το αγοράζουν και σφάζοντες το ευωχούνται την Λαμράν, κατά τούτο μόνον διαφέροντες από τους Ιουδαίους ότι αντί να αλείψωσι τας θύρας με το αίμα των αρνίων, βάφουν με φυτικόν χρώμα κόκκινα αυγά και τα τρώγουν εψημένα ή μάλλον απολιθωμένα από την υπερέψησιν».
Πάσχα λοιπόν και αυγά. Σκέψεις, υποθέσεις, εξηγήσεις. Σ’ όλα αυτά προστίθενται βέβαια και οι παραδόσεις, τα ήθη και έθιμα του λαού μας που τέτοιες μέρες συνηθίζει να κυριαρχεί το κόκκινο χρώμα του οποίου η ερμηνεία προσέρχεται από το αίμα του Χριστού κατά τη σταύρωσή του, αλλά και από τα διάφορα μαρτύρια στα οποία υποβλήθηκε.
Μια άλλη δύσκολη εξίσου απάντηση, ίσως και πιο πολύπλοκη θα ήταν εκείνη που με το αυγό βέβαια έχει σχέση… και φυσικά με την κότα. Ίσως μ’ αυτή την εξέλιξη και με τα τόσα επιτεύγματα, ο άνθρωπος να δώσει την περιπόθητη απάντηση: Η κότα προηγείται ή το αυγό;
Από τη στήλη μας, σας ευχόμαστε ολόψυχα
Χριστός Ανέστη και Χρόνια Πολλά.